Kwas fusydowy – właściwości, działanie, wskazania i przeciwwskazania
Kwas fusydowy to antybiotyk otrzymany z hodowli grzyba Fusidium coccineum. Znajduje zastosowanie w dermatologii. Maści i kremy, w których jest substancją czynną, wykorzystuje się przede wszystkim do miejscowego leczenia skórnych infekcji wywoływanych przez bakterie Staphylococcus aureus. Na czym polega jej działanie? Jakie są wskazania i przeciwwskazania?
1. Co to jest kwas fusydowy?
Kwas fusydowy to związek organiczny o budowie steroidowej i antybiotyk wytwarzany przez szczep grzyba Fusidium coccineum. Cechuje się wąskim spektrum działania. Jego istotą jest hamowanie biosyntezy białka przez komórki bakterii. To uniemożliwia ich wzrost i namnażanie się.
Substancja działa na niektóre bakterie Gram-dodatnie, hamuje wzrost prawie wszystkich szczepów Staphylococcus aureus. Stosowany miejscowo działa również na Streptococcus spp., Corynebacterium spp., Neisseria spp. i niektóre gatunki Clostridium spp. Choć związek wykazuje właściwości bakteriostatyczne, podany w dużym stężeniu może działać również bakteriobójczo.
Kwas fusydynowy i jego sole są powierzchniowo-czynne oraz rozpuszczalne w wodzie i tłuszczach, mają zdolność przenikania przez nieuszkodzoną skórę (w niewielkich ilościach do krążenia). Wzór sumaryczny substancji to C31H48O6.
2. Leki zawierające kwas fusydowy
Kwas fusydowy wprowadzono na rynek farmaceutyczny w 1968 roku. Obecnie kremy i maści, które go zawierają, z uwagi na działanie bakteriostatyczne, są stosowane w leczeniu skóry i błon śluzowych w dermatologii i wenerologii oraz pediatrii.
Leki zawierające kwas fusydowy to kremy Fucidin, Fusacid, Hylosept oraz maść Fucidin. Dostępne są również preparaty złożone zawierające kwas fusydowy i hydrokortyzon (octan hydrokortyzonu) - to krem Fusacid H.
Preparaty zawierające kwas fusydowy i betametazon (walerianian betametazonu) to kremy Dermisil, Fucibet Lipid i Fusicutan plus. Kwas fusydowy bez recepty i poszukiwany kwas fusydowy tabletki nie występują w sprzedaży.
3. Dawkowanie i wskazania do stosowania kwasu fusydowego
Kwas fusydowy maść i krem są stosowane zewnętrznie w leczeniu pierwotnych i wtórnych bakteryjnych zakażeń skóry. Wskazaniem jest:
- liszajec. To bakteryjna choroba skóry wywoływana przez zakażenie paciorkowcami lub gronkowcami,
- zapalenie mieszków włosowych. To stan zapalny w obrębie mieszków włosowych (mieszek włosowy to wąska rurka w skórze, z której wyrasta włos), wywołany typowo przez bakterie,
- trądzik pospolity. To przewlekła zapalna choroba gruczołów łojowych i ujść mieszków włosowych, cechująca się występowaniem wykwitów niezapalnych,
- zanokcica, to jest schorzenie zapalne rozwijające się w wale paznokciowym dłoni lub stóp, czyli skórze i tkankach okalających paznokieć,
- figówka gronkowcowa, czyli przewlekłe ropne zapalenie mieszków włosowych,
- zapalenie gruczołów potowych. To stan zapalny w obrębie gruczołów potowych, które są strukturami zlokalizowanymi w skórze człowieka, przystosowane do produkcji i wydzielania potu,
- czyraczność. To patologia cechująca się występowaniem mnogich czyraków, to jest ropnego stanu zapalnego wokół mieszków włosowych i otaczającej go skóry. Przyczyną czyraków są bakterie.
Dawkowanie kwasu fusydowego
Preparaty z kwasem fusydowym w postaci kremu lub maści stosuje się miejscowo na skórę bez lub pod gazowym opatrunkiem ochronnym. Cienką warstwę kremu nakłada się na chorobowo zmieniony, uprzednio oczyszczony obszar zwykle do 3 razy na dobę w ciągu tygodnia (zmniejszając częstotliwość aplikacji pod ochronnym opatrunkiem do 1–2 razy na dobę).
Nie należy stosować substancji dłużej i zbyt często z uwagi na ryzyko kontaktowego zapalenia skóry i lekooporności.
4. Przeciwskazania, skutki uboczne i środki ostrożności
Kwas fusydowy krem i maść może być stosowany w ciąży i w czasie laktacji. Nie wpływa na płodność, a także prowadzenie pojazdów i obsługę urządzeń mechanicznych. Antybiotyk nie wykazuje krzyżowej oporności z innymi grupami leków przeciwbakteryjnych.
Przeciwwskazaniem do stosowania kremów i maści z kwasem fusydowym są reakcje nadwrażliwości na substancję czynną oraz długotrwałe stosowanie i leczenie zakażeń drobnoustrojami opornymi.
Jeśli chodzi o inne działania niepożądane, może wystąpić zapalenie skóry, wysypka, świąd, rumień, podrażnienie i ból w miejscu aplikacji, jak również zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, biegunka). Należy chronić oczy przed kontaktem z preparatem. Nie ma danych dotyczących interakcji preparatu z innymi lekami.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.