Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Izabela Gieryszewska

Leczenie nerwicy natręctw

Leczenie nerwicy natręctw
Leczenie nerwicy natręctw

Charakterystyczną cechą nerwicy natręctw są nawracające myśli o charakterze natrętnym, oraz czynności przymusowe o charakterze kompulsywnym. Stąd często możemy spotkać się z określeniem zaburzenia obsesyjno – kompulsyjne. Zespół natręctw uważany jest powszechnie za najcięższą postać zaburzeń nerwicowych. Objawy są niezmiernie dokuczliwe i w znacznym stopniu uniemożliwiają normalne życie, wykonywanie obowiązków zawodowych itp., zwłaszcza w zakresie zachowań kompulsywnych.

spis treści

1. Psychoterapia indywidualna nerwicy natręctw

Zakłada się, że psychoterapia jest podstawową metodą leczenia nerwic. Podstawowym zadaniem terapeuty jest porozumienie z pacjentem, zaspokojenie jego oczekiwań oraz potrzeby uzyskania wsparcia i informacji. W psychoterapii indywidualnej znaczącą, a niekiedy decydującą rolę odgrywa intensywna więź emocjonalna, która powstaje i rozwija się w trakcie leczenia. W zależności od celów, psychoterapię można podzielić na podtrzymującą i restrukturalizującą. Wspólnymi celami powyższych rodzajów terapii jest:

  • zrozumienie i akceptacja przez pacjenta założenia, że jego zaburzenia i objawy mają uwarunkowania psychogenne,
  • usunięcie, w miarę możliwości, przyczyn wyzwalających i utrwalających zaburzenia,
  • stworzenie najbardziej korzystnych warunków współdziałania terapeuty i pacjenta, m.in. przez uwzględnienie w wyborze stosowanych metod i technik oddziaływania osobowości pacjenta i charakteru jego problemów,
  • poprawa samopoczucia pacjenta oraz jego fizycznego i społecznego funkcjonowania.
Zobacz film: "Leczenie nerwicy"

Celem terapii podtrzymującej jest między innymi:

  • zmiana stosunku pacjenta do dolegliwości i cierpień,
  • zwiększenie jego tolerancji na trudne sytuacje i wypracowanie bardziej skutecznych sposobów radzenia sobie z nimi,
  • modyfikacja jego sposobów postrzegania, przeżywania i reagowania,
  • ukształtowania innej postawy wobec uwarunkowań i konsekwencji swoich zaburzeń, niekiedy i wobec życia.

Istotną role odgrywa samopoczucie pacjenta – występujące napięcie, obawy, niepokój, poczucie bycia nieszczęśliwym, bezradnym, zrezygnowanym i poddającym się. Dlatego potrzebuje on wsparcia. W trakcie sesji pacjent ma możliwość mówienia o sobie, swoich dolegliwościach, obawach i uczuciach, wypowiedzenia się o najbardziej trudnych, przykrych i intymnych stronach swojego życia. Chory ma możliwość podzielenia się swoimi zmartwieniami, kłopotami, przeżyciami. Bywa, że niejednokrotnie może sobie sprawić po raz pierwszy ulgę, mówiąc o wszystkim, widząc u terapeuty zainteresowanie, chęć zrozumienia i udzielenia pomocy, brak dezaprobaty lub oceny.

PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT

Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:

Wszystkie odpowiedzi lekarzy

2. Terapia behawioralna nerwicy natręctw

Znaczące korzyści może przynieść także terapia treningowa, polegająca na stosowaniu systematycznych planowanych ćwiczeń, stopniowo coraz trudniejszych, pomagających w wygaszaniu nieprawidłowych nawyków, reakcji lub wzorców zachowania oraz w wytworzeniu zachowania pożądanego. Ten rodzaj terapii określany jest jako terapia behawioralna.

Celem terapii restrukturalizującej jest uzyskanie zasadniczych postaw pacjenta, co niekiedy jest równoznaczne z modyfikacja osobowości. Czas trwania terapii jest zazwyczaj długi (kilka miesięcy), wymagający kilkudziesięciu spotkań terapeutycznych. W pierwszym etapie następuje nawiązanie kontaktu, które obejmuje (podobnie jak w psychoterapii podtrzymującej) odreagowanie pacjenta, jego mówienie o najtrudniejszych sprawach. Gdy rozmowa dotyczy szczególnie bolesnych i drażliwych tematów czy sytuacji w życiu, pacjent ma możliwość przemyślenia pewnych faktów, dostrzeżenia pewnych związków, skonfrontowania własnych ocen ze zdaniem innej osoby.

Wyjaśnienie i dostrzeżenie głównych bodźców i sytuacji chorobotwórczych, ich związków z życiem i cechami osobowości pacjenta oraz objawami i przebiegiem zaburzeń, interpretacja emocjonalnych wydarzeń w życiu pacjenta, jego związków z ludźmi, przyczynia się do tego, że pacjent stopniowo jakby własnym wysiłkiem dochodzi do rozumienia samego siebie, źródeł swoich trudności i sposobów jego przeżywania i reagowania. Jest to faza wypracowania wglądu, za którą następuje faza reorientacji, polegająca na zmianie stosunku pacjenta do siebie, choroby i otoczenia oraz jego postępowania i przeżywania. Osiągnięcie takiej reorientacji stanowi główne zadanie tego typu psychoterapii.

3. Psychoterapia grupowa nerwicy natręctw

Psychoterapia grupowa w warunkach ambulatoryjnych jest zwykle stosowana samodzielnie. Grupy liczą od 9 do 11 uczestników i mogą mieć charakter otwarty lub zamknięty. Częstotliwość spotkań wynosi od 1 do 4 razy w tygodniu, czas trwania – do 2 godzin. Ogólna liczba spotkań może wynosić od 10 – 15 do 30 – 40, a ich treść i charakter są zróżnicowane.

Do ważniejszych odmian, zalicza się psychodramę i pedagogiczne odgrywanie ról. Polegają one na odgrywaniu pewnych scen przez pacjentów przy współudziale trenerów oraz na omawianiu ich przebiegu i analizie zawartych treści, np. przeżywane w życiu konflikty, odtwarzanie układów i relacji z innymi ludźmi. Podobny charakter mogą mieć scenki pantomimiczne, w których duże znaczenie ma także przekazywanie innym przeżywanych emocji.

Wymienione wyżej formy aktywności grupowej, oprócz swojego specyficznego działania, mogą być wykorzystane do celów psychoterapeutycznych, jeśli ułatwiają pacjentom ujawnienie i omawianie ich konfliktów, problemów i emocji, sposobów reagowania i zachowania, jeśli – przez proces społecznego uczenia się – sprzyjają korekcji nieodpowiednich postaw i rozwijają umiejętność rozwiązywania problemów.

4. Farmakoterapia nerwicy natręctw

Najczęściej w leczeniu nerwic stosuje się leki aksjolityczne (kojące), leki trójpierścieniowe i czteropierścieniowe o działaniu przeciwdepresyjnym, a także środki, które przede wszystkim wpływają na układ autonomiczny. Szczególnie istotną role odgrywają leki o działaniu antydepresyjnym. Wywołują one efekt poprawy nastroju, obniżają poziom lęku, podnoszą poziom aktywności pacjenta, co stanowi działanie pożądane leków. Jednak należy wskazać także na niepożądane efekty uboczne (leki antydepresyjne trójpierścieniowe i czteropierścieniowe), które biorą się stąd, że działają nie tylko na receptory odpowiedzialne za efekt poprawy nastroju, lecz na cały szereg innych receptorów. Z tego względu u niektórych pacjentów nie powinny być stosowane w ogóle, albo tylko z najwyższą ostrożnością. Nie mogą ich przyjmować pacjenci z:

  • odmianą zaćmy cukrzycowej,
  • powiększeniem prostaty,
  • zaburzeniami przewodnictwa mięśnia sercowego,
  • drgawkami,
  • uszkodzeniem wątroby i nerek,
  • zaburzeniami w obrazie krwi.

Oprócz leków antydepresyjnych trójpierścieniowych i czteropierścieniowych, wskazuje się także na stosowanie tzw. inhibitorów wychwytu zwrotnego, które oddziałują selektywnie tylko na wybrane receptory. Jeśli chodzi o ich działanie antydepresyjne, to nie są one bardziej efektywne, niż wcześniejsze leki. Jednak zaletą ich jest to, że wywołują mniej uciążliwe skutki uboczne. Zaleca się jednak (przynajmniej w pewnych przypadkach), łączenie farmakoterapii z psychoterapią w celu osiągnięcia optymalnych efektów leczenia.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze