Lekarka wskazuje, które choroby "lubią objawiać się na stopach". To nie tylko cukrzyca

Stopy pełnią nie tylko funkcję podporową. Są także miejscem, gdzie widoczne stają się objawy wielu schorzeń ogólnoustrojowych. Ich skóra, paznokcie, naczynia krwionośne i unerwienie mogą odzwierciedlać kondycję metaboliczną, krążeniową czy immunologiczną. Wczesne rozpoznanie zmian na stopach często pozwala na szybszą diagnozę choroby podstawowej i skuteczniejsze leczenie.

Jak się okazuje, nawet pozornie błaha infekcja grzybicza, jedno z najczęstszych schorzeń dotyczących stóp, może świadczyć o tym, że w organizmie jednocześnie rozwija się jeszcze inna choroba. – Grzybica może informować lekarza np. o zmianach związanych z jelitami, o zaburzeniach odporności, które to często ujawniają się np. przy chorobie Hashimoto. Jest to też objaw cukrzycy – tłumaczyła w rozmowie z WP abcZdrowie lek. Urszula Puczkowska, internistka z Centrum Zdrowia Medicca.

Grzybica nie jest jednak jedyną chorobą infekcyjną, której objawy można zauważyć na stopach. – Stopy są takim miejscem, w którym "lubią" się objawiać np. bostonka, kiła czy posocznica meningokokowa – wskazuje w rozmowie z WP abcZdrowie dr n. med. Karolina Pyziak-Kowalska, specjalista hepatologii i chorób zakaźnych.

Objawy których chorób pojawiają się jeszcze na stopach?

Stopy a choroby metaboliczne

Jednym z najpoważniejszych przykładów chorób, które mogą objawiać się na stopach, jest cukrzyca. – Przy cukrzycy stopy często drętwieją, pojawiają się zaburzenia czucia. To wszystko może prowadzić do powstania tzw. stopy cukrzycowej – wyjaśnia w rozmowie z WP abcZdrowie dr Pyziak-Kowalska.

Stopa cukrzycowa, gdy już się rozwinie, objawia się trudno gojącymi się ranami, owrzodzeniami, deformacjami paznokci czy właśnie podatnością na infekcje grzybicze. Co więcej, jak podkreśla ekspertka, skóra może być "ścieńczała i podatna na urazy". To jednak dolegliwość towarzysząca z reguły cukrzycy typu 2 – a również ta typu 1 może objawiać się na stopach.

– W przypadku cukrzycy typu 1 mówi się o takim zjawisku jak rumień (rumień cukrzycowy). Jest to zaczerwienienie, które może pojawić się na skórze twarzy, dłoni, ale też stóp. Występuje u osób z nieuregulowaną glikemią, gdy notuje się wysoki poziom glukozy we krwi, sięgający nawet 200-300 mg/dL – tłumaczyła dr Puczkowska.

Kolejną chorobą metaboliczną, której objawy można zauważyć na stopach, jest dna moczanowa. Często rozpoczynają ją stany zapalne w stawie śródstopno-paliczkowym dużego palca. Towarzyszy im silny ból, obrzęk, zaczerwienienie i podwyższona temperatura skóry.

– Dna moczanowa jest najczęstszym schorzeniem powiązanym z nadmiarem kwasu moczowego. To mit, że ta choroba atakuje tylko osoby starsze, bo może też występować u młodych pacjentów, którzy dotąd byli zdrowi. Co więcej, przyczyna dny moczanowej, czyli nadmiar kwasu moczowego, może prowadzić także do uszkodzenia nerek albo rozwoju kamicy – mówi w rozmowie z WP abcZdrowie lek. Jacek Krajewski, lekarz rodzinny.

Schorzenie to sprzyja także rozwojowi nadciśnienia. Nieleczona dna moczanowa prowadzi z kolei do przewlekłych deformacji stóp.

Stopy a choroby neurologiczne

Co ważne, drętwienie, pieczenie i zaburzenia czucia w stopach, a więc neuropatie, mogą wynikać zarówno z cukrzycy, jak i np. niedoboru witaminy B12 czy uzależnienia od alkoholu, ale także z przyczyn neurologicznych i problemów z kręgosłupem. – Zdarza się też, że przyczyną stojącą za mrowieniem czy zaburzeniami czucia są schorzenia neurologiczne, np. generujące nacisk kręgów na nerwy – dodaje dr Pyziak-Kowalska.

Schorzeniami z tej kategorii są np. dyskopatia, stenoza kanału kręgowego czy rwa kulszowa, które często sygnalizuje przewlekły ból o zmiennym natężeniu promieniujący właśnie do stopy.

Zobacz też: Ryzyko niższe o ponad 20 proc. Wskazali sposób na ból pleców

Stopy a choroby sercowo-naczyniowe

Objawy na stopach mogą być bardzo ważnym sygnałem wczesnego rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, ponieważ zaburzenia krążenia często ujawniają się najpierw w tych częściach ciała. – Pacjenci najczęściej skarżą się na uczucie zimnych stóp. To pierwszy znak, który może świadczyć o tym, że układ sercowo-naczyniowy działa nieprawidłowo, a my mamy do czynienia np. z niewydolnością żylną lub początkami miażdżycy. Koniecznie należy się wtedy udać do kardiologa lub angiologa – wyjaśnia dr Pyziak-Kowalska.

Uczucie zimnych stóp nie powinno być lekceważone, zwłaszcza jeśli towarzyszą mu żylaki, przebarwienia wokół kostek, mrowienie i drętwienie, bladość lub zasinienia. Charakterystyczne dla m.in. niewydolności żylnej może być także uczucie ciężkości nóg nasilające się wieczorem.

Jak podkreśla dr Pyziak-Kowalska, stopy mogą być także miejscem wystąpienia objawów niektórych chorób zakaźnych, na które narażeni są podróżujący do Afryki. – O tych chorobach pewnie niewielu pacjentów słyszało, a zdarza się, że przywożą je z egzotycznych podróży. Mowa o larwie skórnej wędrującej albo tungozie, czyli chorobie wywoływanej przez pchłę piaskową. Ta pchła, przypominająca muszkę, może złożyć jaja w zakamarkach naskórka bądź paznokcia. Objawia się to silnym bólem, obrzękiem i świądem. W przypadku larwy wędrującej, pasożyty drążą w skórze swędzące, serpentynowate tunele, często właśnie na stopach – wyjaśnia lekarka.

Zobacz też: Choroby przywożone z wakacji. "Na teleporadzie miałem pacjenta ze wścieklizną"

Do sygnałów wymagających pilnej konsultacji lekarskiej należą:

• owrzodzenia lub rany niegojące się przez ponad 2 tygodnie,

• nagły obrzęk lub silny ból jednego palca/stopy,

• zasinienie, zblednięcie lub utrata czucia,

• deformacje palców i paznokci,

• gwałtowne pogorszenie kondycji skóry (pęknięcia, łuszczenie, zaczerwienienie),

• intensywny ból,

• przewlekłe uczucie zimna w stopach.

Jeśli zauważamy jeden (lub kilka) z powyższych objawów, które nie ustępują przez okres dłuższy niż 2-4 tygodnie, należy w pierwszej kolejności udać się do lekarza rodzinnego, który, w razie potrzeby, skieruje do specjalisty.

Aleksandra Zaborowska, dziennikarka Wirtualnej Polski