Leukocyty w moczu - badanie, normy, leukocyturia dorosłych i dzieci
Badanie moczu to jedno z podstawowych i najważniejszych badań. Warto wykonywać je regularnie, ponieważ umożliwia wykrycie wielu chorób i poważnych schorzeń, dotyczących nie tylko układu moczowego, ale także całego organizmu. Poziom leukocytów w moczu informuje o stanie zdrowia, trwającej chorobie lub problemach z nerkami. W jaki sposób sprawdzić leukocyty w moczu? Jakie są normy leukocytów dla osób dorosłych i dzieci? Co wywołuje leukocyturię? Co oznaczają leukocyty w moczu kobiety ciężarnej?
- 1. Co to są leukocyty?
- 2. Przebieg badania moczu
- 3. Wyniki badania moczu
- 4. Normy leukocytów w moczu
- 5. Normy leukocytów w moczu dziecka
- 6. Leukocyturia
- 6.1. Zakażenie układu moczowego
- 6.2. Schorzenia nerek
- 6.3. Rak pęcherza moczowego
- 6.4. Zapalenie jajników i jajowodów
- 6.5. Zapalenie wyrostka robaczkowego
- 6.6. Leukocyturia spowodowana lekami
- 6.7. Inne przyczyny leukocytorii
- 6.8. Leczenie leukocyturii
- 6.9. Przekroczenie poziomu leukocytów
- 6.10. Leukocyturia u dziecka
- 7. Leukocyty w moczu w ciąży
1. Co to są leukocyty?
Leukocyty, czyli białe krwinki to składniki układu odpornościowego. Potrafią się poruszać, a ich głównymi zadaniami jest niszczenie wirusów, bakterii chorobotwórczych, pasożytów i grzybów.
Mają także zdolność tworzenia przeciwciał i substancji bakteriobójczych. Liczba leukocytów szybko się zwiększa gdy występuje stan zapalny w organizmie lub gdy rozwija się choroba.
Białe krwinki informują o przebytej infekcji, a także o dolegliwościach, o których nie mamy pojęcia. Ilość leukocytów to bardzo istotny wskaźnik i każde odchylenie od normy warto omówić z lekarzem, który w razie potrzeby zaproponuje odpowiednie leczenie.
Badanie moczu i krwi należy wykonywać regularnie by wiedzieć, że wszystko jest w porządku i zareagować, gdy okaże się że nie wszystkie wyniki są prawidłowe.
2. Przebieg badania moczu
Badanie moczu warto przeprowadzać regularnie, tym bardziej, że jest ono proste i zupełnie bezbolesne. W chwili pobierania moczu do badania pacjent powinien być na czczo, co najmniej 8 godzin po ostatnim lekkostrawnym posiłku.
Mocz należy pobrać do specjalnego plastikowego pojemnika (do nabycia w aptece), jeśli nie zamierzamy wykonywać badania bakteriologicznego moczu to nie musi on być sterylny.
Przed pobraniem moczu należy dokładnie umyć mydłem i osuszyć czystym ręcznikiem okolice krocza. W pojemniku powinna znaleźć się środkowa porcja moczu (początkową i końcową porcję oddajemy do toalety).
Należy pamiętać by nie dotykać palcami wnętrza naczynia. Po pobraniu próbkę należy jak najszybciej dostarczyć do laboratorium.
W badaniu moczu ocenianych jest wiele różnych parametrów, między innymi liczba erytrocytów i krwinek białych (leukocytów) w próbce, co ma duże znaczenie w diagnostyce wielu schorzeń.
3. Wyniki badania moczu
Badanie moczu to jedna z podstawowych analiz laboratoryjnych, dzięki której można sprawdzić czy nasz układ moczowy działa prawidłowo. Wyniki ponad lub poniżej normy poinformują o zakażeniu lub zapaleniu pęcherza moczowego.
Próbka moczu umożliwia także wykrycie chorób narządów, między innymi nerek, wątroby i nadnerczy. Badanie moczu to podstawowa diagnostyka przy podejrzeniu cukrzycy.
Dzięki temu lekarz jest w stanie sprawdzić skutki stosowanych leków, diety, sposobu odżywiania oraz ewentualnych głodówek.
Analiza moczu jest równie ważna co badanie krwi i należy ją powtarzać regularnie co kilka miesięcy. Należy pamiętać o prawidłowym pobraniu próbki, by nie wpłynąć na wiarygodność wyniku i nie musieć powtarzać testu.
4. Normy leukocytów w moczu
W prawidłowych warunkach liczba krwinek białych w moczu powinna być niewielka. Normy leukocytów są przedstawiane jako:
- poziom leukocytów w polu widzenia mikroskopu w powiększeniu 40x, prawidłowy wynik to 0-5 krwinek w polu widzenia w moczu nieodwirowanym lub 0 - 10 krwinek w moczu odwirowanym,
- liczba leukocytów w 1 mm3 świeżej porcji moczu, prawidłowo poniżej 8-10 leukocytów,
- liczba leukocytów w moczu dobowym (liczba Addisa), prawidłowo poniżej 2,5-5 mln,
- liczba leukocytów na minutę w dobowej zbiórce moczu (liczba Hamburgera), prawidłowo poniżej 1500 – 3000 leukocytów/min.
Każde odchylenie od podanych wyżej wartości prawidłowych określamy mianem leukocyturii. Natomiast jeśli liczba leukocytów w moczu jest tak duża, że powoduje zmętnienie lub zmianę zabarwienia moczu, stan taki nazywamy ropomoczem.
5. Normy leukocytów w moczu dziecka
Lekarze utrzymują, że normy leukocytów u dziecka wynoszą:
- od 0 do 10 krwinek w moczu odwirowanym,
- od 0 do 5 leukocytów w polu widzenia w moczu nieodwirowanym w czterdziestokrotnym powiększeniu,
- od 8 do 10 leukocytów w 1 mm³ w świeżej próbce moczu.
Wyniki można przedstawić również za pomocą liczby Addisa, która bierze pod uwagę leukocyty w zbiórce dobowej moczu. Norma wynosi wówczas od 2,5 do 5 mln białych krwinek.
Należy jednak pamiętać, że zakres prawidłowych wyników może nieco różnić się w zależności od miejsca, w którym wykonujemy badanie, a także od sprzętu używanego w laboratorium.
Z tego względu warto sprawdzić jakie normy ma dana placówka, w której chcemy wykonać analizę. Gdyby nie wszystkie wyniki mieściły się w przedziale należy je skonsultować z lekarzem.
Leukocyty w moczu dziecka świadczą zazwyczaj o infekcji dróg moczowych. Towarzyszącymi objawami mogą być trudności w oddawaniu moczu, dziwny zapach moczu, gorączka i wymioty.
6. Leukocyturia
Leukocyturia to nadmierna ilość leukocytów w moczu, która zazwyczaj jest symptomem infekcji. Gdy w organizmie trwa proces chorobowy liczba białych krwinek gwałtownie się zwiększa.
Jest to naturalne zjawisko, ponieważ są one potrzebne do zwalczania bakterii i wirusów. Najczęstszymi przyczynami leukocyturii są ostre i przewlekłe zakażenia układu moczowego (ZUM).
Leukocyturia bywa też błędnie utożsamiana z ropomoczem. Ropomocz występuje jedynie wtedy, gdy nagromadzenie białych krwinek powoduje zmianę koloru moczu, widoczne zmętnienie i specyficzny, nieprzyjemny zapach płynu.
6.1. Zakażenie układu moczowego
Zakażenia układu moczowego wywołują bakterie, rzadziej wirusy, grzyby, prątki, pasożyty i chlamydie. Tej dolegliwości towarzyszą objawy dyzuryczne, czyli trudności w oddawaniu moczu.
Występuje również ból, pieczenie podczas wizyty w toalecie, niekomfortowe parcie na pęcherz i ból w dole brzucha.
Poza częstym oddawaniem moczu mogą wystąpić problemy w utrzymaniu moczu, a także wrażenie bólowe nad kością łonową i w odcinku lędźwiowym. Równie naturalne symptomy to podwyższona temperatura, nudności oraz wymioty.
PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT
Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:
- Nabłonki wielokątne i leukocyty w moczu - odpowiada lek. Małgorzata Horbaczewska
- Dlaczego w moczu pojawiły się leukocyty? - odpowiada lek. Wiesław Mahaczek
- Co oznaczają podwyższone leukocyty w moczu? - odpowiada lek. Daniel Lewczak
6.2. Schorzenia nerek
Leukocyturia może obrazować również problemy, związane z nerkami. Najczęstsze z nich to:
Śródmiąższowe zapalenie nerek - mocz może występować z krwią, a jego ilość może się zmniejszać. Dodatkowymi objawami są podwyższona temperatura, wysypka na ciele, tępy ból w odcinku lędźwiowym oraz bóle stawów.
Kłębuszkowe zapalenie nerek - charakterystyczny symptom to pieniący się mocz w kolorze różowym, brunatnym lub czerwonym.
Przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek obrazuje brak energii, osłabienie, niedokrwistość, a także objawy choroby niedokrwiennej serca.
Ostrą postać wyróżnia natomiast krwiomocz, białkomocz oraz nadciśnienie tętnicze. Mogą pojawić się też dolegliwości powiązane z poważną niewydolnością nerek.
Odmiedniczkowe zapalenie nerek - charakteryzuje wrażenie bólowe o różnym natężeniu zlokalizowane w odcinku lędźwiowym. Ból może też rozchodzić się do pachwiny.
Często pojawia się też podwyższona temperatura, gorsze samopoczucie, nudności, wymioty oraz objawy dyzuryczne (problemy z oddawaniem moczu).
Kamica nerkowa - chory odczuwa wyraźny ból kolkowy przerywany w odcinku lędźwiowym, który może rozchodzić się do pachwiny, warg sromowych lub jąder.
Często towarzyszą temu nudności, wymioty, dyskomfort w jamie brzusznej, gorączka lub osłabienie. Zdarzają się także objawy dyzuryczne oraz mocz z krwią.
6.3. Rak pęcherza moczowego
Nowotwór pęcherza moczowego zazwyczaj dotyka mężczyzn po 55. roku życia. U kobiet rak pęcherza moczowego pojawia się cztery razy rzadziej.
Główną przyczyną jest uzależnienie od papierosów oraz przebywanie w otoczeniu substancji chemicznych. Choroba jest wykrywana późno, ponieważ pacjenci bagatelizują pierwsze objawy.
Pierwszym symptomem jest krwiomocz, któremu może towarzyszyć ból podczas oddawania moczu. Krew może przestać pojawiać się w moczu, ale nie oznacza to, że nowotwór przestał się rozwijać.
Czasami symptomy są podobne do zapalania pęcherza, chory odczuwa pieczenie, ból w okolicy łonowej i musi częściej korzystać z toalety. Wystąpienie jakiejkolwiek dolegliwości powinno być skonsultowane z lekarzem.
6.4. Zapalenie jajników i jajowodów
Zapalenie przydatków najczęściej pojawia się u młodych kobiet. Rozwój choroby może wywołać wkładka domaciczna, menstruacja lub poród.
Zapalenie zwiastuje nagły ból po prawej i lewej stronie podbrzusza. Ból można porównać do skurczu, który nasila się w trakcie stosunku seksualnego i od czasu do czasu rozchodzi się do ud i pachwin.
Zapaleniu jajników i jajowodów często towarzyszy osłabienie lub podwyższenie temperatury. Mogą pojawić się również nudności i wymioty, biegunka, a także wzmożona żółta wydzielina z pochwy.
6.5. Zapalenie wyrostka robaczkowego
Przebieg zapalenia wyrostka robaczkowego rozpoczyna ból w okolicy pępka, połączony z nudnościami. Wrażenie bólowe następnie przenosi się w dół do prawego dołu biodrowego.
Dyskomfort staje się bardziej intensywny w trakcie zmiany pozycji ciała, kichania lub kaszlu. Chory może znaleźć komfortową pozycję leżąc na prawym boku lub trzymając podkurczone nogi.
Po jakimś czasie od wystąpienia dolegliwości następuje stan podgorączkowy, maksymalnie do 38 stopni. Jeżeli wyrostek robaczkowy jest nieco inaczej położony, na przykład za pęcherzem moczowym, chory może odczuwać parcie na pęcherz i konieczność częstych wizyt w toalecie.
6.6. Leukocyturia spowodowana lekami
Na ilość leukocytów w moczu mogą wpływać niektóre leki. O stosowanym leczeniu należy powiadomić lekarza przed wykonaniem badania moczu. Nadmiar białych krwinek mogą powodować:
- tabletki stosowane w leczeniu nadciśnienia (np. inhibitory konwertazy angiotensyny),
- tabletki stosowane w leczeniu serca,
- sulfonamidy (grupa bakteriobójczych antybiotyków,
- niesteroidowe leki przeciwzapalne,
- aminoglikozydy,
- cefalosporyny,
- tabletki przeciwko gruźlicy (tuberkulostatyki),
- leki diuretyczne (moczopędne),
- leki stosowane w chemioterapii (cyklofosfamid),
- lek stosowany po przeszczepach (azatiopryna),
- fenacetyna,
- sole litu.
6.7. Inne przyczyny leukocytorii
Nadmiar leukocytów w moczu może pojawić się również po intensywnym i długim wysiłku fizycznym. Kolejnymi przyczynami może być podwyższenie temperatury ciała, odwodnienie oraz lekki stan zapalny wywołany np. cewnikiem.
Laukocytoria może obrazować także przewlekłą niewydolność krążenia oraz wszystkie zmiany zapalne, dotyczące narządów w bliskiej odległości od pęcherza moczowego.
6.8. Leczenie leukocyturii
Nadmiar leukocytów w moczu (leukocyturia) to nie choroba, tylko sygnał że w organizmie toczy się proces chorobowy lub stan zapalny. Leczenie leukocyturii zależy od dolegliwości, jaka zostanie zdiagnozowana.
Jeżeli problemem jest zakażenie pęcherza moczowego to zalecane jest przyjmowanie leków przeciwbakteryjnych lub przeciwwirusowych.
Może się też zdarzyć, że nadmiar leukocytów w moczu to objaw zapalenia układu rozrodczego, na co częściej narażone są kobiety. Wówczas sposób leczenia jest dobrany przez ginekologa do konkretnej pacjentki na podstawie dalszych badań.
6.9. Przekroczenie poziomu leukocytów
Warto pamiętać, że wyniki poza normą nie muszą być objawem ciężkich schorzeń. Każde przekroczenie zakresu należy skonsultować z lekarzem, ale nie należy myśleć że to co coś poważnego.
Może okazać się, że nadmiar leukocytów to symptom niegroźnego stanu zapalnego lub infekcji. Sprawdzanie potencjalnych przyczyn w internecie nie zastąpi spotkania w gabinecie lekarskim ani nie rozwiąże problemu.
Leukocyturii nie można ignorować, ponieważ istotne jest znalezienie przyczyny wyników i wdrożenie odpowiedniego leczenia.
6.10. Leukocyturia u dziecka
Zwiększona ilość białych krwinek w moczu u dziecka to leukocyturia. Zazwyczaj jest to objaw zakażenia układu moczowego (ZUM) Zakażenie można rozgraniczyć na ostre oraz przewlekłe.
W obu przypadkach występuje bakteriomocz (zwiększona ilość bakterii w próbce), choć nie jest to regułą. Dalsza diagnostyka ZUM opiera się na badaniu ultrasonograficznym.
USG umożliwia znalezienie przyczyny dolegliwości oraz obejrzenie układu moczowego. Podwyższone leukocyty w moczu dziecka mogą także świadczyć o bakteriurii, zapaleniu cewki moczowej i pęcherza moczowego, a nawet odmiedniczkowym zapaleniu nerek u dzieci.
W przypadku ostatniego schorzenia pojawia się podwyższona temperatura, brak apetytu, biegunka, osłabienie, ból brzucha i okolic odcinka lędźwiowego kręgosłupa.
Należy też pamiętać, że leukocyturia może oznaczać po prostu duże zmęczenie fizyczne, odwodnienie, utrzymującą się gorączkę lub stan zapalny w okolicy układu pokarmowego.
7. Leukocyty w moczu w ciąży
Regularnie wykonywane badań w ciąży pozwala na monitorowanie zdrowia ciężarnej. Najczęściej zalecana jest analiza krwi oraz badanie moczu. Wyniki umożliwiają wychwycenie wszystkich nieprawidłowości na czas i rozpoczęcie odpowiedniego lekarza.
Normy leukocytów w ciąży nie różnią się od standardowych. Ich nadmiar jest zazwyczaj powiązany z obecnością stanu zapalnego lub infekcji.
Białe krwinki w moczu w ciąży mogą też świadczyć o grzybicy pochwy, zapaleniu nerek, białkomoczu lub zapaleniu pęcherza.
Każda z tych chorób jest zagrożeniem dla dziecka, dlatego absolutnie nie należy bagatelizować otrzymanych wyników ani żadnych dolegliwości.
W wielu przypadkach podwyższone leukocyty są jedynym objawem chorobowym, dlatego należy zadbać o to, aby niczego nie przeoczyć. Jeśli lekarza zaniepokoją rezultaty analizy z pewnością zleci dodatkowe badania, na przykład posiew moczu.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.