Lordoza - czym jest i kiedy zacząć leczenie

Lordoza to trzy krzywizny kręgosłupa, które wspólnie pozwalają znosić duże obciążenia i utrzymywać prawidłową postawę ciała. Krzywizny kręgosłupa są wynikiem działania sił grawitacji na nasze ciało. Powstawały wraz z przyjmowaniem przez gatunek ludzki pozycji pionowej.

Prawidłowo kąt lordozy szyjnej zawiera się w przedziale od 20° do 40°, a lordozy lędźwiowej od 30° do 50°. Wszystkie sytuacje, gdy kąt jest mniejszy nazywa się zniesieniem lub spłyceniem lordozy, a gdy jest większy jej nasileniem.

Po urodzeniu kręgosłup noworodka ma kształt pojedynczej kyfozy, przebiegającej przez całą długość kręgosłupa. W toku prawidłowego rozwoju niemowlęcia wytwarzają się kolejno wszystkie krzywizny. Około 3-4 miesiąca życia wraz z próbami podnoszenia główki pojawia się lordoza szyjna, natomiast około 9-12 miesiąca wraz z przyjęciem pozycji pionowej tworzy się lordoza lędźwiowa.

W konsekwencji u dziecka 12-14-miesięcznego kręgosłup ma już charakterystyczny esowaty kształt – z wykształconą lordozą szyjną, kyfozą ograniczoną do piersiowego odcinka kręgosłupa i wyraźną lordozą lędźwiową. Nie są to jednak krzywizny w pełni ukształtowane i stałe. Słaba siła mięśni stabilizujących postawę powoduje, że przez pierwsze 7 lat życia można zauważyć pogłębioną lordozę lędźwiową („wystający brzuszek”).

Dopiero w wieku ok. 7 lat można mówić o typie postawy dziecka. Właściwy jednak dla człowieka sposób trzymania się ustala się ostatecznie później, ok. 18 roku życia. W okolicy wieku pokwitaniowego zauważalne są: pogłębienie kifozy piersiowej i zaburzenia w postawie ciała. Powstaje tzw. kifoza młodzieńcza, która jest stanem przejściowym uznawanym za normę dla wieku.

Sytuacją kliniczną, z którą najczęściej lekarz może się spotkać podczas codziennej praktyki jest zniesienie lordozy (zarówno w odcinku lędźwiowym, jak i szyjnym). Związane jest to w większości przypadków z reakcją w postaci skurczu mięśni przykręgosłupowych na ból spowodowany najczęściej urazem, zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa i krążków międzykręgowych, rwą kulszową i innymi miejscowymi stanami zapalnymi.

W wyniku podrażnienia bólowego następuje odruchowy skurcz mięśni przykręgosłupowych, które prostują krzywiznę kręgosłupa, co nasila dolegliwości bólowe, tworzy się więc „błędne koło”. Podstawowym postępowaniem w tego typu zdarzeniach jest odpoczynek, stosowanie leków przeciwbólowych i zmniejszających napięcie mięśni poprzecznie prążkowanych oraz w niektórych przypadkach leczenie przyczynowe (operacje neuroortopedyczne). Rzadziej zniesienie lordozy spowodowane jest przez wady wrodzone i nabyte kręgosłupa.

Nadmierna lordoza dotyczy głównie odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Jej przyczyna może być wrodzona i nabyta. Jedną z częstszych przyczyn są dystonie mięśniowe, czyli patologie mięśni polegające na zaburzeniu siły i napięcia mięśni. W tych przypadkach bardzo ważne jest wczesne rozpoczęcie odpowiedniego leczenia, opierającego się głównie na ćwiczeniach wzmacniających, a także leczeniu objawowym. Rzadziej przyczyną są patologie wpływające na ustawienie miednicy, jak np. utrwalone zwichnięcie stawu biodrowego itp.

Postępowanie w przypadku patologicznych lordoz zależy od przyczyny i stopnia nieprawidłowego skrzywienia. Leczy się je, stosując odpowiednią gimnastykę korekcjną, gorsety, aparaty operacyjne, fizykoterapię. W skrajnych przypadkach konieczna jest operacja, np. w przypadku zmian, które ograniczają sprawność pacjenta, uciskają na narządy wewnętrzne, korzenie nerwowe lub rdzeń kręgowy itp.

Wady kręgosłupa dobrze jest zacząć leczyć, kiedy jesteśmy jeszcze dziećmi, a nasz szkielet jest plastyczny i podatny na wszelkie zmiany. Jeśli nasze dziecko ma nieprawidłową postawę ciała, dobrze jest natychmiast zapisać je na rehabilitację i pilnować, aby nie garbiło się i nie krzywiło w domu.

Źródła

1. Ruch na rzecz zdrowych pleców
2. Dziak A., Bóle i dysfunkcje kręgosłupa, Medicina Sportiva, Kraków 2007, ISBN 83-912449-7-0
3. Kasperczyk T., Wady postawy ciała - diagnostyka i leczenie, Kasper, Kraków 2001, ISBN 83-901977-0-7
4. Szulc A. (red.), Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja tom 1-2, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003, ISBN 83-200-2823-X