Luteina – właściwości, źródła i suplementacja
Luteina to żółty barwnik wytwarzany przez rośliny, które oprócz suplementów diety stanowią dla człowieka jej jedyne źródło. Luteina nie może być produkowana przez ludzki organizm, choć pełni w nim ważną rolę. Gromadzi się w plamce żółtej i chroni siatkówkę przed szkodliwym promieniowaniem UV. Co warto wiedzieć?
1. Co to jest luteina?
Luteina to żółty barwnik roślinny występujący w liściach. Należy on do grupy związków zwanych ksantofilami. Te, wraz z karotenami, należą do związków chemicznych, tak zwanych karotenoidów. To silne przeciwutleniacze. Wiosną i latem w naturze maskowana jest przez zielony barwnik roślinny chlorofil. Widoczna staje się jesienią, gdy liście stają się żółte.
Luteina występuje również w siatkówce oka ludzkiego (w centralnej części siatkówki oka – plamce żółtej). Gromadzi się również w innych tkankach organizmu, na przykład w skórze.
2. Właściwości luteiny
Główną cechą luteiny jest ochrona siatkówki przed promieniowaniem UV. Dzięki specjalnym wiązaniom chemicznym, luteina ma zdolność maksymalnej absorpcji światła o długości 445 nm. Właściwość ta umożliwia jej filtrowanie światła niebieskiego oraz promieniowania nadfioletowego. Oznacza to, że pochłania nadmiar szkodliwego dla oka promieniowania UVA i UVB.
Ponadto luteina, wraz z innym barwnikiem, zeaksantyną, odpowiada za prawidłową ostrość widzenia. Jej niedobór pogarsza funkcjonowanie plamki żółtej. Następstwem mogą być także choroby oczu, a przede wszystkim AMD, czyli zwyrodnienie plamki żółtej.
W bardziej ograniczony sposób luteina działa na skórę, którą także chroni przed szkodliwym promieniowaniem. Wykazuje również silne właściwości antyoksydacyjne i wspomagające system immunologiczny. Przypuszcza się także, że luteina może ona odgrywać ważną rolę w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych powstających na tle miażdżycy oraz nowotworów.
Szczególne znaczenie ma spożywanie luteiny w okresie ciąży. Ma to związek z tym, że substancja korzystnie wpływa na rozwój wzroku, plamki żółtej w oku i funkcji poznawczych u dziecka. Warto o tym pamiętać.
Zobacz także:
3. Źródła luteiny
Luteina nie jest produkowana w organizmie człowieka. Oznacza to, że musi być zatem dostarczana wraz z pokarmem. Co ważne, jej ilość w siatkówce maleje z wiekiem.
Dostarczanie organizmowi luteiny w dobrze zbilansowanej, bogatej w warzywa i owoce diecie, jest bardzo ważne. Gdy jej podaż okazuje się niewystarczająca, należy uzupełniać niedobory substancji poprzez właściwą suplementację.
Gdzie szukać luteiny? Barwnik jest syntetyzowany wyłącznie przez rośliny, a jej największe ilości występują w zielonych liściach warzywach, a także w żółtych i pomarańczowych warzywach oraz owocach. Luteina występuje również w żółtkach jaj.
Gdzie występuje luteina? Jej źródła to: pomidory, brokuły, jarmuż, szpinak, natka pietruszki, cukinia, papryka, sałata, zielony groszek, fasolka szparagowa, dynia, marchew, pomarańcze, nektarynki, kukurydza, jeżyny, agrest, awokado, kiwi, maliny czy czarna porzeczka.
Zawartość luteiny w warzywach i owocach zależy między innymi od miejsca i metod uprawy czy procesów technologicznych. Aby substancja byłą efektywnie wchłaniana, powinna być spożywana wraz z tłuszczem (luteina jest rozpuszczalna w tłuszczach).
Nie ustalono precyzyjnie dawki luteiny, której przyjmowanie może się przyczynić do utrzymania wzroku w dobrej kondycji. Przyjmuje się, że dzienna dawka luteiny wynosi około 6 mg na dobę.
4. Suplementacja luteiny
Luteinę można również znaleźć w suplementach diety (luteinę krystaliczną). Preparaty są dostępne w aptekach w postaci tabletek lub kapsułek. Zwykle zawierają od 10 do 20 mg luteiny. Luteina na oczy jest dostępna bez recepty.
Preparaty zawierające luteinę polecane są osobom nadmiernie eksploatującym wzrok, np. długą pracą przy komputerze czy oglądaniem telewizji. Preparaty zawierające luteinę są też wskazane dla osób genetycznie zagrożonych jaskrą lub zaćmą.
Suplementacja preparatów zawierających luteinę jest jednak ważna nie tylko ze względu na profilaktykę chorób siatkówki oka (zwyrodnienia plamki żółtej oka). Okazuje się, że stanowi uzupełnienie leczenia:
- retinopatii cukrzycowej,
- retinopatii nadciśnieniowej,
- zaćmy,
- alergicznego zapalenia spojówek,
- zwyrodnienia plamki żółtej.
Długotrwałe stosowanie suplementów diety zawierających luteinę ma także pozytywny wpływ na skórę. Uelastycznienia ją, poprawia nawodnienie, normalizuje pracę gruczołów łojowych oraz zwiększa warstwę lipidową naskórka. Jako silny przeciwutleniacz luteina, w przypadku nadmiernej ekspozycji skóry na słońce, działa również antywolnorodnikowo.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.