Makaron makaronowi nierówny. Sprawdź, czym się różnią i jak wpływają na organizm

Rodzaj mąki decyduje o wartości odżywczej makaronu. Klasyczny pszenny (z oczyszczonej mąki) to głównie węglowodany z małą ilością błonnika. Daje szybki zastrzyk energii, ale ma też wysoki indeks glikemiczny. Makaron pełnoziarnisty zawiera więcej błonnika, witamin i minerałów, wolniej podnosi cukier i lepiej syci. Orkiszowy to łagodniejsza, ale bogatsza w białko i mikroelementy alternatywa.

Makaron z soczewicy, ciecierzycy lub grochu to dobre źródła roślinnego białka i błonnika, które powinny być bezglutenowe, ale zawsze warto spojrzeć na skład. Makarony ryżowe, gryczane i kukurydziane są lekkie, ale często mają wyższy indeks glikemiczny. Im mniej przetworzona mąka, tym korzystniejszy wpływ na organizm.

Tak, obecność jajek w makaronie ma znaczenie i to zarówno pod względem smaku, jak i wartości odżywczej. Makaron jajeczny jest bardziej elastyczny, ma intensywniejszy kolor i wyraźniejszy smak. Zawiera też więcej białka, witamin z grupy B oraz tłuszczu (głównie z żółtka), co przekłada się na jego sytość.

Z kolei makarony bezjajeczne, popularne zwłaszcza w wersji wegańskiej i azjatyckiej (np. ryżowe, kukurydziane), są lżejsze, mniej kaloryczne i często delikatniejsze dla układu trawiennego.

Dodatkowo makaron jajeczny zwykle lepiej zachowuje kształt podczas gotowania i mniej się klei. Jednak pod względem zdrowotnym to nie jajka decydują o jakości makaronu, a raczej rodzaj użytej mąki i ogólna kompozycja diety.

Wybór makaronu zależy od twoich potrzeb, ponieważ nie każdy zdrowy makaron będzie najlepszy dla wszystkich. Makaron razowy, z mąki pełnoziarnistej (np. pszennej lub orkiszowej), zawiera więcej błonnika, witamin z grupy B i minerałów niż klasyczny biały. Dłużej się trawi i daje uczucie sytości na dłużej, więc to dobry wybór dla osób dbających o sylwetkę i poziom cukru we krwi.

Makaron ze strączków (np. z ciecierzycy, soczewicy, groszku lub fasoli) to świetna alternatywa dla osób, które chcą zwiększyć ilość białka i błonnika w diecie. Jest bardziej odżywczy, a przy tym naturalnie bezglutenowy. Sprawdzi się u osób aktywnych fizycznie, na diecie wegetariańskiej lub wysokobiałkowej.

Bezglutenowe makarony z kukurydzy lub ryżu są zbawienne dla osób z celiakią i nietolerancją glutenu, ale warto pamiętać, że nie zawsze są bardziej wartościowe. Często mają mniej błonnika i szybciej podnoszą poziom cukru we krwi.

Najlepszy makaron to taki, który pasuje do twojego stylu życia i potrzeb zdrowotnych, a im jest mniej przetworzony i bardziej sycący, tym lepiej.

Indeks glikemiczny to jeden z kluczowych parametrów, który warto brać pod uwagę przy wyborze makaronu, zwłaszcza jeśli zależy ci na stabilnym poziomie energii, kontroli apetytu lub zdrowiu metabolicznym. Klasyczny makaron z białej pszenicy ma dość wysoki IG, więc podnosi poziom glukozy we krwi stosunkowo szybko i może powodować napady głodu.

Makaron pełnoziarnisty, razowy, a także ten z roślin strączkowych ma niższy indeks glikemiczny, dzięki czemu trawi się wolniej i dłużej syci. Jego spożycie nie powoduje gwałtownych skoków insuliny, co jest korzystne nie tylko dla osób z insulinoopornością, ale też dla każdego, kto chce uniknąć wahań energii i apetytu.

Warto też pamiętać, że sposób przygotowania wpływa na indeks glikemiczny. Makaron ugotowany al dente ma niższy niż rozgotowany. Dodatki do dania, takie jak zdrowe tłuszcze, białko oraz warzywa, również mogą spowolnić trawienie i obniżyć ładunek glikemiczny całego posiłku.

Pod względem metabolizmu wygrywa makaron pełnoziarnisty, ugotowany al dente i podany z dodatkiem warzyw, białka i zdrowych tłuszczów. Taka kompozycja pomaga lepiej kontrolować wagę i poziom cukru we krwi.

Makaron od lat uchodzi za produkt tuczący, ale to nie sam makaron jest winny, a sposób jego jedzenia. Sam w sobie nie jest bardziej kaloryczny niż ryż lub kasze. 100 g suchego makaronu to około 350 kcal, czyli podobnie jak inne produkty węglowodanowe. Problem pojawia się, gdy porcja jest zbyt duża lub gdy towarzyszą mu tłuste sosy, ser, śmietana i brak warzyw oraz chudego białka.

Makaron może być częścią zdrowej diety, także redukcyjnej pod warunkiem, że kontrolujesz ilość, wybierasz lepsze rodzaje i łączysz go z wartościowymi dodatkami. Ugotowany al dente, z warzywami i źródłem białka (np. rybą, tofu, jajkiem, drobiem) syci na długo i nie powoduje gwałtownych skoków glukozy.

Mit o tuczącym makaronie wynika głównie z nadmiaru, nieświadomych połączeń i zbyt częstego sięgania po przetworzone wersje. W praktyce to nie makaron tuczy, lecz jego ilość i dodatki w posiłku. We Włoszech obwinianie makaronu za nadwagę mogłoby się skończyć burzliwą dyskusją i to nie bez powodu. To dobre przypomnienie, że nie tyjemy od konkretnego produktu, ale od nadmiaru jedzenia.

To, jak ugotujesz makaron, ma większe znaczenie niż może się wydawać. Gotowanie al dente obniża indeks glikemiczny potrawy. Innym trikiem jest schłodzenie. Makaron, który po ugotowaniu zostanie ostudzony (np. do sałatki), zawiera więcej tzw. skrobi opornej. To rodzaj błonnika, który działa korzystnie na jelita i nie podnosi poziomu glukozy tak mocno jak świeżo ugotowany makaron.

Warto też pamiętać o dodatkach. Jeśli połączysz makaron z warzywami, zdrowym tłuszczem (np. oliwą z oliwek) i źródłem białka, jego wpływ na organizm będzie znacznie korzystniejszy niż w wersji z samym sosem śmietanowym. Czas gotowania, sposób podania i cała kompozycja dania mają realny wpływ na to, jak makaron zadziała na twój metabolizm.

Makaron nie jest ani dobry, ani zły. Wszystko zależy od rodzaju, porcji i dodatków. Te z pełnego ziarna lub roślin strączkowych są bardziej odżywcze, a ugotowane al dente mają niższy indeks glikemiczny. Klasyczny biały makaron w dużych ilościach z ciężkim sosem może natomiast bardzo obciążać organizm. Liczy się nie sam makaron, a sposób jego przygotowania i to, z czym go podajesz.

Źródła

1. NaukaJedzenia.pl