Masaż logopedyczny – cele, formy, wskazania i przeciwwskazania

Masaż logopedyczny to rodzaj biernych ćwiczeń, które wykonuje się w celu regulacji napięcia w strefie ustno-twarzowej, poprawy jakości pracy narządów artykulacyjnych oraz wsparcia rozwoju mowy. Opiera się on na ugniataniu, oklepywaniu, rozcieraniu i głaskaniu zarówno twarzy, jak i jamy ustnej. Jakie są wskazania i przeciwwskazania?

1. Co to jest masaż logopedyczny?

Masaż logopedyczny to metoda wspomagająca pracę narządów artykulacyjnych oraz regulującą napięcie mięśniowe. Wykonują go zwykle logopedzi, fizjoterapeuci oraz terapeuci integracji sensorycznej.

Procedura ta opiera się na ugniataniu, oklepywaniu, rozcieraniu i głaskaniu, wykonywanych zarówno osobno, jak i jedno po drugim. Poprzez ćwiczenia logopedyczno-gimnastyczne, ale także manualną stymulację, która wykorzystuje dociski i ruchy wibracyjne neuromotorycznych okolic żuchwy, warg i podniebienia, podbródka oraz języka i dziąseł, dochodzi do aktywizacji pracy mięśni.

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Dlaczego warto robić screening?"

Masaż logopedyczny dzieli się na:

• zewnętrzny - wówczas masowana jest tylko twarz,
• wewnętrzny – obejmuje masaż wnętrza jamy ustnej.

2. Na czym polega masaż logopedyczny?

Przed wykonaniem masażu terapeuta myje ręce i nakłada na dłonie oliwkę, choć niektórzy pracują w jednorazowych rękawiczkach. Sesję rozpoczyna się od masażu zewnętrznego. Oznacza to, że logopeda gładzi twarz, a następnie masuje:

• żuchwę,
• policzki,
• wargi (usta),
• mięśnie wokół oczu,
• nos.

Na koniec masażu zewnętrznego logopeda bądź inny specjalista znów gładzi skórę twarzy, nakreślając jej kształt.

Masaż wnętrza jamy ustnej rozpoczną się od głaskania okolic ust i policzków od wewnątrz. Następnie przechodzi się do bardziej intensywnych, kolistych ruchów, również z góry na dół. Istotnym elementem jest masaż języka. Najpierw wykonywane są delikatne ruchy głaszczące, potem przychodzi czas na uciskanie partii języka. Kolejny krok to masowanie podniebienia i dziąseł. Czasem, gdy jest taka potrzeba, rozmasowuje się też wędzidełko.

3. Cele masażu logopedycznego

Celem masażu logopedycznego jest poprawa czucia i usprawnienie motoryki aparatu pokarmowo - artykulacyjnego, co ma przełożenie na jakość funkcji ssania, gryzienia, żucia, połykania, picia oraz sprawność artykulacyjną.

Do terapii wykorzystującej masaż logopedyczny kwalifikuje się pacjentów z zaburzeniami strefy ustno-twarzowej w celu:

• poprawy jakości pracy narządów artykulacyjnych,
• normalizacji napięcia mięśniowego,
• usprawnienia funkcji oralnych,
• wsparcia rozwoju mowy.

Prawidłowo wykonany masaż zmniejsza również nadwrażliwość jamy ustnej oraz śluzówki, a także wspiera terapię nadmiernego ślinienia się.

4. Wskazania do masażu logopedycznego

Masaż logopedyczny przeznaczony jest zarówno dla dzieci, jak i dorosłych, szczególnie osób:

• z obniżonym lub wzmożonym napięciem mięśniowym,
• z zaburzeniami kompleksu ustno-twarzowego (np. choroby neurologiczne),
• u których stwierdzono uszkodzenia centralnego układu nerwowego (urazy czaszkowo-mózgowe, MPD),
• z asymetrycznym ułożeniem warg, policzków i dziąseł,
• z niedowładem peryferyjnym, czyli np. u osób ze ślinotokiem, brakiem umiejętności domykania jamy ustnej,
• ze znacznymi i głębokimi zaburzeniami funkcji oralnych karmionych przez sondę lub PEG.

• Masaż logopedyczny w przypadku dzieci, zwłaszcza wcześniaków i niemowląt z zaburzeniami funkcji prelingwalnych, znajduje zastosowanie przy:

• przetrwałym odruchu kąsania,

• nieprawidłowym oddychaniu,
• silnym odruchu gryzienia,
• słabym odruchu gryzienia,
• małej ruchomości języka,
• płaskim położeniu języka (tak zwany język spastyczny),
• słabej sprawności warg,
• słabym napięciu mięśni okrężnych warg,
• słabej koordynacji języka oraz warg,
• nieprawidłowym połykaniu,
• wadliwym zgryzie,
• nadwrażliwości.

5. Przeciwwskazania do masażu logopedycznego

Istnieje wiele przeciwwskazań do masażu logopedycznego. To na przykład:

• przerwanie ciągłości tkanki skórnej w okolicy twarzy,
• ostre stany zapalne skóry oraz narządów w okolicach twarzy i głowy, zapalenia błon śluzowych,
• infekcja: gorączka, silny katar, zapalenia gardła,
• zapalenie nerwu twarzowego i trójdzielnego (stan ostry),
• bolesna, opalona skóra,
• ból jamy ustnej.

Jeśli istnieją wskazania i brak przeciwwskazań, masaż logopedyczny można wykonać zarówno w gabinecie specjalisty, jak i w porozumieniu z nim, w domu. Zabieg można jednak przeprowadzać samodzielnie wyłącznie pod warunkiem opanowania zasad i techniki wykonywania chwytów. Nie należy wykonywać go bez potrzeby.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.