Metoda Vojty – na czym polega? Jakie są wskazania i przeciwwskazania do rehabilitacji metodą Vojty?
Metoda Vojty to metoda rehabilitacji ruchowej. Ma zastosowanie w wielu jednostkach chorobowych. Stosowana jest przede wszystkim do usprawniania niemowląt. Została opracowana przez profesora Vojtę, a jej początki sięgają lat 50. XX w. Jakie są wskazania do rehabilitacji tą metodą? Po jakim czasie pojawiają się efekty?
1. Co to jest metoda Vojty?
Metoda Vojty to metoda rehabilitacji pacjentów ze schorzeniami neurologicznymi. Opracował ją czeski lekarz neuropediatra Václav Vojta, na podstawie długoletniej pracy z małymi pacjentami cierpiącymi na spastyczne dziecięce porażenie mózgowe. Lekarz stworzył sposób postępowania, który wspomagał u jego pacjentów rozwój właściwych procesów ruchowych, jednocześnie zapobiegając zaburzeniom rozwoju motorycznego.
Opracowana przez Vojtę metoda dzieli się na dwie części – diagnostyczną oraz terapeutyczną. Część diagnostyczna sprowadza się do badania funkcji układu nerwowego – oceny spontanicznego zachowania dziecka na brzuchu i plecach, odruchów pierwotnych oraz reaktywności posturalnej.
Część terapeutyczna metody Vojty zwana jest także terapią odruchowej lokomocji lub uruchomieniem odruchów. Polega na stymulacji pacjenta do wykonania określonego wzorca ruchowego. Następuje to poprzez odpowiednie ułożenie bądź uciskanie określonych punktów na ciele (tzw. strefy stymulacji), które uruchamiają zapisaną w mózgu właściwą matrycę ruchu.
2. Wskazania do rehabilitacji metodą Vojty
Rehabilitacja metodą Vojty zalecana jest przede wszystkim dzieciom do pierwszego roku życia, wówczas daje najlepsze rezultaty. Jednak może być również stosowana w leczeniu dorosłych pacjentów (pomaga odzyskać utracone prawidłowe wzorce motoryczne).
Wskazaniem do terapii metodą Vojty jest przede wszystkim:
- uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego,
- asymetria ułożeniowa,
- prężenie nóżek, drżenie nóg lub rąk,
- przepuklina oponowo-rdzeniowa,
- uszkodzenie splotu barkowego,
- kręcz szyi pochodzenia mięśniowego,
- wady postawy,
- nieprawidłowe napięcie mięśniowe,
- dziecięce porażenie mózgowe,
- dysplazja stawu biodrowego,
- niedowład obwodowy,
- wodogłowie,
- opóźnienie rozwoju ruchowego,
- rozszczep kręgosłupa,
- miopatia i zespoły genetyczne,
- zaburzenia układu wegetatywnego.
3. Metoda Vojty – przeciwwskazania
Przeciwwskazania do prowadzenia rehabilitacji metodą Vojty to:
- aktywne infekcje,
- ostre stany zapalne,
- padaczka,
- gorączka,
- biegunka lub wymioty,
- duże osłabienie.
4. Metoda Vojty – efekty
Systematyczna rehabilitacja metodą Vojty usprawnia zaburzenia centralnej koordynacji nerwowej oraz w szybkim tempie pozwala poprawić poziom funkcjonowania ruchowego. Pierwsze efekty terapii widać nawet po kilku tygodniach.
Widoczne zmiany następują jednak najczęściej średnio po 2-3 miesiącach ćwiczeń. Ma to miejsce głównie u pacjentów, u których zaburzenia neurologiczne nie są ciężkie. W przypadku ciężkich zaburzeń neurologicznych na efekty terapii czasem trzeba poczekać nawet kilka lat.
5. Metoda Vojty – skutki uboczne
Czy metoda Vojty może zaszkodzić? Rehabilitacja metodą Vojty, pomimo tego, że nie sprawia bólu, może powodować niezadowolenie u dziecka. Niemowlę może płakać, stękać, czy bronić się. Dlatego też rodzice mogą obawiać się, że stosowanie tego rodzaju usprawnienia może być niebezpieczne dla dziecka. Jeśli jednak ćwiczenia przeprowadzane są prawidłowo, nie mają negatywnego wpływu na dziecko. Zwykle płacz jest początkową reakcją na duży wysiłek, doświadczenie nowych pozycji i ruchów.
Innym skutkiem ubocznym terapii metodą Vojty jest także zaczerwienienie skóry w miejscu stymulacji. Ponadto dla niektórych dzieci próba zmiany patologicznych przyzwyczajeń może stanowić pewnego rodzaju dyskomfort.
6. Metoda Vojty – ćwiczenia
Jakie ćwiczenia wykonywane są podczas rehabilitacji? Odruch naprzemiennego pełzania i odruch obrotu wokół własnej osi – to główne odruchy wykorzystywane w czasie pracy metodą Vojty. Punkty uciskowe, które powinny być stymulowane, znajdują się głównie na mięśniach i w okolicach okołokostnych.
Dokładny program ćwiczeń metodą Vojty zawsze ustala specjalista, który przeszedł odpowiednie szkolenie w tym zakresie oraz posiada niezbędne uprawnienia. Specjalista przekazuje też instrukcje rodzicom, którzy ćwiczą z dzieckiem w domu. Ma to szczególne znaczenie dla powodzenia terapii, gdyż regularne ćwiczenia stabilizują właściwe programy ruchowe. Najczęściej zaleca się stosowanie stymulacji 2-4 razy dziennie.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.