Midazolam – działanie, właściwości, wskazania i dawkowanie
Midazolam to lek, krótko działająca pochodna benzodiazepiny o działaniu nasennym, uspokajającym, przeciwlękowym, przeciwdrgawkowym i obniżającym napięcie mięśniowe. Cechuje się szybkim początkiem i krótkim czasem działania. Jakie są wskazania do jego stosowania? Czy Midazolam może powodować działania niepożądane lub skutki uboczne?
1. Co to jest midazolam i w jakich sytuacjach jest stosowany?
Midazolam to organiczny związek chemiczny i lek psychotropowy z rodziny benzodiazepin (BZD). Działa na układ nerwowy i narządy zmysłów. Charakterystyczne jest to, że działa szybko i krótko: po podaniu doustnym działa około 4 godziny, a po dożylnym około jednej godziny.
Substancja wykazuje działanie nasenne (szybkie i bardzo silne), przeciwlękowe (anksjolityczne), uspokajające (szybkie i bardzo silne), przeciwdrgawkowe (przeciwpadaczkowe) oraz zmniejszające napięcie mięśni szkieletowych (miorelaksujące). Podany w dużych dawkach działa anestetycznie (znieczulające ogólnie). Indukuje znieczulenie ogólne.
Na czym polega mechanizm działania midazolamu? Substancja, łącząc się z GABA (tzw. pozytywna modulacja allosteryczna), nasila wpływ kwasu gamma-aminomasłowego na ośrodkowy układ nerwowy. Dzięki hiperpolaryzacji komórki nerwowej zmniejsza się jej pobudliwość.
2. Zastosowanie midazolamu
Na rynek farmaceutyczny midazolam wprowadzono w 1982 roku. Obecnie wykorzystują go różne dziedziny medycyny, takie jak anestezjologia i intensywna terapia, także psychiatria (również psychiatria dzieci i młodzieży). Lek jest dostępny jako roztwór do wstrzykiwań i tabletki powlekane.
W Polsce dostępne są takie preparaty zawierające midazolam jak:
- Dormicum, 15 mg, tabletki powlekane, 100 sztuk; Dormicum, 7,5 mg, tabletki powlekane, 10 sztuk,
- Buccolam roztwór do stosowania w jamie ustnej) 10 mg/2 ml, 4 ampułkostrzykawki doustne 2 ml; Buccolam roztwór do stosowania w jamie ustnej, 2,5 mg/0,5 ml, 4 ampułkostrzykawki doustne 0,5 ml; Buccolam roztwór do stosowania w jamie ustnej, 5 mg/ml, 4 ampułkostrzykawki doustne 1 ml; Buccolam roztwór do stosowania w jamie ustnej, 7,5 mg/1,5 ml, 4 ampułkostrzykawki doustne 1,5 ml,
- Midanium roztwór do wstrzykiwań, 1 mg/ml (5 mg/5 ml), 10 ampułek 5 ml; Midanium roztwór do wstrzykiwań, 5 mg/ml, 10 ampułek 1 ml; Midanium roztwór do wstrzykiwań, 5 mg/ml (15 mg/3 ml), 5 ampułek 3 ml; Midanium roztwór do wstrzykiwań, 5 mg/ml (50 mg/10 ml), 5 ampułek 10 ml,
- Midazolam Accord roztwór do wstrzykiwań lub infuzji 1 mg/ml (5 mg/5 ml), 10 ampułek 5 ml; Midazolam Accord roztwór do wstrzykiwań lub infuzji, 5 mg/ml, 10 ampułek 1 ml; Midazolam Accord roztwór do wstrzykiwań lub infuzji, 5 mg/ml (15 mg/3 ml), 10 ampułek 3 ml; Midazolam Accord roztwór do wstrzykiwań lub infuzji, 5 mg/ml (50 mg/10 ml), 1 ampułka 10 ml.
3. Wskazania do stosowania midazolamu
Jakie są główne wskazania do stosowania Midazolamu? To zależy od postaci leku, ponieważ w zależności od wskazania i innych czynników lek może być podany doustnie, dożylnie, domięśniowo i doodbytniczo.
Midazolam jest podawany doustnie jako lek nasenny podczas leczenia krótkotrwałych zaburzeń snu o ciężkim przebiegu. Wdraża się go w ciężkich przypadkach bezsenności, która uniemożliwia funkcjonowanie lub powoduje znaczne wyczerpanie.
W postaci roztworu do wstrzykiwania, podany domięśniowo, wykazuje skuteczność w leczeniu stanu padaczkowego. W epilepsji stosowany jest do hamowania drgawek u dzieci i młodzieży.
W anestezjologii midazolam jest stosowany w celu wywołania uspokojenia przed zabiegami chirurgicznymi oraz w premedykacji znieczulenia ogólnego lub w znieczuleniu skojarzonym.
4. Dawkowanie midazolamu
Dawkowanie midazolamu jest ustalane indywidualnie, ponieważ zależy to od kilku czynników: masy ciała i wieku pacjenta, także chorób współistniejących, nasilenia objawów, wskazań i postaci leku.
Przyjmuje się, że:
- zalecana dawka midazolamu wynosi od 7,5 mg do 15 mg,
- kluczowe jest zastosowanie najmniejszej skutecznej dawki przez możliwe najkrótszy czas,
- maksymalny czas trwania terapii wynosi czternaście dni,
- przerwanie terapii midazolamem powinno zostać przeprowadzone poprzez stopniowe zmniejszanie dawki leku.
5. Przeciwwskazania, środki ostrożności i skutki uboczne
Midazolam nie może być stosowany u każdego pacjenta, nawet jeśli istnieją wskazania. Przeciwwskazanie stanowi nadwrażliwość zarówno na substancję czynną, jak i inne leki z grupy pochodnych benzodiazepiny oraz:
- miastenia,
- bezdech senny,
- ciężka depresja oddechowa,
- ciężkie upośledzenie pracy wątroby,
- wiek poniżej 12. roku życia,
- ciąża oraz karmienie piersią.
Kobiety stosujące midazolam powinny przerwać karmienie na 24 godziny po przyjęciu leku. Ze względu na ryzyko rozwoju wad wrodzonych u płodu szczególnie niebezpieczne jest stosowanie leku w I trymestrze ciąży.
Ze stosowaniem midazolamu wiąże się ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Najczęściej obserwuje się takie skutki uboczne jak istotny spadek ciśnienia, splątanie i niepamięć.
Substancja wykazuje potencjał uzależniający, może spowodować wystąpienie uzależnienia psychicznego i fizycznego (w Polsce sklasyfikowano go w grupie IV-P środków odurzających i substancji psychotropowych). Ryzyko uzależnienia jest większe w przypadku stosowania wyższych dawek substancji czynnej.
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.