Mikonazol – działanie, wskazania i przeciwwskazania
Mikonazol jest substancją, która ma właściwości przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne. To sprawia, że zawiera go wiele leków, zarówno stosowanych dopochwowo i zewnętrznie na chorobową zmienioną skórę, jak i doustnie. Jakie są wskazania i przeciwwskazania?
1. Co to jest mikonazol?
Mikonazol to substancja, która charakteryzuje się szerokim zakresem działania przeciwgrzybiczego wobec dermatofitów i drożdżaków, wykazuje również aktywność przeciwbakteryjną, hamując namnażanie Gram-dodatnich pałeczek i ziarenkowców. Na jakie drobnoustroje działa mikonazol? Badania dowodzą, że substancja działa między innymi na:
- Trichophyton mantagrophytes, Epidermophyton floccosum (dermatofity),
- Candida albicans, Pityrosporum orbiculare i pachydermatis, Cryptococcus neoformans (drożdżaki),
- Streptomyces madurae, Nocardia asteroides (promieniowce),
- Gram-dodatnie pałeczki i ziarenkowce.
Aktywność przeciwgrzybicza mikonazolu wynika z zahamowania biosyntezy ergosterolu w błonie komórkowej grzybów. Substancja powoduje zaburzenia w składnikach lipidowych błony cytoplazmatycznej i prowadzi do martwicy komórki grzyba.
Po raz pierwszy mikonazol zsyntetyzowano w 1969 roku, a wprowadzono na rynek w roku 1972 . Obecnie jest składnikiem leków, które wykorzystuje się w dermatologii i wenerologii, ginekologii i położnictwie, medycynie rodzinnej i pediatrii.
Mikonazol - preparaty
Mikonazol jest substancją czynną leków w różnych postaciach. To krem, puder leczniczy, tabletki dopochwowe, żel, żel do stosowania w jamie ustnej i aerozol. Stosuje się je doustnie, zewnętrznie (na skórę i błony śluzowe) oraz dopochwowo. Postać leku i dokładne dawkowanie dobiera się indywidualnie w zależności od rodzaju i miejsca zakażenia.
Leki zawierające mikonazol to:
- Daktarin (krem), Daktarin (puder leczniczy), Daktarin (puder leczniczy do rozpylania na skórę), Daktarin-oral (żel do stosowania w jamie ustnej),
- Gyno-Femidazol (tabletki dopochwowe),
- Miconal (aerozol na skórę, zawiesina), Miconal (żel).
Preparaty złożone, które zawierają mikonazol i mazypredon to maść Mycosolon. Większość leków zawierających omawianą substancję czynną wydaje się z przepisu lekarza. Dostępny jest także mikonazol bez recepty (np. krem, aerozol, proszek).
2. Wskazania do stosowania mikonazolu
Mikonazol, w zależności od jednostki chorobowej, stosuje się:
- doustnie w leczeniu drożdżycy przewodu pokarmowego, jamy ustnej i gardła,
- dopochwowo w drożdżakowych i grzybiczych zakażeniach pochwy,
- miejscowo w pieluszkowym zapaleniu skóry, przy zakażeniach grzybiczo-bakteryjnych oraz grzybicy skóry: tułowia, rąk, pachwin, przestrzeni między palcami stóp, które są wywołane przez dermatofity lub drożdżaki.
3. Dawkowanie mikonazolu
Stosowana dawka mikonazolu zależy od wieku i masy ciała oraz wskazań, a co za tym idzie, także drogą podania. I tak dobowa dawka leków, które są stosowane doustnie u dzieci wynosi od 124 do 1000 mg, zaś u dorosłych od 50 do 1000 mg.
Leki z mikonazolem stosowane zewnętrznie na zmienioną chorobowo skórę do dwóch razy dziennie przez 2 do 6 tygodni. Dawka leków stosowanych dopochwowo u dorosłych wynosi 100 mg.
4. Przeciwskazania do stosowania mikonazolu i skutki uboczne
W przypadku leków z mikonazolem przeciwwskazanie do stosowania stanowi nadwrażliwość na substancję czynną i pochodne imidazolu oraz substancje pomocnicze, na przykład dimetylosulfotlenek, alkohol benzylowy, alkohol izopropylowy, glikol propylenowy, hydroksypropyloceluloza czy etanol.
Leków podawanych doustnie nie wdraża się u niemowląt poniżej 4. miesiąca życia oraz u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby.
Substancji nie należy stosować na zranioną skórę. Mikonazol nie powinien być stosowany w terapii grzybic owłosionej skóry głowy i w grzybicy paznokci na śluzówki.
Ponadto, z uwagi na brak danych dotyczących bezpieczeństwa terapii, nie zaleca się stosowania mikonazolu u kobiet w ciąży i karmiących piersią. Należy zachować szczególną ostrożność. U pacjentów przyjmujących jednocześnie leki przeciwzakrzepowe, przeciwcukrzycowe oraz fenytoinę.
Jeśli chodzi o działania niepożądane i bezpieczeństwo leków, mikonazol jest dobrze tolerowany. Do rzadkich skutków ubocznych zalicza się zaburzenia skóry (świąd, piecznie, wysypka) oraz objawy nadwrażliwości.
W przypadku wystąpienia objawów reakcji alergicznej (pokrzywka, trudności z przełykaniem lub oddychaniem, obrzęk twarzy, warg, języka lub gardła) należy zwrócić się o pomoc medyczną.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.