Minimalna interwencja nikotynowa
Fragment książki "Zespół uzależnienia od nikotyny – ujęcie interdyscyplinarne"
Minimalna interwencja nikotynowa
Uznaną metodą motywowania pacjentów do leczenia uzależnienia jest minimalna interwencja antynikotynowa (MIA). MIA oznacza około trzyminutową rozmowę z pacjentem opierającą się najczęściej na zasadzie „pięciu P”` (Pytaj, Poradź, Planuj, Pamiętaj, Pomagaj):
- Pytaj pacjenta przy każdym kontakcie, czy pali tytoń.
- Poradź, aby przestał palić.
- Planuj z pacjentem rozpoczęcie terapii antynikotynowej.
- Pomóż w wyborze właściwej terapii antynikotynowej.
- Pamiętaj, aby przy każdej kolejnej wizycie zapytać pacjenta o jego relację do palenia tytoniu.
Dowiedz się więcej
MIA metodą „pięciu P” jest adaptacją do warunków polskich amerykańskiego programu pięciu A (Ask, Advise, Assess, Assist and Arrange). Metoda ta została opublikowania w czasopiśmie JAMA w 2000 r. i jest obecnie standardem postępowania z pacjentem uzależnionym w wielu krajach. Siłę uzależnienia można zmierzyć za pomocą Testu Uzależnienia od Nikotyny Fagerströma, siłę motywacji Testem Motywacji do Zaprzestania Palenia według Schneider. Skuteczność krótkiej porady lekarskiej stosowanej w ramach codziennej praktyki szacuje się na 2–3%.
Od wdrożenia MIA do zmiany poczucia kontroli przez pacjenta i podjęcia decyzji o leczeniu zespołu uzależnienia od nikotyny mija pewien czas. Zmiana postaw pacjenta ma charakter wyraźnie procesualny i stopniowy, dlatego lekarz nie powinien się zniechęcać brakiem skuteczności wielokrotnego przeprowadzenia MIA. Lekarz zawsze powinien rozmawiać z pacjentem o:
- konsekwencjach krótko- i długoterminowych palenia,
- omawiać korzyści związane z zaprzestaniem palenia,
- omawiać bariery utrudniające zaprzestania palenia.
Decyzja pacjenta o zaprzestaniu palenia winna wiązać się z częstymi wizytami wspomagającymi u lekarza. Warto zaproponować także farmakoterapię (omówioną w następnym rozdziale książki) i wspomagającą psychoterapię behawioralno-poznawczą. Jakie mogą być trudności w podjęciu decyzji o zaprzestaniu palenia? Gajewski i wsp. podają, że trudnościami tymi są:
- niedostateczna motywacja,
- wystąpienie nikotynowego zespołu abstynencyjnego,
- obawa przed niepowodzeniem próby zaprzestania palenia,
- obawa przed przytyciem,
- brak wsparcia środowiska,
- obniżenie nastroju,
- czerpanie przyjemności z palenia.
Minimalna Interwencja Antynikotynowa oraz edukacja mają na celu przekonanie pacjenta, aby te trudności pokonał i rozpoczął terapię. Należy także za każdym razem przedstawiać korzyści z niepalenia, o których pacjent powinien
wiedzieć. Gajewski i wsp. w Podręcznym przewodniku leczenia uzależnienia od tytoniu dla lekarzy i pielęgniarek podają potrzebę uświadomienia pacjentowi następujących korzyści uniknięcie zagrożeń zdrowotnych:
- zwiększenie skuteczności leczenia chorób związanych z paleniem,
- poprawa ogólnego stanu zdrowia i większa sprawność fizyczna,
- lepsze samopoczucie,
- poprawa smaku i węchu,
- dobry przykład dla dzieci,
- zdrowsze dzieci,
- nienarażanie innych na wdychanie dymu papierosowego,
- koniec z ciągłym planowaniem trwałego zaprzestania palenia,
- wolniejsze starzenie się skóry i opóźnienie powstawania zmarszczek,
- dom, samochód, ubranie, oddech nie cuchną dymem tytoniowym,
- oszczędność pieniędzy.
W USA zaleca się motywowanie pacjentów metodą algorytmu 5R:
- Relevance – odniesienia personalnego.
- Risk – ocena ryzyka palenia.
- Rewards – korzyści z niepalenia.
- Roadblocks – przeszkody.
- Repetition – powtarzanie.
Minimalna Interwencja Antynikotynowa powinna być metodą powszechnie stosowaną przez lekarzy i należeć do procedur obowiązkowych w praktyce każdej specjalności. Ostatnio Minimalną Interwencję Antynikotynowa zredukowano ze Strategii 5P do Strategii ABC. Według tej strategii wszyscy lekarze powinni:
- zapytać o uzależnienie (A – ask),
- dać krótką poradę (B – breif advice),
- pomóc osobom, które chcą się leczyć (C – cessation suport).
Fragment książki pt.: "Zespół uzależnienia od nikotyny – ujęcie interdyscyplinarne"
Autor: pod red. T. Pietrasa i A. Witusika
Wydawca: Wydawnictwo Continuo
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
