Może pomóc wykryć raka. Każdy Polak powinien wykonać je raz w roku
Wykrycie choroby na jej wczesnym etapie pozwala na szybkie i skuteczne leczenie, a w przypadku niektórych schorzeń, jak nowotwory, może być jedyną szansą na zachowanie życia. Eksperci zdradzają, jakie badania obowiązkowo powinien wykonać każdy z nas raz w roku.
1. Niedoceniana morfologia krwi
Wystarczy 5 ml krwi, by wykryć ewentualne niedobory witaminowe, alergie, zaburzenia odporności, choroby autoimmunologiczne i nie tylko. W Szwecji ok. 40 proc. nowotworów krwi wykrywanych jest właśnie dzięki badaniom morfologicznym. To m.in. przewlekła białaczka limfocytowa, szpiczak plazmocytowy czy chłoniak nie-Hodgkina.
- Wysoki poziom białych krwinek zwany leukocytozą, wskazuje na stany zapalne w organizmie, poczynając od infekcji, na nowotworach kończąc – mówi w rozmowie z WP abcZdrowie lek. med. Urszula Puczkowska, internista Centrum Medycznego Damiana.
- Wysoki poziom erytrocytów może grozić przeciążeniem wątroby. Z kolei nadmiernie niski poziom czerwonych krwinek może sugerować, że dochodzi do regularnych ubytków krwi, np. poprzez menstruację u kobiet, ale nie tylko. Nierzadko mężczyźni bagatelizują ten problem, a bywa i tak, że skromne podkrwawianie z hemoroidów kończy się groźnym dla zdrowia dużym spadkiem poziomu czerwonych krwinek – ostrzega lekarka.
Z kolei internista i kardiolog, dr n. med. Beata Poprawa podkreśla, że poza morfologią z rozmazem warto też oznaczyć w czasie badań krwi poziom żelaza.
- Niedobory żelaza są w tej chwili bardzo dużym problemem, szczególnie u osób starszych. A to z kolei może przekładać się na gorszą kondycję serca, bo żelazo jest nośnikiem tlenu – mówi w rozmowie z WP abcZdrowie. - Już sama niedokrwistość może powodować niedotlenienie organizmu. W konsekwencji przekłada się to nawet na tachykardię, która jest reakcją obronną na brak tlenu. Pacjenci zgłaszają się z objawami kołatania serca, nie mając pojęcia, że stoi za nimi niedobór ilości hemoglobiny - dodaje.
2. D-dimery - o czym informują?
To badanie z krwi, o które zawsze warto poprosić lekarza w czasie profilaktycznych badań.
- U kobiet, które stosują leki hormonalne, pracują fizycznie czy palą papierosy to szalenie ważne badanie. Właśnie ta grupa jest niezwykle narażona na podwyższony poziom d-dimerów, co może powodować zatory na różnych płaszczyznach. Pracując w szpitalu, miewałam niestety młode, dwudziestokilkuletnie pacjentki, którym groziła amputacja kończyny dolnej - mówi lek. Puczkowska.
- Wszystkie były w ogromnym szoku, że w tak młodym wieku znajdują się w stanie zagrożenia życia. Tymczasem, żeby temu zapobiec, wystarczyłoby regularne badanie d-dimerów. O tym się jednak nie mówi niemal wcale, to jest temat tabu – dodaje.
3. O czym informuje nas badanie moczu?
Badanie moczu podobnie jak morfologia krwi jest badaniem podstawowym, które ma duży potencjał. Ekspertki przyznają, że parametry moczu mogą wskazywać na infekcję w obrębie dróg moczowych, choć nie tylko.
- Obecność erytrocytów czy komórek nabłonka może sugerować bardziej przewlekłe problemy, takie jak kamica dróg moczowych – mówi lek. Puczkowska.
- Badanie moczu jest świetnym badaniem skriningowym, które może pozwolić na wykrycie patologii nerek, cukrzycy, a te dwa schorzenia pośrednio są też powiązane z układem krążenia – dodaje w rozmowie z WP abcZdrowie dr n. med. Ewa Uścińska, kardiolog i internista z Centrum Medycznego Damiana.
4. Stężenie glukozy we krwi
Lek. Puczkowska podkreśla, że badanie stężenia glukozy na czczo może ujawnić coraz powszechniejszą wśród dzieci i młodzieży cukrzycę typu 1., jak i cukrzycę typu 2. To jednak nie wszystko.
Choć w Polsce szacuje się, że co 11. dorosły ma cukrzycę zdiagnozowaną, to w rzeczywistości wiele osób żyje ze stanem przedcukrzycowym.
- Bardzo wiele osób nie ma świadomości, że nie sama cukrzyca, ale już stan przedcukrzycowy jest bardzo groźny. Stan podwyższonej glikemii powinien być szybko wyłapany i leczony, bo nie tylko zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy, ale też powikłań sercowo-naczyniowych. Glukoza ma niebagatelny wpływ na uszkodzenie komórek naszego organizmu, także komórek serca – dodaje dr Poprawa.
5. Badania kardiologiczne – które są ważne?
Choroby układu krążenia to wciąż jeden z głównych zabójców Polaków – odpowiadają za ponad 40 proc. zgonów każdego roku.
Dr Uścińska podkreśla, że wspomniane badania są bardzo ważne w kontekście chorób układu krążenia – zwłaszcza lipidogram i pomiar glukozy.
- Stężenie glukozy we krwi i lipidogram to dla kardiologa dwa najważniejsze badania laboratoryjne, gdyż nieprawidłowości w tym zakresie należą do podstawowych czynników ryzyka rozwoju chorób układu krążenia. Wykonanie lipidogramu i glikemii co roku zaleca się szczególnie po 35 r.ż., ale warto je wykonać nawet w dzieciństwie, bo pozwala na wykrycie wrodzonych dyslipidemii, które z biegiem lat są dużym zagrożeniem dla organizmu - mówi ekspertka.
Dla serca ważne jest także stężenie hormonów tarczycy.
- Do ważnych parametrów należą również hormony tarczycy, ponieważ ich nieprawidłowe stężenie może wywoływać zaburzenia rytmu serca, a długotrwała, nieleczona nadczynność tarczycy, czyli tyreotoksykoza to czynnik ryzyka uszkodzenia serca i kardiomiopatii toksycznej – mówi.
Ekspertka dodaje, że z badań obrazowych dla serca kluczowe jest wykonywanie raz w roku także elektrokardiografii (EKG).
- Może wykryć zaburzenia rytmu serca, których pacjent nie odczuwa, zaburzenia przewodnictwa, które także nie dają żadnych dolegliwości oraz zaburzenia funkcji mięśnia sercowego – wymienia.
6. Wątroba i trzustka pod kontrolą
- Co roku powinniśmy sprawdzić funkcjonowanie dwóch najważniejszych narządów detoksykujących w naszym organizmie – wątroby oraz trzustki. Konieczne jest sprawdzenie poziomu kreatyniny, a w przypadku wątroby – poziomu enzymów ALAT oraz ASPAT. Ci, którzy spożywają alkohol, powinni jednak wykonać bardziej szczegółowej badanie, to jest GGTP (gamma-glutamylotranspeptydazy) – podkreśla dr Poprawa.
7. Lipidogram może ujawnić przyszłe problemy
Trzech na pięciu Polaków ma nadwagę, a co czwarty jest otyły. Konsekwencją tego są nie tylko zaburzenia gospodarki węglowodanowej, ale i lipidowej. Profil lipidowy, na który składa się ocena stężenia cholesterolu całkowitego, frakcji lipoprotein niskiej gęstości (LDL), wysokiej gęstości (HDL), a także trójglicerydów - powinien więc być wykonywany raz w roku.
Dr Poprawa przyznaje, że to gwarancja wczesnego wykrycia miażdżycy. Lek. Puczkowska dodaje, że wysoki poziom trójglicerydów może wskazywać na zapalenie trzustki.
- Z drugiej strony zbyt wysokie stężenie cholesterolu może ujawniać stłuszczenie wątroby, które niekiedy prowadzi do trwałej niewydolności, czyli marskości wątroby – mówi ekspertka i tłumaczy, że z kolei niski poziom cholesterolu bywa niekiedy oznaką stanu nowotworowego w organizmie.
Karolina Rozmus, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
