Światłowstręt - przyczyny, objawy. Czym jest nadwrażliwość na światło?

Światłowstręt jest jednym z objawów, który powinien nas zaniepokoić. Fotofobia, określana także mianem światłowstętu, jest definiowana przez specjalistów jako nadwrażliwość oczu na światło. Czym spowodowany jest ten problem? Jak wygląda leczenie światłowstętu? Czym spowodowany jest światłowstręt u dzieci?

1. Światłowstręt - charakterystyka

Światłowstręt, inaczej fotofobia, może mieć różny stopień nasilenia i być spowodowany różnymi źródłami światła (np. światłem słonecznym, fluorescencyjnym czy żarowym). Światłowstręt nie jest samodzielną jednostką chorobową, ale objawem, który najczęściej sugeruje występowanie jednej z wielu chorób narządu wzroku.

2. Objawy światłowstrętu

Nadwrażliwość na światło, określana również mianem fotofobii, zazwyczaj wywołuje dyskomfort i ból gałek ocznych. Ekspozycja na światło słoneczne, fluorescencyjne czy żarowe powoduje, że pacjent z fotofobią zaczyna odruchowo mrużyć oczy. Inne, częste dolegliwości towarzyszące światłowstrętowi to:

Zobacz film: "Sposoby na zmęczony wzrok"

• zamykanie oczu lub odwracanie wzroku od światła,
• pieczenie, kłucie, uczucie ciała obcego,
• nadmierne łzawienie.

3. Przyczyny światłowstrętu

Przyczyny światłowstrętu mogą być różne. Oczy wrażliwe na światło to w wielu przypadkach wynik rozwijającej się choroby oczu, ale nie jest to reguła. Czasami nadwrażliwość na światło spowodowana jest niedoborem witamin z grupy B. Nie bez znaczenia jest również sposób, w jaki funkcjonujemy na co dzień.

W XXI wieku większość czasu spędzamy przed ekranami komputerów, telefonów, telewizorów. Pracujemy w klimatyzowanych pomieszczeniach ze sztucznym światłem, a później wracamy do mieszkań, w których powietrze jest suche i zanieczyszczone. Często nie zdajemy sobie sprawy, że te czynniki wpływają na zdrowie naszych oczu.

3.1. Światłowstręt a choroby oczu

Najczęściej przyczyną światłowstrętu jest zespół suchego oka. Zespołem suchego oka nazywa się grupę schorzeń, w przebiegu których dochodzi do nieprawidłowego nawilżania powierzchni oka przez film łzowy. Ten problem może być spowodowany u pacjentów długotrwałym czytaniem, pracą przy komputerze, prowadzeniem samochodu, przebywaniem w zakurzonym bądź zadymionym pomieszczeniu. Na zespół suchego oka narażeni są również pracownicy regularnie przebywający w ogrzewanych lub klimatyzowanych biurach.

Chorobą oczu, która często wiąże się ze światłowstrętem jest zapalenie spojówek (bakteryjne, wirusowe lub alergiczne). Schorzenie to objawia się nie tylko nadwrażliwością oczu na światło, ale również nadmiernym łzawieniem, przekrwieniem spojówek oraz uczuciem swędzenia. Innym objawem zapalenia spojówek jest obecność patologicznej wydzieliny w obrębie oczu.

Światłowstręt u dziecka, podobnie jak światłowstręt u dorosłego, może pojawić się na skutek chorób rogówki. Erozja, owrzodzenie, ciała obce czy urazy mechaniczne mogą wywołać ból oczu, utratę ostrości widzenia, łzawienie czy mrużenie oczu, zaczerwienienie. Objawy te są efektem nadwrażliwości oczu na światło.

Fotofobia może być również związana z zapaleniem tęczówki i ciała rzęskowego, zapaleniem wnętrza gałki ocznej, bezsoczewkowość, oparzeniami słonecznymi. Typowe objawy oparzenia oczu to:

• uczucie ciała obcego,
• łzawienie,
• trudność w utrzymaniu otwartych powiek (przymrużone oczy),
• ból gałek ocznych,
• nieostre widzenie,
• swędzenie lub pieczenie oczu,
• nadwrażliwość na światło.

Jaskra to choroba oczu, która nieleczona, może doprowadzić do uszkodzenia i zaniku nerwu wzrokowego i komórek zwojowych siatkówki, w efekcie - nieodwracalnej ślepoty. Schorzenie to objawia się odruchowym mrużeniem powiek, fotofobią, obniżoną ostrością widzenia, częstym łzawieniem oczu, utrudnioną adaptacją wzroku do ciemności.

Pacjenci dotknięci jaskrą uskarżają się nie tylko na bolące oczy i nadwrażliwość na światło, ale również na zwężenie pola widzenia (tzw. widzenie tunelowe). W przebiegu jaskry może pojawić się też widzenie tzw. aureoli w obrębie źródła światła. Warto zaznaczyć, że rozwijająca się jaskra może powodować u pacjentów światłowstręt, ból głowy, nudności, wymioty.

3.2. Światłowstręt a choroby genetyczne

Choroba genetyczna, której jednym z objawów jest światłowstręt to nic innego jak porfiria. Schorzenie to spowodowane jest zaburzeniami w przetwarzaniu hemoglobiny we krwi.

U pacjentów dotkniętych porfiriami występuje zaburzenie działania enzymów w szlaku syntezy hemu, określanego także jako szlak porfiryn. Leczenie porfirii polega w głównej mierze na łagodzeniu objawów chorobowych, gdyż wrodzona postać tej choroby jest nieuleczalna. Pacjenci muszą stosować odpowiednie środki farmakologiczne, co pomaga na światłowstręt, ogranicza syntezę porfiryn oraz obniża poziom żelaza w organizmie.

3.3. Światłowstręt a choroby neurologiczne

Światłowstręt a nerwica

Czy światłowstręt i nerwica mogą mieć ze sobą coś wspólnego? Okazuje się, że tak. Zaburzenia lękowe uogólnione mogą zaburzać widzenie i powodować u pacjentów tzw. światłowstręt psychiczny. Częstymi zaburzeniami wzroku występującymi przy takich problemach zdrowotnych jak depresja czy nerwica lękowa są: uwrażliwienie na światło, zmiana kontrastowości widzenia oraz widzenie rozmytych obrazów.

Światłowstręt a migrena

Nadwrażliwość na światło u dzieci i dorosłych może być ściśle związana z migreną. Dolegliwości tej często towarzyszą mroczki. Takie symptomy nazywane są aurą i zwykle poprzedzają napad migreny. Do częstych objawów towarzyszących migrenowym bólom głowy lekarze zaliczają również: nadwrażliwość na dźwięki, nudności, wymioty, omdlenia.

Światłowstręt a zapalenie opon mózgowych

Jeśli światłowstręt utrzymuje się przewlekle i nie reaguje na leczenie okulistyczne, może wskazywać również na inne schorzenia neurologiczne np. zapalenie opon mózgowych, chorobę nowotworową ośrodkowego układu nerwowego, krwiak podpajęczynówkowy. W takich przypadkach światłowstręt wymaga szerszej konsultacji i specjalistycznych badań lekarskich.

3.4. Światłowstręt a niedobór witamin

Światłowstręt może być także spowodowany nieodpowiednią dietą i niedoborem witamin z grupy B, głównie witaminy B1.

Osoby dotknięte niedoborami witamin powinny zadbać nie tylko o odpowiednią suplementację. Wskazana jest również dobrze zbilansowana, zdrowa dieta bogata w takie produkty jak:

• otręby,
• groch,
• orzechy laskowe,
• wątróbka,
• kasza gryczana czy drożdże piwne.

Witaminę B12 znaleźć można z kolei w żółtkach jaj, mleku, mięsie oraz podrobach.

3.5. Inne przyczyny światłowstrętu

Światłowstręt, dyskomfort, uczucie ciała obcego, nadmierne łzawienie mogą występować również u osób zdrowych, aktywnych zawodowo, niezależnie od ich wieku.

W grupie ryzyka są zarówno ci, którzy spędzają dużo czasu na świeżym powietrzu, jak również osoby, które większość dnia siedzą przed komputerem, w pomieszczeniach ze sztucznym oświetleniem, klimatyzowanych lub u osób noszących soczewki kontaktowe. Ryzyko pojawienia się światłowstrętu wzrasta także wtedy, gdy jesteśmy zmuszeni do przebywania w pomieszczeniach wypełnionych dymem papierosowym.

4. Światłowstręt - jak poprawić komfort widzenia?

Po zauważeniu takich objawów światłowstrętu należy zastosować zasady higieny wzroku – przede wszystkim nosić okulary przeciwsłoneczne z ochroną UV oraz ograniczyć ilość czasu spędzanego przed monitorem komputera i ekranem telewizora. Należy również pamiętać o przerwach – po każdej godzinie pracy przed komputerem powinniśmy zrobić sobie 5 minut przerwy bez patrzenia w monitor.

Powinniśmy spędzać mniej czasu w pomieszczeniach z klimatyzacją, ogrzewaniem i dymem papierosowym. Jeśli to niemożliwe, należy chociaż wietrzyć je co 3-4 godziny. Poza tym kilka prostych zmian nawyków może pozytywnie wpłynąć na stan oczu – picie wody w większych ilościach, częste mruganie oraz dbałość o odpowiednie oświetlenie w miejscu pracy.

Wszystkie te metody profilaktyki światłowstrętu są skuteczne, jednak wymagają systematyczności. Czasami natychmiastową ulgę odczujemy natomiast dzięki specjalnym preparatom do oczu, tzw. sztucznym łzom.

Jeśli wymienione domowe sposoby na światłowstręt nie pomogły, a dyskomfort, ból, łzawienie i światłowstręt utrzymują się dłużej niż 2-3 dni, należy zgłosić się do okulisty.

Dzięki narządowi wzroku odbieramy ok. 80% bodźców zewnętrznych. To właśnie możliwość widzenia pozwala nam zbudować obraz siebie i otaczającego nas świata, ocenić sytuacje i rozpoznać miejsca, w których aktualnie jesteśmy. Trudno przecenić rolę wzroku, dlatego należy szczególnie dbać o zdrowie oczu i przestrzegać zasad higieny, by cieszyć się dobrym widzeniem przez długi czas.

5. Światłowstręt - leczenie

Jeśli u pacjenta przez dłuższy czas utrzymuje się nadwrażliwość na światło, wskazana jest konsultacja lekarska. Lekarz przeprowadzi dokładne badanie, wykluczy różne choroby oczu lub skieruje na konsultacje do innego specjalisty. W większości przypadków przyczyna, dla której pojawił się światłowstręt nie wymaga pilnej diagnostyki.

W jaki sposób leczy się nadwrażliwość na światło? Leczenie fotofobii polega w głównej mierze na leczeniu przyczyny, która spowodowała występowanie objawu jakim jest światłowstręt. Jeśli problem spowodowany jest zapaleniem spojówek, okulista przepisuje odpowiednie krople. Przy stanie zapalnym o charakterze bakteryjnym wskazane są krople antybiotykowe o szerokim spektrum działania.

Wirusowe zapalenie spojówek zwalcza się środkami przeciwwirusowymi. Problem związany z zespołem suchego oka wymaga z kolei zastosowania kropli tzw. sztucznych łez. Środki te nawilżają powierzchnię gałki ocznej, co zmniejsza tarcie powiek, likwiduje mikrourazy rogówki i spojówki oraz pozwala na mechaniczne usunięcie bakterii, wirusów i drobnych ciał obcych z worka spojówkowego.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.