Najprostszy sposób na nadciśnienie. "Może pomóc milionom pacjentów"
Choć lekarze od lat podkreślają, że ograniczenie sodu w diecie to jedna z najprostszych metod walki z nadciśnieniem, niewielu pacjentów sięga po zamienniki soli. Takie wnioski płyną z analizy danych zebranych przez 20 lat, zaprezentowanej podczas konferencji American Heart Association Hypertension Scientific Sessions 2025 w Baltimore. Tymczasem przeciętny Polak spożywa około 10-11 gramów soli dziennie, przy czym WHO rekomenduje, by nie przekraczać dawki 5 g.
W tym artykule:
Kiedy mówimy o nadciśnieniu?
Nadciśnienie tętnicze rozwija się, gdy ciśnienie krwi w naczyniach utrzymuje się na zbyt wysokim poziomie. To z kolei zwiększa ryzyko zawału, udaru i niewydolności nerek. Dlatego tak ważne są regularne pomiary.
Zgodnie z wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego:
ciśnienie prawidłowe wynosi poniżej 120/70 mm Hg,
podwyższone ciśnienie tętnicze (elevated BP) to skurczowe od 120 do 139 mm Hg lub rozkurczowe od 70 do 89 mm Hg.
nadciśnienie tętnicze dotyczy wartości co najmniej 140/90 mm Hg.
Sód na cenzurowanym
Jednym z głównych winowajców problemów z ciśnieniem jest sód – minerał powszechnie stosowany w przemyśle spożywczym.
Najwięcej sodu dostarczamy sobie nie poprzez dosalanie potraw w domu, ale jedząc żywność przetworzoną: wędliny, sery, pieczywo, gotowe zupy czy dania typu fast food. Sporo sodu znajduje się także w produktach restauracyjnych i paczkowanych przekąskach.
Według zaleceń Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego nie powinno się przekraczać 2300 mg sodu dziennie, a optymalnie warto ograniczyć go do mniej niż 1500 mg.
Zobacz także: Smak z dzieciństwa, który spowalnia starzenie. Hamuje stany zapalne i działa ochronnie na serce
Zamienniki soli – skuteczne, ale wciąż niszowe
Rozwiązaniem problemu mogłoby być stosowanie substytutów, czyli produktów, w których sód częściowo lub całkowicie zastępuje potas. Smakują podobnie do tradycyjnej soli, choć podczas podgrzewania mogą mieć nieco gorzkawy posmak. Co ważne, potas pomaga w regulacji ciśnienia, działając odwrotnie niż sód.
Mimo to badanie wykazało, że korzysta z nich niewielka grupa dorosłych Amerykanów. Najwyższy odsetek stosowania odnotowano dekadę temu (5,4 proc.), by w kolejnych latach spaść do 2,5 proc. Jeszcze rzadziej sięgają po nie osoby z nadciśnieniem, które nie jest kontrolowane lekami, mimo że właśnie w tej grupie mogłyby przynieść największe korzyści.
- Mniej niż 6 proc. dorosłych w USA sięga po substytuty soli, choć są tanie i skuteczne. To prosty sposób na lepszą kontrolę ciśnienia, szczególnie u osób z trudnym do leczenia nadciśnieniem - podkreśla Yinying Wei z UT Southwestern Medical Center w Dallas, główna autorka badania.
Bariery i potencjalne ryzyko
Naukowcy zwracają jednak uwagę, że zamienniki soli nie są odpowiednie dla wszystkich. Potas, który jest ich głównym składnikiem, może być groźny dla osób z chorobami nerek lub przyjmujących leki wpływające na gospodarkę potasową.
Zbyt wysoki poziom tego pierwiastka we krwi grozi też zaburzeniami rytmu serca. Dlatego pacjenci z nadciśnieniem powinni przed zmianą zwykłej soli na jej zamiennik skonsultować się z lekarzem.
Niewykorzystana szansa
Eksperci podkreślają, że wciąż istnieje ogromny, niewykorzystany potencjał w popularyzacji substytutów soli. - To prosta i niedroga strategia, która mogłaby pomóc milionom pacjentów. Fakt, że jej stosowanie nie wzrosło przez ostatnie dwie dekady, pokazuje, jak ważna jest edukacja i rozmowa lekarzy z pacjentami - zauważył prof. Amit Khera z UT Southwestern Medical Center.
Choć badanie ma ograniczenia, dane były samoopisowe, a analiza nie rozróżniała dokładnie rodzajów zamienników, wyniki wskazują jednoznacznie: świadomość społeczeństwa w tym obszarze wciąż jest niska.
Jak zmniejszyć spożycie sodu na co dzień?
Istnieją też proste sposoby na ograniczenie spożywania sodu, które można wprowadzić stopniowo w życie.
Wybieraj świeże, nieprzetworzone produkty – warzywa, owoce, mięso i ryby.
Ograniczaj żywność pakowaną i fast food.
Sprawdzaj etykiety i wybieraj produkty z niższą zawartością sodu.
Sięgaj po przyprawy ziołowe zamiast soli.
Rozważ bezpieczne zamienniki soli – ale tylko po konsultacji z lekarzem.
Magdalena Pietras, dziennikarka Wirtualnej Polski
Źródła
- American Heart Association
- WHO
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.