WHO alarmuje: To największy globalny problem zdrowotny. Za osiem lat będzie 78 mln chorych
Co jest największym zagrożeniem dla ludzkości w najbliższej dekadzie? Nowotwory, SARS-CoV-2 czy choroby cywilizacyjne, jak cukrzyca, nadciśnienie oraz otyłość? Odpowiedź może zaskakiwać: to choroby mózgu. Raport Światowej Organizacji Zdrowia nie pozostawia złudzeń - do 2030 roku choroby neurologiczne, w tym demencję, będzie miało aż 78 mln ludzi, a do 2050 – 139 mln. Neurolodzy podpowiadają, jak można temu zapobiec i wskazują produkty, które dosłownie dewastują mózg Polaków.
1. "Okrada miliony ludzi z ich godności"
Choroby neurologiczne, poczynając od migreny, przez epilepsję, aż po chorobę Parkinsona oraz Alzheimera, stają się coraz bardziej powszechne. Zdaniem ekspertów to skutek starzenia się społeczeństwa i możemy oczekiwać, że z tego powodu liczba chorób dotykających mózg będzie na przestrzeni lat wzrastać.
WHO informuje, że dziś sama tylko demencja to problem 55 mln osób na świecie.
- Demencja okrada miliony ludzi z ich wspomnień, niezależności i godności, ale także pozbawia nas ludzi, których znamy i kochamy – powiedział Tedros Adhanom Ghebreyesus, dyrektor generalny WHO.
- Głównym, niemodyfikowalnym czynnikiem ryzyka zaburzeń otępiennych jest wiek. Fakt tego, że żyjemy coraz dłużej, wręcz dramatycznie dłużej, przeżywając osoby sprzed kilkunastu pokoleń niekiedy nawet trzykrotnie, sprawia, że pewne patologiczne procesy starzenia organizmu mają możliwość manifestacji – tłumaczy w rozmowie z WP abcZdrowie dr Adam Hirschfeld, członek zarządu oddziału Wielkopolsko-Lubuskiego PTN, neurolog z poznańskiej kliniki PsychoMedic.
- Nie znaleźliśmy złotego środka eliminującego rozwój zaburzeń otępiennych, co wynika z faktu, że nie sposób zahamować proces starzenia organizmu. Zatem realnie w naszej gestii pozostaje zapobieganie i unikanie czynników nasilających te przemiany – dodaje.
Czy można mózg "naprawić"? Wystarczy sięgnąć do internetu, by przekonać się, że istnieje szereg sposobów mających gwarantować sprawność umysłu - od suplementów zawierających witaminy, lecytynę czy taurynę, przez dietę, która podkręca wydajność mózgu, aż po medytację czy biofeedback. Neurolodzy wskazują, że najlepiej sposób poprawy pracy mózgu skonsultować z ekspertem i wymieniają, co Polacy w rzeczywistości mogą zrobić, by zmniejszyć ryzyko demencji.
2. Czy mózg można naprawić?
WHO wskazuje głównych, poza wiekiem, winowajców rosnącej liczby chorób neurologicznych. Nie jest zaskoczeniem, że mózgi Polaków niszczą przede wszystkim alkohol oraz tytoń, ale też dieta, choroby cywilizacyjne, w tym cukrzyca i nadciśnienie oraz depresja. Co ważne, należą one do tzw. czynników modyfikowalnych.
- To są uznane czynniki ryzyka zaburzeń otępiennych, a ich redukcja rzeczywiście może zmniejszać ryzyko rozwoju – mówi dr Hirschfeld.
Ekspert wskazuje na dwa ważne filary, które stanowią podstawę sprawnie funkcjonującego i opierającego się demencji mózgu. Jednym z nich jest dieta i styl życia wolny od nałogów, takich jak alkohol czy papierosy.
- Chodzi przede wszystkim o maksymalne zmniejszenie spożycia pokarmów wysokoprzetworzonych. W ich miejsce zaleca się dietę śródziemnomorską, obfitującą w warzywa, owoce i zdrowe kwasy tłuszczowe nienasycone. W aspekcie diety istotnym pozostaje utrzymanie właściwej masy ciała – tłumaczy.
Na negatywny wpływ wysokoprzetworzonej diety, niekiedy nazywanej nawet dietą zachodnią, wskazują najnowsze badania.
- Badania pokazują, że zmiana diety na tę zdrowszą, mniej przetworzoną poprawia kondycję mózgu i hamuje postęp otępienia, w tym choroby Alzheimera. Stąd zalecenie zmiany trybu życia, w tym stylu żywienia dla pacjentów – podkreśla w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Konrad Rejdak, kierownik Katedry i Kliniki Neurologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie i prezes Polskiego Towarzystwa Neurologicznego.
Drugim filarem, jak tłumaczy dr Hirschfeld, jest zadbanie o kondycję intelektualną przez jak najdłuższy okres w naszym życiu.
- Mówiąc wprost, podejmowanie takich aktywności, które są dla nas wysiłkiem intelektualnym. Chodzi o to, żeby nie zasiąść na dobre przed telewizorem, bo mózg, podobnie jak mięśnie, jeśli jest nieużywany, to zanika szybciej – mówi ekspert. - Przeprowadzono również badania, które wykazały korzystny wpływ medytacji na funkcje ośrodkowego układu nerwowego. Poprzez obrazowanie mózgu przy użyciu rezonansu magnetycznego potwierdzono, że w porównaniu z innymi grupami, u osób praktykujących medytację dochodziło do strukturalnej rozbudowy niektórych obszarów, w tym tych odpowiadających za pamięć - wyjaśnia.
3. Nadciśnienie i cukrzyca a choroby otępienne
Dr Hirschfeld przypomina, że choroby otępienne mogą mieć związek z odkładaniem się blaszek amyloidyowych, czyli zmian widocznych w mózgu, a typowych dla wielu chorób neurodegeneracyjnych. Jednak dużą grupę stanowią również otępienia naczyniopochodne.
- U tych osób przewlekłe procesy niedokrwienne prowadzą do powolnego obumierania komórek nerwowych, co na przestrzeni lat sprawia, że procesy poznawcze stają się coraz mniej sprawne. Może być to skutek nadciśnienia czy cukrzycy, które niekorzystnie wpływają na budowę i funkcję naczyń krwionośnych. Najczęściej procesy neurozwyrodnieniowe i naczyniopochodne nakładają się na siebie i wzajemnie potęgują swoje niekorzystne działanie – tłumaczy.
Jak wskazują eksperci z Mayo Clinic, lista czynników ryzyka w odniesieniu do demencji, jest znacznie dłuższa:
- aktywność fizyczna – badania wskazują, że brak ruchu diametralnie zwiększa ryzyko demencji,
- czynniki sercowo-naczyniowe – nie tylko nadciśnienie, ale też hipercholesterolemia, miażdżyca oraz otyłość są groźne dla mózgu,
- zanieczyszczenie powietrza,
- zaburzenia snu oraz bezdech senny,
- niedobór witaminy B6 i B12, kwasu foliowego i witaminy D,
- niektóre leki.
Karolina Rozmus, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.
