Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Marta Bednarska

Naturalne antybiotyki - zastosowanie, działania niepożądane

Avatar placeholder
14.08.2023 16:56
Naturalny antybiotyk to na przykład czosnek.
Naturalny antybiotyk to na przykład czosnek. (123rf)

Naturalne antybiotyki to głównie penicyliny naturalne, jak benzylopenicylina, penicylina prokainowa, debecylina czy V-cylina. Wiele związków w roślinach wykazuje także właściwości antybiotyczne, jak np. allicyna w czosnku czy związki siarki w cebuli. Naturalne antybiotyki głównie mają zastosowanie w zakażeniach układu oddechowego, ale nie tylko. Skuteczne są także, gdy u chorego występuje kiła lub rzeżączka. Należy pamiętać, że chociaż naturalne antybiotyki są dla nas bardzo cenne ze względu na swoje właściwości, to także mogą powodować działania niepożądane.

spis treści

1. Co to są naturalne antybiotyki?

Naturalne antybiotyki są to związki wytwarzane naturalnie, bez ingerencji człowieka, przez grzyby, głównie pleśni z rodzaju Penicillium oraz niektóre bakterie z rzędu promieniowców. Dla organizmów, przez które są wytwarzane, nie są szkodliwe dzięki różnym mechanizmom obronnym.

Penicyliny naturalne otrzymywane są z grzybów Penicillium notatum i Penicillium chrysogenum. Mają one właściwości bakteriobójcze, dzięki hamowaniu syntezy ściany komórkowej bakterii. Te naturalne antybiotyki są mało toksyczne. Mają jednak wąsie spektrum działania. Skuteczne są tylko w kierunku bakterii Gram (+) oraz niektórych Gram (-), jak meningokoki, gonokoki, a także promieniowce i krętki. Do naturalnych penicylin zalicza się:

  • Benzylopenicylinę, inaczej penicylinę G, penicylinę krystaliczną.
  • Penicylinę prokainową – połączenie benzylopenicyliny z prokainą.
  • Benzylopenicylinę benzatynową (debecylinę) – jest to połączenie dwóch cząsteczek penicyliny G z dibenzyloetylenidiaminą.
  • Fenoksymetylopenicylinę (V-cylinę, penicylinę V).

2. Kiedy stosuje się naturalne antybiotyki?

Benzylopenicylina jest to naturalna penicylina, która wykazuje działanie bakteriobójcze na paciorkowce, laseczki Gram (+): Bacillus anthracis i Clostridium, ziarenkowce Gram (-): N. gonorrhoeae, N. meningitidis. Podawana jest przy zapaleniu płuc, anginie, meningokokowym zapaleniu opon mózgowych, kile i rzeżączce. Aplikowana jest raz na 6 h, wyłącznie pozajelitowo, ze względu na proces hydrolizy w żołądku.

Penicylina prokainowa charakteryzuje się wolniejszym wchłanianiem i wydalaniem z organizmu niż penicylina krystaliczna. Podawana jest co 12-24 h. Zastosowanie ma podobne do penicyliny G.

Debecylina bardzo trudno wchłania się do organizmu, ale zarazem też wydalana jest wolno. Podawana jest co 7-14 dni. Ma zastosowanie w zakażeniach układu oddechowego, kile, rzeżączce oraz w chorobie reumatycznej.

Fenoksymetylopenicylina łatwo wchłania się do przewodu pokarmowego i odporna jest na kwas solny w żołądku, dlatego też może być podawana w preparatach doustnych. Jednak pokarm może wpływać na jej wchłanianie, dlatego też zaleca się podawanie jej 1 h przed lub 2 h po posiłku. Aplikowana jest raz na 4 h, a jej główne zastosowanie to leczenie anginy.

Leki antybakteryjne znajdziesz dzięki stronie KtoMaLek.pl. To darmowa wyszukiwarka dostępności leków w aptekach w Twojej okolicy.

3. Działania niepożądane naturalnych antybiotyków

Naturalne penicyliny wykazują małą toksyczność ogólną i narządową, jednak mogą pojawić się pewne niekorzystne ich działania, a także istnieją niektóre przeciwwskazania do ich stosowania.

Przeciwwskazania do stosowania penicylin naturalnych:

  • nadwrażliwość na stosowanie tych leków,
  • należy zachować ostrożność przy współistniejącej astmie oskrzelowej czy chorobach alergicznych,
  • należy zachować ostrożność, stosując duże dawki benzylopenicyliny przy niewydolności nerek, niewydolności serca czy przy zażywaniu leków moczopędnych.

Penicylina G wykazuje najsilniejsze działania niepożądane z grupy penicylin naturalnych. Głównie powoduje skórne odczyny alergiczne, czasem nawet jej podanie może spowodować wstrząs anafilaktyczny. W wyniku hamowania przekaźnictwa GABA-ergicznego, przy dużych dawkach mogą pojawić się drgawki. Najbardziej drgawkotwórcza jest jednak penicylina prokainowa. Oprócz tego przy dużych dawkach może pojawić się uszkodzenie nerek (działania nefrotoksyczne), hamowanie agregacji płytek krwi, co przejawia się trudnością zatamowania krwawienia, a także hipernatremia i hiperpotasemia.

Ze stosowaniem naturalnych penicylin, głównie penicyliny prokainowej i benzatynowej, związane jest występowanie dwóch nieuczuleniowych odczynów. Są to: zespół Hoigne'a i zespół Nikolai. Ich ryzyko pojawienia zwiększa się w przypadku stosowania form depot antybiotyków (formy leków o przedłużonym uwalnianiu). Jeżeli nierozpuszczone kryształki leków trafią do naczyń, mogą pojawić się pewne działania niepożądane. Zespół Hoigne'a występuje głównie u dorosłych i związany jest z obecnością kryształków penicyliny w żyłach. W wyniku zablokowania światła naczyń:

Jest to stan niegroźny i najczęściej mija po 5-15 minutach. Nie zaleca się jednak stosowania form depot u dzieci poniżej 2. r.ż. oraz osobom w ciężkim stanie.

Zespół Nikolai związany jest zablokowaniem prze kryształki penicyliny naczyń tętniczych. Częściej pojawia się u dzieci. Zaczopowanie w tętnicy udowej objawia się zimną, bolesną i bladą kończyną. Ostry brzuch oraz krwawe stolce pojawiają się przy zablokowaniu tętnicy krezkowej dolnej, a krwiomocz przy tętnicach pęcherza. Ten stan jest niebezpieczny, ponieważ może spowodować zgorzel.

4. 10 naturalnych antybiotyków

Zobacz film: "Naturalne antybiotyki. Alternatywa dla leków z apteki"

Jak walczyć z infekcjami domowymi sposobami? Istnieją rośliny, które mają bardzo silne działanie, porównywalne do antybiotyków. Niszczą bakterie, wirusy, grzyby, a nawet pasożyty.

Warto mieć je w apteczce, zwłaszcza w sezonie zwiększonej liczby zachorowań na grypę i przeziębienia. Niektóre produkty mamy w kuchni, ale nawet nie zdajemy sobie sprawy, że działają jak leki.

Czosnek działa bakteriobójczo poleca się go jeść przy bólu gardła, zapaleniu zatok i grypie. Związki obecne w składzie szałwii lekarskiej łagodzą objawy zapalenia gardła. W terapii zapalenia zatok sprawdza się sok z cebuli, zwalcza on gorączkę i kaszel.

Żurawina wykazuje silne działanie antybakteryjne, chroni też przed zakażeniami grzybiczymi. Olejek eteryczny z bazylii pomaga zwalczać pasożyty. Działa przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie. Propolis ma właściwości przeciwwirusowe, antybakteryjne.

Wzmacnia układ odpornościowy, zwalcza choroby infekcyjne. Tymiankowy olejek eteryczny działa wykrztuśnie. Stosuje się go, by złagodzić kaszel czy chrypkę.

Olejek eteryczny z kory cynamonowej ma działanie antybakteryjne i przeciwzapalne, zewnętrznie łagodzi bóle mięśni. Olejek eteryczny z oregano pomaga przy zapaleniu oskrzeli.

Obecny w nim tymol i karwakrol zwalczają chorobotwórcze grzyby, bakterie i pasożyty. Na katar pomogą inhalacje z dodatkiem olejku sosnowego. W postaci naparu ten naturalny antybiotyk zwalcza kaszel.

Treść artykułu jest całkowicie niezależna. Znajdują się w nim linki naszych partnerów. Wybierając je, wspierasz nasz rozwój.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze