Nerw sromowy – budowa, funkcje i uszkodzenie
Nerw sromowy jest nerwem mieszanym, który biegnie w obrębie miednicy. Stanowi część splotu krzyżowego. Jest bardzo ważny, ponieważ unerwia różne mięśnie krocza, takie jak mięsień zwieracz zewnętrzny odbytu, mięsień powierzchowny krocza czy mięsień dźwigacz. Zarówno u kobiet, jak i mężczyzn unerwia również mięśnie narządów płciowych oraz cewkę moczową. Co robić, gdy struktura ulegnie uszkodzeniu?
1. Co to jest nerw sromowy?
Nerw sromowy (łac. nervus pudendus) jest gałęzią długą splotu krzyżowego (łac. plexus sacralis). Pełni bardzo ważne funkcje, ponieważ zaopatruje ruchowo mięśnie krocza, a jego gałęzie czuciowe skórę krocza i narządów płciowych zewnętrznych oraz warg sromowych u kobiet). Włókna układu autonomicznego zaopatrują narządy i naczynia miednicy.
Co dokładnie unerwia nerw sromowy?
Dzięki nervus pudendus unerwiona jest: skóra krocza i narządów płciowych zewnętrznych z wyjątkiem wzgórka łonowego i przedniej części moszny/warg sromowych, ale również mięsień poprzeczny krocza powierzchowny, mięsień poprzeczny krocza głęboki, mięsień zwieracz cewki moczowej, mięsień dźwigacz odbytu, mięsień guziczny, mięsień zwieracz zewnętrzny odbytu, mięsień opuszkowo-gąbczasty, mięsień kulszowo-jamisty. Biegnące z nim włókna układu autonomicznego unerwiają trzewia i naczynia miednicy.
2. Budowa nerwu sromowego
Nerw sromowy jest parzystą strukturą anatomiczną. Ma grubość około 3 mm. To nerw mieszany, który tworzą włókna czuciowe, jak i ruchowe, o charakterze współczulnym i przywspółczulnym, pochodzące z gałęzi brzusznych nerwów rdzeniowych S2, S3, S4 oraz jądra pośrednio-przyśrodkowego.
Zarówno nerw sromowy, jak i jego gałęzie, różnią się od innych nerwów rdzeniowych tym, że są bardziej miękkie oraz ciemniejsze. Zwykle są szaroróżowe, co ma to związek z zawartością włókien układu autonomicznego.
3. Jak przebiega nerw sromowy?
Nervus pudendus jest gałęzią długą splotu krzyżowego (łac. plexus sacralis). Jego przebieg obejmuje kolec kulszowy, miednicę, kanał sromowy, dól kulszowo-odbytniczy, prącie (u mężczyzn) i łechtaczkę (u kobiet).
Początek nerwu sromowego znajduje się obok tętnicy sromowej wewnętrznej. Wraz z nią wychodzi z miednicy przez dolną część otworu kulszowego większego, między dolnym brzegiem mięśnia gruszkowatego, a mięśniem guzicznym, a następnie:
- owija się wokół tylnego obwodu kolca kulszowego (w okolicy pośladka),
- wraz z tętnicą sromową wewnętrzną oraz ścięgnem mięśnia zasłaniacza wewnętrznego wraca do miednicy przez otwór kulszowy mniejszy,
- biegnie do dołu kulszowo-odbytniczego, po jego bocznej ścianie, przyśrodkowo do guza kulszowego,
- wchodzi do kanału sromowego tworzonego przez rozdwojenie powięzi zasłonowej,
- w tylnej części tego kanału dzieli się na gałęzie końcowe. Są to nerwy kroczowe oraz nerw grzbietowy prącia u mężczyzn lub nerw łechtaczki u kobiet.
4. Uszkodzenie nerwu sromowego – objawy i leczenie
W obrębie nerwu sromowego diagnozuje się różne patologie, takie jak nadpobudliwość nerwu sromowego czy porażenie nerwu sromowego, któremu towarzyszy zniesienie czynności mięśni zwieraczy odbytu i cewki moczowej. Gdy diagnozuje się uszkodzenie czynności narządów płciowych, problemem staje się nietrzymanie moczu i kału oraz uszkodzenie czynności płciowych.
Neuralgia nerwu sromowego, nazywana syndromem Alcocka, zespołem kanału sromowego czy chorobą rowerzystów, jest patologia dotycząca tkanki nerwowej. Jej istotą jest patologia tkanki nerwowej.
Neuropatia nerwu sromowego może być wywołana stanem zapalnym czy uszkodzeniem nerwu, do czego prowadzą powtarzające się mikrourazy oraz naciąganie nerwu sromowego podczas wykonywania intensywnych ruchów. Objawy neuralgii nerwu sromowego to przewlekły lub ostry ból, drętwienie czy swędzenie w obrębie krocza, narządów płciowych zewnętrznych, a także uczucie pieczenia czy wzmożona wrażliwość.
Do częstych objawów zalicza się również nietrzymanie moczu lub stolca albo uczucia przewlekłego parcia na pęcherz. Pojawiający się dolegliwości mogą być ograniczone wyłącznie do jednej strony ciała lub obejmować obie.
Leczenie neuralgii nerwu sromowego może obejmować zarówno chirurgiczne odbarczenie nerwu sromowego czy wstrzykiwanie w okolice nerwu sromowego sterydów lub leków o przedłużonym działaniu anestetycznym, jak i rehabilitację, ćwiczenia rozciągające, a także leki antypadaczkowe bądź przeciwdepresyjne, które wykazują działanie przeciwbólowe.
Dużą popularnością cieszy się neurostymulacja nerwu sromowego, czyli terapia z wykorzystaniem niskich prądów. Generalnie rodzaj terapii zależy od rodzaju oraz stopnia uszkodzenia.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.