Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Kamila Drozd

Nerwica a ból głowy

Avatar placeholder
Kamila Krocz 01.06.2023 17:09
Nerwica a ból głowy
Nerwica a ból głowy (Zdjęcie autorstwa anna gutermuth / CC BY 2.0)

W obecnych czasach trudno żyć bez stresu, lęku, napięcia i obaw. Każdy dzień to wyzwanie, które wymaga od organizmu mobilizacji sił. Często w sytuacjach trudnych, którym towarzyszą lęk, smutek, niepewność, pojawiają się różne objawy somatyczne, jak: drżenie mięśni, nudności, zawroty i bóle głowy. Dolegliwości fizyczne nie wynikają z żadnej choroby cielesnej, ale stanowią reakcję na stres w związku z przełomowym okresem w życiu człowieka czy radykalnymi zmianami (dojrzewanie biologiczne, pierwsza praca, ślub, narodziny dziecka, śmierć bliskiej osoby, rozwód itp.).

spis treści

1. Dlaczego w nerwicy boli głowa?

Zazwyczaj reakcje fizjologiczne, jak bóle różnego pochodzenia czy nudności, mijają wraz z uporaniem się z sytuacją stresową, akceptacją zmian i zaadaptowaniem się do nowych okoliczności życiowych. Jeżeli jednak przykre dolegliwości się utrzymują pod nieobecność realnych czynników stresujących, można podejrzewać zaburzenia z grupy nerwic. Zaburzenia lękowe stanowią coś więcej niż okresowe trudności emocjonalne czy nieradzenie sobie z problemami życiowymi. Nerwica to poważna choroba duszy, która bardzo destabilizuje funkcjonowanie jednostki i upośledza jakość życia. Zaburzenia nerwicowe dotykają sposobu myślenia o świecie i sobie, sfery percepcji, sfery emocjonalnej i zachowań. Objawem osiowym nerwicy jest permanentny lęk i niepokój, który stawia organizm w nieustannym stanie gotowości. Człowiek staje się nadwrażliwy, przeraźliwie czujny i napięty.

Nerwica stanowi przejaw chęci kontrolowania siebie i świata z równoczesną obawą, że nie da się temu zadaniu sprostać, że jest to niemożliwe. Nerwicy towarzyszą niejednokrotnie liczne dolegliwości fizyczne, dyskomfort i subiektywne cierpienie, a przyczyna lęku, często nieuświadomiona, zostaje usymbolizowana i przemieszczona, np. przyjmuje charakter fobii, bólu głowy albo niepokojów o własne zdrowie. Ciągłe uczucie lęku wywołuje brak równowagi układu wegetatywnego, stąd takie objawy, jak bóle brzucha, drżenie ciała, zaburzenia erekcji, kłopoty ze snem, bóle głowy, parcie na pęcherz czy uczucie ściskania w klatce piersiowej. Sygnały ze strony ciała mogą być bardzo różne – jedne lokalizują się w żołądku, drugie w płucach, inne w sercu, a jeszcze inne w głowie, np. w postaci migren, mimo że żadne badania medyczne nie wskazują na uszkodzenia ciała czy nieprawidłowości funkcji biologicznych.

Zobacz film: "Czym różni się nerwica od innych zaburzeń psychicznych?"

Dlaczego powstaje związek nerwica-ból głowy? Ze względu na sprzężenie ze sobą psychiki i ciała. To, co dzieje się w naszym umyśle znajduje odzwierciedlenie w reakcjach fizjologicznych ciała, podobnie jak dolegliwości somatyczne wywołują określone myśli, przeżycia i wpływają na samopoczucie człowieka. Układ nerwowy zawiaduje całym organizmem i jeżeli znajduje się w ciągłym stanie pobudzenia z powodu lęku czy nerwicy, przekazuje ten stan hiperaktywności narządom wewnętrznym, zmuszając do chaotycznej, zaburzonej, nieskoordynowanej i przede wszystkim niepotrzebnej pracy, np. powstaje zbyt dużo adrenaliny albo kortyzolu. Powstaje wiele zmian czynnościowych (w pracy narządów), mimo braku zmian organicznych. Dlaczego u jednych osób nerwica manifestuje się w postaci bólów głowy, a u drugiej przybiera postać kołatania serca? Do końca nie wiadomo. Być może ma to związek z cechami osobowości, rodzajem stosowanych przez chorego mechanizmów obronnych albo sposobem reagowania na stres.

Ból głowy może być konsekwencją zaburzeń nerwicowych, ale też czynnikiem wywołującym nerwicę. Człowiek, który ciągle skarży się na migreny, może w końcu zacząć skrajnie obawiać się o swoje zdrowie i zachorować na nerwicę hipochondryczną. Nerwica zazwyczaj „atakuje” organ najsłabszy – może to być głowa, ale też żołądek czy serce (tzw. nerwice narządowe – nerwica żołądka, nerwica serca itp.). „Lokalizacja nerwicy w ciele” może wynikać z predyspozycji genetycznych, ale też z czynników psychologicznych, np. kiedy osoby z najbliższego otoczenia zwracały uwagę na kłopoty z trawieniem albo bóle głowy u któregoś z członków rodziny, wówczas doświadczenia te mogą przełożyć się na naszą przesadną troskę i koncentrację na danym narządzie, by wyeliminować potencjalne ryzyko zachorowania na chorobę somatyczną, co z kolei nasila ryzyko zachorowania na chorobę emocji – nerwicę.

2. Histeria a bóle głowy

Istnieje wiele rodzajów zaburzeń lękowych, np. fobie, zaburzenie lękowe uogólnione, nerwica natręctw, neurastenia albo zaburzenia z somatyzacją. Przyczyny nerwic są różnorodne, ale zazwyczaj dotyczą:

  • nieradzenia sobie z wymaganiami otoczenia,
  • obciążeń życiowych,
  • nadwrażliwości emocjonalnej,
  • nieumiejętności radzenia sobie ze stresem,
  • małej odporności na trudności życiowe,
  • przykrych doświadczeń z okresu wczesnego dzieciństwa,
  • konfliktów wewnętrznych między nieświadomymi impulsami a świadomością,
  • dysonansu na linii obowiązki a potrzeby,
  • sprzeczności między normami społecznymi a pragnieniami,
  • rozdźwięku między aspiracjami a możliwościami realizacji celów.

Nerwica nie wynika ze słabej jakości nerwów, patologii mózgu czy wad anatomicznych w układzie nerwowym. Zaburzenia nerwicowe dotyczą raczej frustracji, konfliktu między tym, co „mogę”, „muszę” a tym, czego „chcę”, np. nerwica może pojawić się u nastolatka z jednoczesną potrzebą autonomii i lękiem przed dorosłością albo u kobiety, która trwa w patologicznym związku ze względu na dzieci, ale czuje, że chciałaby stworzyć zdrowszy i szczęśliwszy związek z kimś innym. Osoby z dużym prawdopodobieństwem zachorowania na zaburzenia lękowe wykazują określoną konfigurację cech osobowości. Są to zazwyczaj ludzie o podwyższonym poziomie niepokoju, zawyżonych aspiracjach, ambitni, egocentryczni, z niskim progiem frustracji, niską samooceną, brakiem akceptacji siebie i swoich porażek, niechętni do wglądu w siebie, unikający bliskości uczuciowej, bierni, zależni od innych, bojący się oceny i przejawiający trudności w relacjach interpersonalnych.

Szczególnego rodzaju związek na linii nerwica a ból głowy powstaje w przypadku nerwicy histerycznej. Histeria stanowi swego rodzaju mechanizm obronny, który pozwala uciec od sytuacji stresującej bądź wewnętrznego konfliktu. Osoba nie potrafi poradzić sobie z narastającym napięciem psychicznym i generują się gwałtowne reakcje emocjonalne, którym towarzyszą takie objawy, jak: uczucie guzków w gardle, bóle głowy, kaszel, nudności, trudności w oddychaniu, zaburzenia funkcji czuciowych i motorycznych, uczucie dławienia, a nawet paraliż i utrata wzroku. Z nerwicą histeryczną, podobnie jak z innymi rodzajami nerwic – agorafobią, fobiami społecznymi, nerwicą natręctw, zaburzeniami dysocjacyjnymi czy hipochondrycznymi – można się uporać. W wielu wypadkach konieczna jest długotrwała psychoterapia, która pozwala odnaleźć nieświadome źródła kłopotów zdrowotnych, które lokują się w psychice.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Następny artykuł: Wyczerpanie nerwowe
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze