Neutrofilia i neutropenia – najczęstsze przyczyny. Czy to groźne?
Neutrofilia, czyli wzrost liczby neutrofili we krwi, jest typowa dla ostrych chorób zakaźnych i stanów zapalnych, ale i szybko rozwijających się nowotworów. Neutropenia, czyli ilość neutrofili poniżej normy, może wskazywać zarówno na infekcję, jak i nowotwór. Oznacza to, że odchyleń wartości NEUT od normy nie należy lekceważyć.
1. Co to jest neutrofilia?
Neutrofilia to stan, gdy liczba neutrofili we krwi przekracza normę. Mówi się o niej, gdy odnotowuje się więcej niż 8000 komórek/µl lub gdy dochodzi do wzrostu ich odsetka (> 75%).
Neutrofile (NEUT, granulocyty obojętnochłonne, neutrocyty) są produkowane w procesie granulocytopoezy w szpiku kostnym. Stanowią ważny element układu odpornościowego. Biorą udział w odpowiedzi odpornościowej nieswoistej.
Opowiadają za rozpoznanie patogenów i ich neutralizację. Są pierwszą linią obrony organizmu przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Neutrocyty, obok eozynofili, (granulocytów kwasochłonnych), bazofili (granulocytów zasadochłonnych), monocytów i limfocytów, należą do populacji leukocytów (krwinek białych).
Ponieważ są najliczniejszą formą leukocytów (stanowią 60-70% krwinek białych), z neutrofilią utożsamiana jest leukocytoza (to podwyższony poziom krwinek białych). Gdy ich ilość nie mieści się w granicach normy, może być oznaką choroby.
2. Norma neutrocytów
Ilość neutrofili oznacza się podczas morfologii krwi (oznacza się je jako NEU lub NEUT), a ich poziom obliczany jest w oparciu o całkowitą ilość białych krwinek. Oznacza się je łącznie z badaniem innych frakcji granulocytów oraz ilości leukocytów.
W oznaczeniach procentowych norma dla granulocytów obojętnochłonnych stanowi około 60-70% wszystkich białych krwinek, a norma dla neutrofilów mieści się w przedziale 1800–8000/µl.
Trzeba też pamiętać, że liczba neutrofili u dzieci zmienia się wraz z wiekiem. Ich liczba spada po pierwszej dobie od porodu, a najniższą wartość osiąga około 1 roku życia (około 30%) i ponownie wzrasta wraz z wiekiem dziecka, osiągając wartości docelowe po 10 roku życia.
3. Neutrofile za wysokie - przyczyny neutrofilii
Neutrofile podwyższone oznaczają zazwyczaj neutrofilię. Obserwuje się ją w wielu stanach fizjologicznych, takich jak:
- ciąża, zwłaszcza 3 trymestr, okres połogu,
- wzmożony wysiłek fizyczny,
- przewlekły ból,
- przewlekły stres,
- palenie papierosów,
- spożywanie obfitych posiłków,
- wysoka temperatura otoczenia (upał, przegrzane pomieszczenie).
Do wzrostu liczby neutrofili może dojść także w stanach chorobowych. To często konsekwencja takich patologii jak:
- niedotlenienie,
- ostra i przewlekła infekcja bakteryjna lub grzybicza, infekcja wirusowa (np. ospa wietrzna opryszczka),
- choroba autoimmunologiczna,
- choroba metaboliczna (np. dna moczanowa, kwasica ketonowa),
- choroba endokrynologiczna,
- krwotok,
- zatrucie lekami,
- uraz, oparzenie,
- operacja,
- zawał serca, zatorowość płucna,
- nowotwór (np. mięsak tkanek miękkich, czerniak), białaczka.
Do neutrofilii u dzieci najczęściej dochodzi wskutek rozwoju stanu zapalnego lub choroby autoimmunologicznej.
4. Neutrofile za niskie – przyczyny neutropenii
Neutrofile za niskie, poniżej normy, prowadzą do neutropenii. Mówi się o niej, gdy liczba neutrofili wynosi poniżej 1500/µl. Gdy wartość spada < 0,5 G/l, to agranulocytoza. Wówczas pojawiają się takie objawy jak osłabienie, ból gardła, dziąseł i śluzówki jamy ustnej, gorączka > 40°C.
Przyczyny niedoboru neutrofilów są bardzo różne. Najczęściej to stan wskazujący na:
- ciężkie infekcje o podłożu bakteryjnym i wirusowym,
- choroby autoimmunologiczne, AIDS, gruźlica, niedoczynność tarczycy,
- wrodzone zespoły upośledzenia produkcji neutrofili. To neutropenia cykliczna czy choroba Kostmanna,
- białaczki i chłoniaki, przerzuty nowotworowe do szpiku kostnego,
- zespoły mielodysplastyczne, aplazja (zahamowanie) szpiku kostnego w wyniku działania promieniowania jonizującego, leków biologicznych lub chemioterapii,
- alkoholizm,
- niedobór miedzi, witaminy B12, żelaza oraz kwasu foliowego.
Obniżone neutrofile u dzieci mogą być konsekwencją infekcji wirusowej lub bakteryjnej czy niedoczynnością tarczycy. Zdarza się jednak, że neutrofile poniżej normy u dziecka mogą się wiązać z ostrą białaczką.
5. Neutrofile powyżej normy i poniżej – co robić?
Jeśli wyniki badania krwi wskażą podwyższone neutrofile lub neutrofile poniżej normy, należy skonsultować się z lekarzem, który dokładnie przeanalizuje wyniki i przeprowadzi dalszą diagnostykę.
Warto pamiętać, by nie robić tego samodzielnie oraz że normy w dużej mierze zależą od laboratorium. Nie należy także rozpatrywać ich w izolacji od innych parametrów badania.
Ponieważ odchylenia wartości NEUT od normy mogą wskazywać na wiele poważnych chorób, w tym zmian nowotworowych, nie należy ich lekceważyć i bagatelizować. Dotyczy to także kobiet w ciąży, u których wzrost neutofili wynika głównie ze zmian fizjologicznych zachodzących w organizmie ciężarnej.
Zobacz także:
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.