Nie łykaj na własną rękę. Może wykończyć nerki, powoduje skurcze, mrowienie i ból
Stanowi główny składnik budulcowy organizmu, bierze udział w procesie mineralizacji kości i zębów. Jest równie ważny, co wapń, a mimo to rzadko o nim myślimy. Dlaczego więc bardziej prawdopodobne jest przedawkowanie niż niedobór fosforu? Odpowiedź jest prosta.
1. Budulec kości, tkanek miękkich i błon komórkowych
Aż 85 proc. fosforu znajduje się w szkielecie i zębach, ale pierwiastek ten jest potrzebny również do budowy tkanek miękkich i błon komórkowych. Bierze udział w przewodzeniu bodźców nerwowych i przemianie tłuszczów i węglowodanów, wchodzi w skład kwasów nukleinowych. Wzmożone zapotrzebowanie na fosfor dotyczy w szczególności dzieci i młodzieży w okresie intensywnego wzrostu i dojrzewania płciowego.
Jego roli dla organizmu nie da się przecenić, a mimo to, w odróżnieniu od wapnia czy magnezu, rzadko myślimy o suplementacji. O niedoborze, czyli hipofosfatemii mówimy, gdy stężenie fosforanów we krwi wynosi poniżej 0,9 mmol/l.
Najczęściej dotyczy osób nadużywających alkoholu, cierpiących na anoreksję czy nadczynność przytarczyc lub kwasicę ketonową. Może też występować u osób z niedoborami witaminy D czy z przewlekłymi chorobami przewodu pokarmowego.
Poza tymi sytuacjami niedobór zdarza się rzadko, a to dlatego, że pierwiastek obecny jest w wielu produktach spożywczych, stanowiących podstawę diety Polaków. To głównie mięso, produkty mleczne, warzywa - ziemniaki, por, kapusta i brokuły, chleb i inne produkty mączne. Fosfor występuje również w rybach, orzechach i nasionach roślin strączkowych.
2. Uważaj na nadmiar. Może skończyć się dializą
Hiperfosfatemia, gdy stężenie fosforanów przekracza poziom 1,6 mmol/l, najczęściej dotyczy osób z przewlekłymi chorobami nerek czy niedoczynnością przytarczyc. Zbyt duża ilość fosforu może również dotyczyć sytuacji nadmiernej podaży pierwiastka wraz z dietą.
Konsekwencje mogą być poważne. Pierwiastek w zbyt dużym stężeniu może upośledzać wchłanianie innych składników, takich jak cynk, wapń, żelazo, miedź czy magnez. Prowadzi również do zaburzeń wytwarzania w organizmie witaminy D i w konsekwencji hipokalcemii. Gdy sytuacja staje się poważna, organizm zaczyna wskazywać na nadmierną ilość fosforu poprzez takie objawy jak mrowienie, skurcze mięśni, świąd skóry czy częste bóle, a nawet złamania kości.
Hiperfosfatemia może zwiększać ryzyko sercowo-naczyniowe. W skrajnych przypadkach u pacjentów z ciężką hiperfosfatemią, usunięcie nadmiaru fosforu z organizmu może wymagać nawet przeprowadzenia dializ.
Karolina Rozmus, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.