Nie tylko wątroba ją uwielbia. "Naturalny stymulator dla mózgu"
Kawa to paliwo i ochrona dla mózgu. Cenne właściwości zawdzięcza jednak nie tylko kofeinie. Niezwykle istotny jest też aspekt psychologiczny. - Znaczenie ma już sam fakt, że czekamy na wypicie porannej filiżanki kawy i liczymy na jej efekty - zaznacza dr n. med. Szymon Suwała.
1. Unikalne właściwości kawy
Memy ze słynnym tekstem "Miłego dnia i smacznej kawusi" choć kiczowate, nadal biją w sieci rekordy popularności, a wielu Polaków wcale nie traktuje ich z ironią. Może to śmieszyć, ale z drugiej strony kawa jest powszechnie uznawana za idealny napój na początek dnia.
Ostatnio donosiliśmy, że kawa jest cenna dla wątroby - chroni ją przed stłuszczeniem, marskością, a nawet rakiem. To także broń przed cukrzycą, co udowonili naukowcy z Uniwersytetu w Coimbrze. Jak się okazuje, właściwości zdrowotnych jest o wiele więcej.
Już sama myśl o wypiciu filiżanki małej czarnej budzi niezwykle pozytywne skojarzenia, a jej zapach i smak błyskawicznie poprawiają nastrój. Poranna kawa, traktowana często jak rytuał, dodaje energii i pomaga rzucić się w wir codziennych obowiązków.
Na te unikalne zalety picia kawy od lat zwracają uwagę także naukowcy. Nowe badania opublikowane na łamach "Frontiers in Behavioral Neuroscience" wskazują, że picie kawy niesie ze sobą wyjątkowe korzyści poznawcze.
Portugalscy badacze sprawdzali, czy charakterystyczny efekt czuwania, który wywołuje kawa, zależy tylko od właściwości kofeiny.
W badaniach wzięły udział osoby, które wypijały co najmniej jedną filiżankę kawy dziennie. Trzy godziny przed badaniem nie jedli i nie pili produktów zawierających kofeinę. Naukowcy wykonali dwa skany MRI (rezonans magnetyczny) - jeden przed i jeden po 30 minutach od przyjęcia kofeiny lub wypiciu standardowej filiżanki kawy.
Okazało się, że zarówno po wypiciu kawy, jak i po samej kofeinie badani lepiej radzili sobie z przejściem od odpoczynku do pracy.
Udało się jednak odkryć coś jeszcze. Po wypiciu kawy zwiększyła się także łączność w częściach mózgu zaangażowanych w pamięć roboczą, kontrolę poznawczą i zachowanie ukierunkowane na cel.
Co to dokładnie oznacza? Po wypiciu kawy badani byli już gotowi do konkretnego działania i lepiej reagowali na bodźce zewnętrzne. Przy samej kofeinie takiego efektu nie było. Autorzy badania zwracają uwagę, że te pozytywne efekty dotyczyły też samego rytuału picia kawy: specyficznego zapachu i smaku, a także związanych z tym oczekiwań.
2. "Naturalny stymulator dla mózgu"
To kolejna dobra wiadomość dla kawoszy, a większość Polaków uwielbia ten napój, co potwierdza sondaż świadomości dotyczący skutków picia kawy, przeprowadzony przez Centrum Badawczo-Rozwojowe BioStat we współpracy z WP abcZdrowie w 2022 r.
Badania ujawniły, że najczęściej pijemy kawę raz lub dwa razy dziennie (65,1 proc. ankietowanych). Co trzeci Polak wypija w ciągu dnia trzy lub cztery filiżanki (30,8 proc.), a cztery proc. potrafi przekroczyć nawet pięć.
Lekarze chwalą ten nawyk, wskazując na zalety picia kawy. Chodzi nie tylko o jej właściwości wynikające z m.in. zawartości kofeiny, ale też czynniki psychologiczne.
- Kawa jest naturalnym stymulatorem dla mózgu i zawdzięcza swoje właściwości przede wszystkim kofeinie. Ze wszystkich związków, które zawiera, to właśnie kofeina ma najsilniejsze działanie stymulujące ośrodkowy układ nerwowy. Wspierają ją w tym polifenole, które działają przeciwzapalnie - zwraca uwagę w rozmowie z WP abcZdrowie Szymon Suwała, endokrynolog i popularyzator wiedzy medycznej.
"Kofeina zapobiega degeneracji neuronów, czyli komórek nerwowych" - dodaje na Instagramie dr Łukasz Durajski.
Co więcej, kawa, a konkretnie wypijane o poranku espresso może chronić przed chorobą Alzheimera.
- To jednak nie wszystko. Znaczenie ma już sam fakt, że czekamy na wypicie porannej filiżanki kawy i liczymy na jej efekty. Pozytywne skojarzenia przekładają się na nasz nastrój i to, jak funkcjonujemy w ciągu dnia - zaznacza dr Suwała.
Na ten mechanizm wskazuje też dr n. med. Ewa Uścińska, lekarz rodzinny i kardiolog.
- Wszechstronny wpływ kawy na organizm, w tym na pracę mózgu, jest bardzo dobrze udowodniony klinicznie. Nie bez znaczenia jest tu aspekt psychologiczny - osoby, które lubią i piją regularnie kawę, kojarzą ją pozytywnie, co ma znaczący wpływ na ich samopoczucie - zaznacza w rozmowie z WP abcZdrowie lekarka.
Tłumaczy, że bardzo ważna jest też regularność.
- Kawa miała przez pewnie czas "zły PR" ze względu na podnoszenie ciśnienia. Aktualnie wiemy już, że owszem ten wzrost jest obserwowany, ale wyłącznie u osób, które piją ją sporadycznie. Osoby, które regularnie wypijają nawet jedną filiżankę dziennie, tego efektu nie ma albo jest on nieistotny klinicznie - uspokaja lekarka.
3. "Zapomnijmy o takiej kawie"
Po kawę mogą również sięgać osoby, które cierpią na choroby przewlekłe, choć jest tu pewien warunek.
- Pamiętajmy, że takie choroby muszą być jednak stabilne, a zatem właściwie leczone. Dobrym przykładem jest tu nadciśnienie - jeśli nie jest dobrze kontrolowane, powinniśmy zachować ostrożność. W innych przypadkach przeciwskazań nie ma, choć nie powinniśmy przesadzać z ilością - wyjaśnia dr Suwała.
Warto też mieć świadomość, że nie każda kawa jest tak samo korzystna dla zdrowia.
- Nie miejmy złudzeń, że wypicie rozpuszczalnej i słodzonej dużą ilością cukru kawy, jest dobre dla zdrowia. Zapomnijmy też o kawie typu "trzy w jednym", to bomba konserwantów. By w pełni korzystać z dobroczynnych właściwości kawy, wybierajmy albo czarną kawę parzoną z dobrej jakości ziaren, albo z dodatkiem mleka. Kawa działa moczopędnie, więc możemy wypłukiwać cenne elektrolity m.in. magnez czy potas. Mleko nam je uzupełni - zaznacza dr Uścińska.
- Odrobina mleka czy cukru nam nie zaszkodzi, ale jeśli te ilości będą duże, a mleko będzie dodatkowo tłuste, może to niekorzystnie wpłynąć na nasz metabolizm. Mleko przez wysoką zawartość laktozy wykazuje potencjał hiperglikemiczny. Jeśli do tego dodamy cukier, zwiększymy ryzyko takich chorób, jak m.in. cukrzyca czy otyłość - dodaje dr Suwała.
4. Kawa chroni przed rakiem, cukrzycą
Kawa działa dobrze nie tylko na mózg. Ma też inne właściwości:
- chroni przed niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby,
- zmniejsza ryzyko rozwoju raka wątrobowokomórkowego,
- zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2,
- zmniejsza ryzyko rozwoju kamicy żółciowej,
- wpływa pozytywnie na profil lipidowy organizmu, chroniąc przed rozwojem dyslipidemii,
- ma dobroczynny wpływ na zdrowie psychiczne.
Katarzyna Prus, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.