Niedomykalność zastawki aortalnej - przyczyny, objawy, leczenie
Niedomykalność zastawki aortalnej powoduje przerost i uszkodzenie lewej komory serca. Sama zastawka zaś zapobiega cofaniu się krwi z aorty do lewej komory. Przyczyny niedomykalności zastawki aortalnej mogą być różne. Objawy z kolei mogą być ostre lub utrzymywać się przewlekle. Na niedomykalność zastawki aortalnej w badaniu osłuchowym serca może wskazywać pojawienie się szmerów serca.
1. Przyczyny niedomykalności zastawki aortalnej
Przyczyny niedomykalności zastawki aortalnej możemy przedstawić w kilku grupach:
- wrodzone – zastawka dwupłatkowa, czteropłatkowa, towarzyszące zwężenie podzastawkowe lub ubytek w przegrodzie międzykomorowej;
- pozapalne – spowodowane uszkodzeniem zastawki w wyniku zmian zapalnych w przebiegu infekcyjnego zapalenia wsierdzia, reumatoidalnego zapalenia stawów lub gorączki reumatycznej;
- poszerzenie lub uszkodzenie aorty wstępującej – nadciśnienie tętnicze, rozwarstwienie aorty (często prowadzi do ostrej niedomykalności), miażdżyca, zespół Marfana, kiła, uraz;
- zmiany polekowe;
- niedomykalność idiopatyczna (bez ustalonej przyczyny).
Choroba może być:
- przewlekła – to głównie skutek schorzeń systemowych (choroby tkanki łącznej, miażdżyca, nadciśnienie tętnicze);
- ostra – towarzyszy chorobom serca i aorty,
- pierwotna – spowodowana nieprawidłowym działaniem płatków zastawki,
- wtórna – z powodu poszerzenia pierścienia zastawkowego i/lub aorty wstępującej.
2. Objawy niedomykalności zastawki aortalnej oraz jej leczenie
Przewlekła niedomykalność zastawki aortalnej przez długi czas może nie dawać objawów. Kiedy jednak objawy wystąpią, postępują szybko – podobnie jak w przypadku ostrej niedomykalności. U pacjentów pojawia się duszność, ból w okolicy serca (w nocy i po wysiłku) oraz kołatanie serca, zawroty głowy i omdlenia (związane z niedokrwieniem mózgu), bóle wieńcowe.
W badaniach dodatkowych stwierdza się:
- powiększenie lewej komory serca,
- szmer rozkurczowy (miękki o wysokiej tonacji),
- uderzenie koniuszkowe podnoszące, przesunięte w lewo i w dół,
- szmer holosystoliczny nad koniuszkiem,
- o ciężkiej niedomykalności świadczy skurczowy szmer typu wyrzutowego nad podstawą serca,
- szmer Austin-Flinta nad koniuszkiem,
- wysokie i szybkie tętno – tzw. tętno Corrigana,
- typowe bardzo niskie ciśnienie rozkurczowe krwi (nawet poniżej 60 mmHg) przy prawidłowym ciśnieniu skurczowym. Powoduje to tętnienie naczyń obwodowych z możliwym objawem de Musseta,
- objaw Hilla – wyższe ciśnienie skurczowe na tętnicy udowej niż ramieniowej,
- podwójny ton Traubego – słyszalny nad tętnicą udową głośny ton skurczowy i rozkurczowy,
- tętno włośniczkowe na płatkach małżowin usznych, wargach lub paznokciach (objawia się naprzemiennym blednięciem i zaczerwienieniem),
- objaw Durozieza – szmer skurczowy i rozkurczowy tętnicy udowej charakterystyczny przy nieznacznym uciśnięciu stetoskopem,
- cechy przeciążenia lewej komory w badaniu EKG.
Gdy choroba występuje, krew podczas rozkurczu lewej komory cofa się do niej z aorty. Ciśnienie w komorze podnosi się, a w aorcie spada. Komora poszerza się, ścianki grubieją i potrzebują więcej krwi, której tymczasem w aorcie jest mniej. Powstaje w ten sposób niedokrwienie lewej komory serca, co może skutkować niewydolnością narządu.
Kardiolog rozpoznaje chorobę w badaniu osłuchowym, widoczna jest także w EKG, ECHO serca i na zdjęciu rentgenowskim. Leczenie jest zachowawcze i polega na podawaniu leków rozkurczających. W ciężkich przypadkach wszczepiana jest sztuczna zastawka. Gdy niedomykalność zastawki aortalnej ma postać łagodną, nie jest konieczne stosowanie leczenia, ale należy monitorować przebieg choroby.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.