Trwa ładowanie...

Fobia - czym jest i jakie są jej nietypowe rodzaje

Fobia to irracjonalny lęk, który utrudnia codzienne funkcjonowanie
Fobia to irracjonalny lęk, który utrudnia codzienne funkcjonowanie (123rf)

Każda sytuacja, przedmiot, czy osoba może być źródłem natrętnego lęku czyli fobii. Dlatego też lista fobii jest bardzo długa. Fobia to uporczywy lęk w konkretnych, obiektywnie bezpiecznych sytuacjach, na tyle duży, iż utrudnia normalne funkcjonowanie. Jednostka dotknięta fobią zazwyczaj w charakterystyczny sposób unika sytuacji wywołujących lęk, a w przypadku zetknięcia z nimi reaguje przerażeniem. Słyszy się o ksenofobii, klaustrofobii, czy arachnofobii. Czym jest jednak batrachofobia, koitofobia?

spis treści

1. Czym jest fobia

Fobia to jedno z zaburzeń nerwicowych, które objawia się uporczywym, czasem irracjonalnym lękiem przed określonymi sytuacjami, osobami, zwierzętami czy przedmiotami. Fobia znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie i może prowadzić do poważnych zaburzeń psychonerwicowych.

Fobia to nie jest zwykły lęk. Objawy wykraczają znacznie ponad racjonalne rozumowanie. Istnieją osoby, które boją się np. pająków - takich ludzi jest bardzo dużo. Widząc pająka czujemy odrazę, może nawet niepokój. Boimy się, kiedy zaczyna się poruszać, ale nie mamy problemu z uderzeniem do łapką na muchy albo strzepnięciem ręcznikiem. Osoby z fobią natomiast, widząc pająka, są absolutnie niezdolne do podjęcia jakichkolwiek działań. Wpadają w histerię, płaczą, dotyka je paraliż, a czasem nawet uciekają z miejsca, w którym zobaczyły pająka i czekają na pomoc kogoś innego. To właśnie nazywane jest fobią.

Zobacz film

Nasilenie lęku przybiera postać niepokoju, przerażenia, bądź ataku paniki. Niejednokrotnie towarzyszą mu objawy somatyczne (np. zawroty głowy, uczucie duszności, nadmierna potliwość). Lęk fobiczny wywoływać mogą określone sytuacje, zjawiska, ludzie czy przedmioty.

5 częstych objawów zaburzeń lękowych
5 częstych objawów zaburzeń lękowych [6 zdjęć]

Każdy człowiek przeżywa chwile niepokoju. Może to być spowodowane nową pracą, ślubem czy wizytą u dentysty.

zobacz galerię

2. Najpopularniejsze rodzaje fobii

W zasadzie każda sytuacja, przedmiot, osoba mogą stać się źródłem natrętnego lęku. Dla porządku wyróżnia się klasy fobii. Są to np. fobie dotyczące zwierząt, czy fobie sytuacyjne.

2.1. Fobie przed zwierzętami

Fobie odnoszące się do zwierząt, to zoofobie. Dość często lęk dotyczy kotów – ailurofobia, szczurów, myszy –musofobia, pająków – arachnofobia, węży – ofidofobia, owadów – insektofobia. Ale spotykane są także inne zoofobie np:

  • agrizoofobia – lęk przed dzikimi zwierzętami,
  • kynofobia – lęk przed psami,
  • akwinofobia – lęk przed końmi,
  • taurofobia – lęk przed bykami,
  • awizofobia – lęk przed ptakami,
  • batrachofobia – lęk przed żabami,
  • ichtiofobia – lęk przed rybami,
  • galeofobia – lęk przed rekinami,
  • reptilliofobia – lęk przed gadami,
  • rodentofobia – lęk przed gryzoniami,
  • apiofobia – lęk przed pszczołami,
  • pedikulofobia – lęk przed wszami.

2.2. Fobie przed środowiskiem naturalnym

Najczęściej spotykane fobie dotyczące środowiska naturalnego to:

  • myzofobia – lęk przed brudem,
  • brontofobia – lęk przed burzą,
  • akrofobia – lęk przed wysokością,
  • nyktofobia – lęk przed ciemnością,
  • hydrofobia – lęk przed wodą.

2.3. Fobie sytuacyjne

Z racji tego, że człowiek ma w trakcie swojego życia do czynienia z licznymi i bardzo różnymi sytuacjami także lista fobii sytuacyjnych jest bardzo długa. Dość znane są takie fobie jak:

  • klaustrofobia – lęk przed zamkniętymi pomieszczeniami,
  • awiofobia – lęk przed lataniem samolotem,
  • nyktofobia – lęk przed ciemnością.

2.4. Fobie dotyczące urazów i chorób

Także krew, ból, czy skaleczenie mogą wiązać się z fobią. Lęk dotyczący krwi to hemofobia, bólu – algofobią, skaleczenia –traumatofobią. Prócz wymienionych odnotowuje się także lęk przed zachorowaniem – nozofobia. Lęk przed chorobą dotyczyć może konkretnych schorzeń, i tak np: lęk przed zakażeniem wirusem HIV toaidsfobia, lęk przed nowotworami – kancerofobia, lęk przed chorobą psychiczną – maniafobia, lęk przed chorobami wenerycznymi –wenerofobia. Spotyka się także trypanofobię – lęk przed zastrzykami, dysmorfofobię – lęk przed deformacją, arachibutyrofobię – lęk przed zarazkami.

2.5. Fobia społeczna

Dość często zdarza się, że ludzie panicznie boją się innych ludzi, tego rodzaju fobię nazywa się antropofobią. Istnieje również:

  • ksenofobia – lęk przed obcymi ludźmi,
  • seksofobia – lęk przed płcią przeciwną,
  • androfobia – lęk przed mężczyznami,
  • gynefobia – lęk przed kobietami.

Pozostałe fobie związane z relacjami z innymi to m. in:

  • gamofobia – lęk przed zawarciem małżeństwa,
  • homofobia – lęk przed zetknięciem z osobami o orientacji homoseksualnej, lub byciem osobą homoseksualną,
  • filofobia - lęk przed miłością i byciem w związku,
  • nullofobia - lęk przed porzuceniem lub odrzuceniem,
  • nekrofobia – lęk przed umarłymi,
  • ochlofobia – lęk przed tłokiem,
  • kaligynefobia – lęk przed pięknymi kobietami.

Jak pokazano powyżej fobii może być bardzo wiele i dotyczyć mogą one przeróżnych zjawisk i sytuacji. Lista fobii jest bardzo długa. Dysponując słownikiem, zwłaszcza greckim, nazwy różnych rodzajów fobii można by mnożyć niemalże w nieskończoność.

Rekomendowane przez naszych ekspertów

3. Nietypowe rodzaje fobii

Większość ludzi ma pewne podświadome lęki przed otaczającym światem. Niezależnie od tego, czy jest to strach przed pająkami, lataniem samolotem, występami publicznymi czy przed małymi pomieszczeniami. Podczas gdy te lęki są dość powszechne, jest wiele rzadkich fobii, o których większość z nas prawdopodobnie nigdy nie słyszała.

  • Ablutofobia jest to nieuzasadniony strach przed kąpielą, myciem się i czyszczeniem. Na ablutofobię częściej cierpią kobiety i dzieci niż mężczyźni.
  • Alektrofobia to wyolbrzymiona obawa przed kurczakami. Są ludzie, którzy naprawdę boją się tych opierzonych ptaków. Dla wielu to głównie obawa, że zarażą się czymś od drobiu. Są też jednak i tacy, których wszystko, co wiąże się z kurczakami, wliczając w to jajka i pierze, może przyprawić o dreszcze.
  • Bromidrosifobia to zaś nieuzasadniony, paniczny lęk przed tym, że nasze ciało wydziela tak silny i nieprzyjemny zapach, iż odstrasza on innych ludzi.
  • Caligynefobia to lęk przed pięknymi kobietami. Cierpią na nią zarówno mężczyźni, jak i kobiety. Taka awersja może być spowodowana przykrymi doświadczeniami związanymi z atrakcyjnymi przedstawicielkami płci pięknej.
  • Clinofobicy odczuwają silny strach przed położeniem się do snu, pomimo świadomości, że nie jest to normalny lęk. Mogą obawiać się koszmarów, samego zapadania w sen lub śmierci w czasie snu. Ta fobia często prowadzi do bezsenności, która ma bardzo negatywny wpływ na samopoczucie.
  • Dendrofobia to irracjonalny strach przed drzewami i lasami. Dendrofobicy mogą postrzegać te rośliny za ekstremalnie straszne, a nawet wierzyć, że drzewa chcą ich skrzywdzić. Ciemność i szum lasu może spotęgować ich strach do tego stopnia, że zostaną dosłownie sparaliżowani.
  • Dipsofobia to paniczny strach przed piciem alkoholu i jego negatywnym wpływem na organizm.
  • Osoby cierpiące na eosofobię odczuwają bardzo silny lęk przed świtem i światłem dziennym. Fobia ta sprawia, że jej ofiary większość życia spędzają, nie wychodząc z domu.
  • Ergofobicy odczuwają nieuzasadniony lęk przed pracą, objawiający się nadmiernym poceniem, a nawet palpitacją serca, gdy znajdują się w miejscu pracy.
  • Gynofobicy boją się kobiet i wygląda na to, że nie tylko teściowych. Przypuszcza się, że może to być bardzo stary lęk i ma związek ze średniowiecznymi polowaniami na czarownice.
  • Gymnofobia to strach przed nagością zarówno własną, jak i czyjąś. Fobia ta ma podłoże seksualne. Może być spowodowana traumą lub poczuciem własnej niedoskonałości.
  • Podczas słonecznych dni heliofobicy pozostają w domach szczelnie przykryci, np. kocami, przez co cierpią na niedobór witaminy D. Słońce naturalnie stymuluje syntezę tej wzmacniającej kości witaminy. Dawniej heliofobicy byli posądzani o to, że są wampirami.
  • Latrofobia inaczej zwana jest syndromem białego fartucha. Jest to strach przed widokiem lekarza. Symptomy, poza niepokojem, to podniesione ciśnienie we krwi i nadmierne pocenie się. Ta fobia może być bardzo groźna, jeśli latrofobik będzie potrzebował opieki medycznej, lecz strach przed pójściem do lekarza będzie silniejszy.
  • Ligyrofobia, znana też jako fonofobia, to strach przed głośnymi dźwiękami. Czasem bywa przypisana do stanu zwanego hyperacusis, który objawia się ekstremalną wrażliwością na głośne dźwięki.
  • Magejrokofobia to irracjonalny strach przed gotowaniem. Czasem wiąże się to z gotowaniem dla większej ilości osób, ale w ekstremalnych przypadkach ugotowanie ryżu czy usmażenie jajecznicy magejrokofobika może przyprawić o dreszcze i zimny pot. Tylko nie stosujcie tego jako wymówki następnym razem w kuchni!
  • Nomofobia w ostatnich latach chyba przybiera na sile. To lęk przed tym, że obok nas nie ma naszego telefonu lub że się gdzieś zapodział, rozładował albo stracił zasięg.
  • Papyrofobia to lęk przed papierem. Wiąże się też z czystą kartką papieru i presją, żeby ją zapisać. Niepokój może też wywoływać papier, który jest pomięty, rozdarty lub mokry.
  • Rytifobia to strach przed zmarszczkami. Jest lękiem, który większość ludzi może w pewnym stopniu odczuć na określonym etapie życia!
  • Westifobicy mają awersję do ubrań, co nie oznacza, że są ekshibicjonistami czy nudystami. Mogą optować za luźnymi, w za dużym rozmiarze ubraniami, żeby uniknąć niewygody związanej z ich noszeniem.
  • Ksyrofobicy wyglądają zazwyczaj niechlujnie, ponieważ mają niekontrolowany lęk przed żyletkami, które mogą ich skaleczyć. W związku z tym bardzo rzadko się golą.
Zaburzenia lękowe (WIDEO)
Zaburzenia lękowe (WIDEO)

zobacz galerię

Do innych rzadko występujących fobii zaliczają się:

  • fotofobia – lęk przed światłem,
  • gefyrofobia – lęk przed przekraczaniem mostów,
  • batofobia – lęk przed tunelami,
  • dromofobia – lęk przed podróżowaniem,
  • amaksofobia – lęk przed prowadzeniem samochodu,
  • nautofobia – lęk przed rejsem statkiem,
  • siderodromofobia – lęk przed jazdą koleją,
  • neofobia – lęk przed zmianami,
  • ergofobia – lęk przed pracą,
  • skolionofobia – lęk przed szkołą,
  • fagofobia – lęk przed jedzeniem,
  • akrofobia – lęk przed wysokością,
  • tachofobia – lęk przed prędkością,
  • basifobia – lęk przed chodzeniem,
  • stasifobia – lęk przed staniem,
  • stasibasifobia – lęk przed staniem i chodzeniem,
  • chorofobia – lęk przed tańczeniem,
  • hipnofobia – lęk przed snem,
  • kleptofobia – lęk przed kradzieżą,
  • technofobia – lęk przed nowoczesną techniką,
  • testofobia – lęk przed rozwiązywaniem testów,
  • naptofobia – lęk przed dotykiem,
  • tokofobia – lęk przed porodem,
  • koitofobia – obawa przed odbyciem stosunku seksualnego.
  • talassofobia – lęk przed morzem, oceanem,
  • pirofobia – lęk przed ogniem,
  • kserofobia – lęk przed pustynią,
  • aerofobia – lęk przed powietrzem,
  • homichlofobia – lęk przed mgłą,
  • blanchofobia – lęk przed śniegiem,
  • dendrofobia – lęk przed drzewami,
  • botanofobia – lęk przed roślinami,
  • antofobia – lęk przed kwiatami.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze