Norovirus – drogi i objawy zakażenia, leczenie infekcji i profilaktyka

Norovirus to wirus bezotoczkowy z rodziny kaliciwirusów i częsta przyczyna zakażeń pokarmowych u ludzi w każdym wieku. Głównymi objawami infekcji są bóle brzucha, wymioty oraz biegunka. Co warto wiedzieć o norovirusie? Jak się przed nim chronić?

1. Czym jest norovirus?

Norovirus (NoV) jest patogenem należącym do grupy wirusów ssRNA z rodziny kaliciwirusów (Caliciviridae). Wcześniej nazywano je wirusami Norwalk lub Norwalk-like. Wyróżnia się wiele typów antygenowych. NoV jest częstą przyczyną wirusowego zakażenia przewodu pokarmowego.

2. Zakażenia norovirusowe

Zakażenia norowirusami są powszechne na całym świecie. Choć może do nich dojść o każdej porze roku, obserwuje się znaczny wzrost zachorowań w okresie zimowym. W Wielkiej Brytanii używa się określenia winter vomiting disease (zimowa choroba żołądka).

Na infekcje wywołane norovirusem podatne są wszystkie grupy wiekowe. Patogeny są drugim pod względem częstości występowania czynnikiem etiologicznym wirusowych biegunek u dzieci (miejsce pierwsze zajmują rotawirusy). Szacuje się, że patogeny wywołują około 90% zakażeń niebakteryjnych. Z kolei u dzieci starszych oraz dorosłych to najczęstsza przyczyna zachorowania.

Zobacz film: "Podstawowe badania, jakie powinna wykonać każda kobieta"

Jak można zarazić się noroviruem? Zakażenie szerzy się drogą fekalno-oralną, co oznacza, że do infekcji dochodzi poprzez:

• kontakt bezpośredni z osobą zakażoną,
• przez kontakt z wydzielinami osoby zakażonej,
• przez wdychanie cząsteczek wirusa unoszących się w powietrzu,
• przez kontakt z zanieczyszczonymi przedmiotami i powierzchniami,
• drogą pokarmową, przez skażony pokarm i wodę (tak pitną, jak i w basenie).

Do zakażenia norowirusem najczęściej dochodzi w dużych skupiskach ludzi, takich jak szkoły, przedszkola czy szpitale. Patogen przenosi się niezwykle szybko.

3. Objawy zakażenia norowirusami

Norowirusy bardzo często wywołują zakażenia przewodu pokarmowego. Objawy pojawiają się szybko, bo po około 12 do 48 godzin od inwazji drobnoustrojów. Utrzymują się maksymalnie 3 dni. Około 1/3 zakażeń może przebiegać bezobjawowo lub w bardzo łagodnej postaci.

Zakażenie norowirusami wywołuje wirusowe zapalenie żołądka i jelit (gastroenteritis). Towarzyszą mu takie objawy jak:

• biegunka (często silna i wodnista),
• nudności i wymioty,
• ból brzucha,
• bóle głowy,
• bóle mięśni,
• dreszcze,
• pogorszenie samopoczucia,
• osłabienie.

Chociaż w porównaniu do zakażeń rotawirusowych infekcje norovirusowe charakteryzują się łagodniejszym przebiegiem, niemniej również wiążą się z ryzykiem odwodnienia. To dlatego NoV mogą być niebezpieczne dla dzieci, osób w podeszłym wieku, ludzi leczących się na choroby przewlekłe oraz mających obniżoną odporność. W ich wypadku zakażenie może skończyć się hospitalizacją z powodu odwodnienia, a nawet prowadzić do śmierci.

4. Leczenie infekcji wywołanej przez norovirusy

Leczenie zakażenia norowirusami ma charakter objawowy. Nie ma leków zwalczających wirusa. Podczas choroby należy odpoczywać i pić duże ilości płynów, najlepiej wody niegazowanej. Kluczowe jest zapobieganie odwodnieniu, przywrócenie równowagi kwasowo-zasadowej oraz wyrównanie gospodarki wodno-elektrolitowej.

Zdarza się, że pomimo starań dochodzi do odwodnienia. Czasem wymagana jest hospitalizacja. W przypadku ciężkiego odwodnienia konieczne bywa nawadnianie dożylne.

5. Norowirusy – jak zapobiegać zakażeniom?

Zakażeniom wirusowym można i trzeba zapobiegać. Obecnie nie ma szczepionki przeciwko norowirusom, a przechorowanie nie zapewnia trwałej odporności - wirusem można zakażać się wielokrotnie. To dlatego tak ważna jest profilaktyka.

Co robić, aby ustrzec się przed infekcją wywołaną NoV?

Najważniejsze jest przestrzeganie podstawowych zasad higieny osobistej. Bardzo ważne jest częste mycie rąk, zawsze po przyjściu do domu, przed jedzeniem, po skorzystaniu z toalety, jak również przed przygotowywaniem oraz spożywaniem pokarmów. Ponieważ wirusy mogą przenikać do potrawy, do higieny przy ich produkcji i przetwarzania warto podejść z nie mniejszą starannością. Należy unikać spożywania surowych i nieumytych produktów.

Norowirusy mogą przetrwać na powierzchniach nieożywionych przez 7 dni. Zakażają nie tylko osoby przechodzące infekcję, ale i ozdrowieńcy (po ustąpieniu objawów można być zakaźnym do 2 tygodni, a dzieci do miesiąca). Źródłem zakażenia jest więc nie tylko chory, ale i rekonwalescent.

Ma to związek z tym, że wirusy wciąż są wydalane z kałem. Z tego względu bardzo ważne jest unikanie kontaktu z osobą zakażoną, ale i dezynfekcja powierzchni, z którymi może mieć kontakt (zarówno w czasie choroby, jak i po wyzdrowieniu). NoV są stosunkowo oporne na środki dezynfekcyjne. Aby je zneutralizować, należy stosować związki chloru oraz nadtlenku wodoru.

Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.