Nykturia w niewydolności serca – przyczyny, objawy i leczenie

Nykturia w niewydolności serca zdarza się bardzo często. To jeden z jej typowych objawów. Mówi się o niej, gdy występuje wielokrotne oddawanie moczu w porze nocnej. O nykturii można mówić zarówno w przypadku niekontrolowanego, jak i kontrolowanego wydalania moczu.

Niewydolność serca to zespół objawów wywołanych uszkodzeniem mięśnia sercowego, co jest skutkiem nieprawidłowej czynności mięśnia sercowego. Patologia pojawia się, gdy dochodzi do zmniejszenia pojemności minutowej serca w stosunku do zapotrzebowania tkanek na tlen oraz substancje odżywcze.

Wyróżnia się kilka typów niewydolności serca. To:

• przewlekła niewydolność serca,
• ostra niewydolność serca,
• skurczowa i rozkurczowa niewydolność serca,
• zastoinowa niewydolność serca (postać przewlekłej lub ostrej niewydolności z cechami przewodnienia organizmu),
• lewokomorowa, prawokomorowa, obukomorowa niewydolność serca.

Nykturia, czyli częste oddawanie moczu w porze nocnej, jest charakterystyczna dla przewlekłej prawokomorowej niewydolności serca. Inne objawy niewydolności serca to:

• zadyszka, uczucie braku powietrza, duszność podczas wysiłku lub w pozycji leżącej na wznak,
• zmęczenie, zmniejszona wydolność fizyczna,
• obrzęki nóg, stóp i kostek,
• nieregularna czynność serca,
• świszczący oddech, odkasływanie,
• zwiększenie obwodu brzucha, nagły przyrost masy ciała,
• problemy z koncentracją.

Symptomy i dolegliwości związane z niewydolnością serca mogą mieć charakter przewlekły lub rozpocząć się nagle.

Przyczynami nykturii są stany, w których dochodzi do zaburzenia równowagi między wytwarzaniem moczu w nocy a czynnością pęcherza moczowego.

Nykturia ma miejsce nocą, ponieważ w czasie długotrwałego leżenia następuje lepsze ukrwienie nerek. Ponadto w przebiegu niewydolności serca dochodzi do zastoju krwi w krążeniu dużym, które obejmuje naczynia krwionośne poza tętnicami i żyłami płucnymi oraz ich odgałęzieniami.

Zastój krwi prowadzi do zaburzenia czynności wielu narządów organizmu, między innymi nerek. To dlatego w ciągu dnia, w wyniku nieprawidłowego krążenia krwi, zwykle -obserwuje się tak zwany skąpomocz (więc rzadkie oddawanie moczu), zaś w nocy dochodzi do wystąpienia nykturii.

Za normę uważa się maksymalnie jednorazowe oddawanie moczu w ciągu nocy. W okresie nocnego odpoczynku objętość wytwarzanego przez nerki moczu jest mniejsza i jest on bardziej zagęszczony, co oznacza, że większość osób może przespać 6-8 godzin bez potrzeby oddania moczu.

Gdy pojawia się konieczność częstszego oddawania moczu, mówi się o nykturii. Ów objaw może mieć wiele przyczyn, niewydolność serca jest tylko jedną z nich.

Nykturia jest częstym objawem nie tylko niewydolności serca, ale i:

• przerostu prostaty,
• nieotrzymania moczu,
• endometriozy,
• chorób nerek, głównie zapalenia dróg moczowych, kłębuszkowego zapalenia nerek,
• otyłości,
• niewyrównanej cukrzycy.

Nykturia może pojawić się także po lekach, na przykład diuretykach. Bywa również skutkiem nadmiernego spożycia płynów przed snem. Do czynników wystąpienia nykturii należy również wiek i płeć. Badania dowiodły, że ryzyko jej pojawienia się rośnie z wiekiem. Zaobserwowano także, że częściej zmagają się z nią kobiety.

Leczenie nykturii jest zależne od przyczyny dolegliwości. Podaje się antybiotyki, gdy podłożem problemu jest infekcja bakteryjna czy insulinę w przypadku cukrzycy. W chorobach gruczołu krokowego wdrażane jest postępowanie operacyjne.

Co zrobić, żeby nie wstawać w nocy do toalety? Duże znaczenie ma leczenie domowe: ograniczenie ilości spożywanych płynów przed snem, redukcja masy ciała w przypadku nadwagi lub otyłości, zmiana pory przyjmowania leków, zwłaszcza moczopędnych, na godziny poranne, ćwiczenia mięśni dna miednicy, oddawanie moczu przed pójściem spać oraz dbanie o higienę intymną.

Terapia nykturii w niewydolności serca polega na kuracji choroby podstawowej, czyli niewydolności serca i podawaniu diuretyków. Stosuje się także leki moczopędne (diuretyki). Zaleca się również trzymanie nóg w górze w godzinach wieczornych.