Odbijanie - przyczyny i leczenie. Kiedy do lekarza?
Odbijanie to odruch fizjologiczny polegający na wydalaniu przez usta połkniętego powietrza, które obecne jest w przełyku lub żołądku. Zdarza się, że problemem staje się nasilone bekanie, zwłaszcza gdy towarzyszą mu inne objawy. To może wskazywać na problem w zakresie funkcjonowania układu pokarmowego. Kiedy iść u lekarza?
1. Co to jest odbijanie?
Odbijanie, powszechnie nazywane bekaniem, jest zarówno normalnym i pożądanym procesem fizjologicznym, jak i objawem zaburzenia, głównie ze strony układu pokarmowego. Czym jest odbijanie się? To nic innego jak uwolnienie przez usta gazu z układu trawiennego, głównie z przełyku i żołądka. Czynności tej towarzyszy często charakterystyczny dźwięk (co ma związek wibracją dolnego zwieracza przełyku, gdy przechodzi przez niego gaz), czasem także zapach.
Połknięte powietrze jest wydalana na zewnątrz dzięki temu, że dolny zwieracz przełyku po posiłku ma obniżone napięcie, zaś napięcie ścian żołądka i jego motoryka są wzmożone. Warto dodać, że obecność powietrza w przewodzie pokarmowym jest zjawiskiem normalnym.
2. Jakie są przyczyny odbijania?
Jakie są przyczyny bekania? Częste odbijanie i gazy to najczęściej skutek:
- zbyt szybkiego jedzenia lub picia. To prowadzi do połykania powietrza (aerofagia), a potem wydalania,
- spożywaniem gazowanych napojów. Wówczas wydalany jest głównie dwutlenek węgla,
- spożywanie substancji, które w zetknięciu z kwasem solnym uwalniają gaz,
- żucia gumy,
- palenia papierosów.
Odbijanie a choroby
Zdarza się też, że odbijanie jest objawem zaburzeń czynnościowych układu pokarmowego, na przykład dyspepsji czynnościowej, zespołu jelita drażliwego lub choroby refluksowej przełyku, u podłoża której leży niewydolność zwieracza dolnego przełyku przepuszczającego treść pokarmową do przełyku. Jakie objawy towarzyszące odbijaniu mogą wskazywać na patologie? Na przykład:
- odbijanie treścią pokarmową oraz biegunki, wczesne uczucie pełności lub poposiłkowy ból w nadbrzuszu (mogą być skutkiem zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego i nietolerancji pokarmowych),
- ból w nadbrzuszu i puste odbijanie, które pojawia się na czczo mogą (może to wskazywać na chorobę wrzodową),
- kwaśne odbijanie połączone z pieczeniem w przełyku i bólem za mostkiem (najpewniej są to objawy choroby refluksowej lub przepukliny rozworu przełykowego).
Nadmierne odbijanie i częste „puste odbijanie”, które nie jest związane z posiłkami, może nie być objawem choroby organicznej przewodu pokarmowego, a na przykład nerwicy lękowej, inaczej nazywanej lękiem uogólnionym.
3. Odbijanie - kiedy do lekarza?
Odbijanie, choć jest czynnością fizjologiczną, nie stanowi problemu, jeśli występuje od czasu do czasu (mniej więcej do czterech beknięć po posiłku). W pozostałych przypadkach może wymagać konsultacji z lekarzem. Bekanie może wskazywać na chorobę lub zaburzenie przewodu pokarmowego, gdy:
- występuje wyjątkowo często,
- jest kłopotliwe,
- towarzyszą mu inne objawy, takie jak zgaga, nudności i ból brzucha,
- wydostające się powietrze ma nieprzyjemny zapach.
Do rozpoznania zaburzeń odbijania konieczne jest ciągłe występowanie objawów przez minimum cztery dni w tygodniu trwające co najmniej pół roku.
4. Diagnostyka, leczenie i profilaktyka
W diagnostyce ukierunkowanej na ustalenie przyczyny odbijania i leczenie przypadłości, duże znaczenie ma wywiad lekarski i badanie. Czasem bywa konieczne wykonanie badań dodatkowych, tak laboratoryjnych z krwi czy kału, jak i obrazowych oraz specjalistycznych. Najczęściej jest to gastroskopia, rzadziej manometria lub badanie czynności elektrycznej żołądka – elektrogastrografia.
Jak zapobiegać nadmiernemu odbijaniu?
Aby odbijanie nie było problemem, bardzo ważne jest nie tylko leczenie rozpoznanej choroby podstawowej, na przykład refluksu (wdraża się i leki zmniejszające wydzielanie kwasu solnego w żołądku), ale i higiena jedzenia, czyli:
- jedzenie bez pośpiechu,
- spożywanie posiłków małymi kęsami,
- dokładne gryzienie i żucie pokarmu,
- przygotowywanie małych porcji posiłków. Lepiej jeść częściej, a mniej, niż rzadziej i dużo,
- przestrzeganie zasad racjonalnej, dobrze zbilansowanej diety,
- jedzenie ostatniego posiłku na 2-3 godziny przed snem,
- uważanie na produkty, które nasilają odbijanie. To pokarmy tłuste, także owoce i warzywa wzdymające, napoje gazowane, czekolada, kawa oraz produkty bardzo przyprawione.
Warto także wiedzieć, co pomaga na odbijanie. To na przykład zioła i środki naturalne, takie jak czarnuszka, korzeń lukrecji czy imbir. Sprawdzić się także mogą leki na wzdęcia (np. zawierające symetykon).
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.