Oddychanie w czasie porodu - nauka, techniki
Coraz więcej przyszłych matek uczęszcza na zajęcia w szkołach rodzenia. Główną motywacją jest zwykle chęć nauczenia się odpowiednich technik oddychania podczas porodu. Specjaliści przekonują, że nie trzeba uczyć się oddychania, by poradzić sobie podczas narodzin dziecka, ale dla świętego spokoju i większej pewności siebie warto poznać techniki relaksacyjne i sposoby na złagodzenie bólu porodowego. Jak należy oddychać w czasie porodu?
1. Oddychanie w czasie porodu - nauka
Oddychanie (łac. respiratio) jest naturalnym procesem fizjologicznym człowieka, który polega na pobieraniu tlenu z powietrza, a wydalaniu dwutlenku węgla oraz wody. Oddychanie następuje naturalnie – po prostu najpierw wdech, a potem wydech. Podczas akcji porodowej sposób oddychania jest niezwykle ważny, ponieważ może pomóc w łagodzeniu bólów porodowych – dlatego też powinien być kontrolowany i przeprowadzany świadomie. W jaki sposób powinna oddychać rodząca, aby uśmierzyć ból porodowy i przynieść sobie ulgę w czasie porodu?
Pierwszym krokiem do nauki oddychania w czasie porodu jest poznanie technik świadomego oddychania. Można to zrobić podczas zajęć jogi lub w szkole rodzenia. Świadome oddychanie może bowiem pomóc w relaksowaniu się. Jeśli chcesz posiąść tę umiejętność, usiądź wygodnie i połóż jedną dłoń na klatce piersiowej, a drugą na brzuchu tuż pod pępkiem. Postaraj się rozluźnić i zrelaksować, obserwując przy tym swój oddech. Zamknij oczy i skup się na oddychaniu. Po chwili uda ci się znaleźć własny wygodny, powolny rytm oddechu. Nieważne, czy oddychasz przez usta, czy przez nos. Najważniejszy jest sam fakt oddychania i relaks. Po kilku próbach powinno udać ci się spowolnić oddech i rozluźnić – ta umiejętność przyda ci się podczas porodu, zwłaszcza jeśli twój partner lub doula pomogą ci złapać rytm.
Duże znaczenie przy skurczach podczas porodu naturalnego ma oczyszczający oddech. Gdy zbliża się skurcz, kobiety mogą użyć tego oddechu do zasygnalizowania sobie i innym, że za chwilę zaczną koncentrować się na tym skurczu. Aby to zrobić, należy wziąć długi, wolny i głęboki oddech, i powoli wypuścić powietrze. Po powtórzeniu tego oddechu niektóre kobiety są bardziej skupione na skurczach. Oczyszczający oddech można wykonać również na koniec skurczu, by w pewnym stopniu się z nim pożegnać i oczyścić ciało z napięcia.
2. Oddychanie w czasie porodu - techniki
Podczas porodu kobiety radzą sobie na różne sposoby. Część z nich oddycha nieco szybciej niż normalnie, inne preferują wolniejsze oddychanie. Popularne jest oddychanie w zwykłym tempie z wypuszczaniem powietrza głośnym „ach” co kilka oddechów. Nierzadko partner lub doula odliczają na głos kolejne wydechy, by pomóc kobiecie w trzymaniu się wzorca oddychania, który sobie narzuciła. Dla niektórych kobiet jest to sposób na uspokojenie się i skoncentrowanie na czymś innym niż akcja porodowa, ale część rodzących uważa odliczanie oddechów za co najmniej irytujące. Pomocne może być również wypowiadanie przećwiczonych wcześniej krótkich słów. Zapewne widziałaś w filmach sceny porodów, podczas których w przerwach między oddechami rodzące powtarzały „hi, hi, hu, hu”. Przed wypowiadanymi sylabami należy wziąć głęboki, oczyszczający oddech i powtórzyć go po zakończeniu tej niby-mantry. Powtarzanie sylab ma być rytmiczne i uspokajające.
W czasie porodu warto skorzystać nie tylko z technik oddychania, ale i elementów wizualnych. Na ścianie naprzeciwko łóżka warto zawiesić niewielki obrazek. Można również koncentrować się na dowolnym elemencie wystroju sali porodowej. Dla części rodzących taki punkt skupiający uwagę jest ważny i pomaga im uspokoić się, ale niektóre kobiety uważają to za mało istotny drobiazg.
Oddychanie nie jest sztuką, której trzeba się uczyć, ale umiejętność świadomego kontrolowania swojego oddechu może okazać się przydatna w czasie porodu. W czasie ciąży warto zastanowić się, jakie techniki oddychania najbardziej nam odpowiadają, przy czym należy mieć na uwadze fakt, że dopiero poród zweryfikuje nasze oczekiwania.
2.1. Oddychanie w pierwszym okresie porodu
Pierwszy okres porodu to czas skracania się szyjki macicy i jej rozwierania do pełnych 10 cm. Na ten okres składają się trzy fazy: wczesna, aktywna i przejściowa. Skurcze macicy zaczynają być regularne. Aktywna faza pierwszego okresu porodu rozpoczyna się wtedy, gdy rozwarcie szyjki macicy wynosi 3-4 cm, a skurcze stają się silniejsze, częstsze i trwają dłużej. Mogą one pojawiać się co 3-4 minuty i trwać 60-90 sekund. Przy rozwarciu do 4 cm należy wykorzystać tzw. przeponowy tor oddychania (obserwacja unoszenia i opadania brzucha podczas oddychania). Należy wykonywać około 7-8 głębokich oddechów na minutę.
Przy rozwarciu do 8 cm należy uaktywnić tzw. piersiowy tor oddychania. Oddech rodzącej może stać się przyspieszony i bardziej płytki niż wcześniej. Należy robić około 16-24 oddechów na minutę, pamiętając o tym, aby przy oddychaniu mieć lekko rozchylone usta. Przy wdechu klatka piersiowa unosi się, natomiast przy wydechu – opada.
Ostatnim etapem pierwszego okresu porodu jest faza przejściowa, kiedy to szyjka macicy rozwiera się od 8 do 10 cm – dochodzi do pełnego rozwarcia. W tej fazie skurcze macicy mogą trwać nawet półtorej minuty i występować co 2-3 minuty. Są silniejsze i bardziej bolesne od wcześniejszych. Kobieta powinna starać się odpocząć między skurczami i oddychać w miarę miarowo. Jeśli chce jęczeć, krzyczeć, nie powinna się powstrzymywać. Oddech staje się szybki i płytki. Szybkie oddechy należy przeplatać z pogłębionym oddechem. Oddech pogłębiony wygląda tak jakby rodząca chciała zdmuchnąć świeczki na torcie urodzinowym. Schemat oddychania: wdech, wydech, wdech, dmuchanie świeczek, wdech, wydech, wdech, dmuchanie świeczek itd.
2.2. Oddychanie w drugim okresie porodu
W drugim okresie porodu następuje urodzenie dziecka. Jak jednak jednocześnie przeć i właściwie oddychać w tym okresie porodu, by przebiegł on sprawnie i bez komplikacji? Kiedy rozpoczyna się skurcz, należy wziąć głęboki oddech, po czym wydychać lub wydmuchiwać powietrze ustami powoli, jednocześnie prąc. Dzięki temu rodząca nie nadweręża gardła, oddycha równomiernie i prze skutecznie. Jeśli kobiecie podano znieczulenie zewnątrzoponowe i nie czuje, kiedy powinna przeć – powinna wziąć głęboki oddech wtedy, gdy położna mówi, że zaczyna się skurcz, a w chwili wydychania powietrza wyobrażać sobie, jak oddech kieruje się w dół ciała, między nogi – i wówczas przeć.
Czasem radzi się kobietom, by wstrzymały oddech i parły tak długo, jak potrafią. Lepiej jednak tak nie robić. Wtedy bowiem rodząca pozbawia siebie oraz dziecko tlenu, a to szybko doprowadza do przemęczenia. Przeć w czasie skurczu należy tyle razy, ile na to pozwalają siły, czyli zazwyczaj 4-5 razy w trakcie każdego skurczu. Skurcze porodowe same narzucają rytm oddychania, jednak techniki oddychania ćwiczone przed porodem pozwalają skutecznie łagodzić ból w trakcie rodzenia.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.