Zapalenie nerek - przyczyny, objawy, leczenie, powikłania
Zapalenie nerek to rodzaj zapalenia dróg moczowych, dużo groźniejszy od zapalenia cewki moczowej i pęcherza. Może przebiegać jako postać ostra lub może przejść w postać przewlekłą. W skrajnych przypadkach może nawet powodować niewydolność nerek. Nerki to bardzo ważny narząd, który odpowiada przede wszystkim za filtrowanie krwi i usuwanie z niej niepotrzebnych, często toksycznych substancji, a następnie poprzez drogi moczowe umożliwia usunięcie ich z organizmu. Każda choroba, która dotyczy nerek, jest więc groźna dla całego organizmu bez względu na to, czy chodzi o zapalenie nerek czy nowotwór, ponieważ każde schorzenie upośledza usuwanie toksyn, przez co może doprowadzić do zatrucia całego ustroju.
1. Przyczyny zapalenia nerek
Do odmiedniczkowego zapalenia nerek dochodzi najczęściej tzw. drogą wstępującą z dolnego odcinka dróg moczowych. Właśnie dlatego niezbędne jest właściwe leczenie zapaleń cewki czy pęcherza, aby bakterie nie zalegały w drogach moczowych i nie mogły się dostać poprzez moczowód prosto do nerki i by nie wywołały stanu zapalnego.
Rzadko zdarza się, by bakterie dostały się do nerki inną drogą niż przez dolny odcinek dróg moczowych. Do przeniesienia zakażenia z odległego narządu przez krew czy limfę dochodzi rzadko i zazwyczaj ma to miejsce u osób dotkniętych chorobami przewlekłymi czy z zaburzeniami odporności.
Zarówno za zapalenie dolnego odcinka dróg moczowych, jak i w związku z tym za odmiedniczkowe zapalenie nerek odpowiedzialne są bakterie. Szczególnie często, bo w ok. 80 proc., zapalenie nerek powoduje bakteria Escherichia coli, rzadziej gronkowce.
Czasem zapalenie nerek powodują też zakażenia grzybicze, występują one u chorych z obniżoną odpornością, długotrwale cewnikowanych, leczonych antybiotykami lub lekami immunosupresyjnymi. Czasami za zapalenie nerek mogą też być odpowiedzialne takie drobnoustroje chorobotwórcze jak mikoplazmy, dwoinka rzeżączki czy wirusy z rodziny Herpes.
Są to drobnoustroje przenoszone drogą płciową. Taki rodzaj zakażenia jest podejrzewany, jeżeli z posiewu moczu nie można wyhodować bakterii typowych, a pacjentka ma objawy kliniczne zakażenia dróg moczowych.
2. Objawy zapalenia nerek
Zapalenie nerek może mieć bardzo zróżnicowany obraz, od przebiegu zupełnie bezobjawowego aż po objawy zakażenia całego organizmu. Zwykle dominującym symptomem, który cechuje zapalenie nerek jest ból w okolicy lędźwiowej o różnym nasileniu.
Może on być jedno- lub obustronny, może także promieniować do pachwiny. Zwykle występuje także gorączka lub stan podgorączkowy. Zazwyczaj pacjent cierpiący na zapalenie nerek zgłasza ogólnie złe samopoczucie, czasem pojawiają się dreszcze.
Zapalenie nerek to także bóle brzucha, nudności i wymioty, a także tzw. objawy dyzuryczne, czyli ból w podbrzuszu, ból podczas oddawania moczu, częstomocz oraz częste parcie na mocz z towarzyszącym pieczeniem. Często objawy mogą się wcale nie różnić od tych w zapaleniu dolnych dróg moczowych.
Do niepokojących objawów, które mogą świadczyć o tym, że pojawiło się zapalenie nerek, należeć będą: obrzęki pojawiające się wokół oczu, na stopach, kostkach i na dłoniach.
Zapalenie nerek cechuje się także tym, że zmienia się kolor moczu, ponieważ staje się on ciemno podbarwiony, często pojawia się w nim krew. Przy schorzeniu, jakim jest zapalenie nerek pojawia się także ostry zapach moczu, który przypomina amoniak.
Chory, u którego zdiagnozowano zapalenie nerek uskarża się na ból poniżej żeber nasilający się najczęściej podczas ruchu. Zapalenie nerek niestety skutkuje także podwyższonym ciśnieniem. U chorego można zaobserwować nadpobudliwość lub apatię, senność.
Zaczynają się zmiany skórne przykładowo łuszczenie skóry, bladość. Inne objawy charakteryuzujące zapalenie nerek to: nieustająca podwyższona temperatura ciała, wymioty, niesmak w ustach.
Wystąpienie objawów ogólnych, pogorszenie samopoczucia, zwłaszcza w ostatnim czasie symptomów zakażenia cewki czy pęcherza, które nie były leczone, może wskazywać na rozprzestrzenienie się stanu zapalnego także na nerkę.
Przy zapaleniu tego narządu pacjent będzie odczuwał dotkliwy ból przy uderzeniu przez lekarza w okolicę lędźwiową pleców (tzw. objaw Goldflama), a także może odczuwać dyskomfort przy uciśnięciu okolicy nadłonowej, gdyż zapalenie pęcherza, które poprzedziło chorobę nerek, może nadal trwać.
U chorego z zapaleniem nerek konieczne jest wykonanie badania ogólnego i posiewu moczu przed rozpoczęciem leczenia, a w przypadku złego stanu konieczne jest przyjęcie pacjenta do szpitala, a także wykonanie posiewu krwi, by sprawdzić, czy zakażenie nie rozprzestrzeniło się na cały organizm.
Czasami zapalenie nerek wymaga badań obrazowych, jeżeli są wątpliwości co do diagnozy, gdy gorączka nie spada i chory czuje się gorzej mimo zastosowanego leczenia antybiotykiem lub gdy jest zapalenie nerek powtórzyło się po raz kolejny.
To też warto wiedzieć
3. Leczenie zapalenia nerek
Jeśli zapalenie nerek jest nieleczone to istnieje duże ryzyko, że dojdzie do ich niewydolności. Skutkiem niewydolności będzie niewłaściwie oczyszczona krew, a to spowoduje nagromadzenie się zbyt dużej ilości substancji trujących w organizmie. Jeśli zakłócona jest praca nerek to tym samym zakłócone będą funkcje innych narządów przykładowo wątroby, mózgu czy serca.
Lekarz rodzinny jeżeli podejrzewa zapalenie nerek najczęściej kieruje chorego do nefrologa. Jednak nefrolog nie decyduje o zabiegu chirurgicznym, a jedynie zajmuje się problemami czynnościowymi. Leczy zapalenie nerek zachowawczo.
Podstawą leczenia odmiedniczkowego zapalenia nerek jest antybiotykoterapia. Należy zastosować antybiotyk na tę konkretną bakterię, która znajduje się w moczu pacjenta i na który dany drobnoustrój jest wrażliwy.
Podczas oczekiwania na wyniki badań, pacjent otrzymuje tzw. antybiotyk typowy na zapalenie nerek. Jeżeli stan chorego jest ciężki, podaje się leki drogą dożylną.
Zazwyczaj leczenie trwa ok. 10-14 dni i przeważnie nie ma konieczności przyjęcia pacjenta do szpitala, ale zalecany jest odpoczynek i nieprzemęczanie się. Zapalenie nerek wymaga regularnego przyjmowania płynów oraz nieobciążanie chorej nerki dodatkowymi lekami. Pacjent może przyjmować także preparaty z wyciągiem z żurawiny, która pozytywnie wpływa na ustąpienie dolegliwości ze strony dróg moczowych.
4. Powikłania
Każde zapalenie nerek powoduje pewne zniszczenia w jej strukturze. Jeżeli przejdzie w formę przewlekłą, zniszczenia te mogą spowodować trwałą niewydolność tego narządu. Zapalenie nerek to choroba, która często bez leczenia nerkozastępczego, czyli np. dializ, może prowadzić do śmierci.
Każde zapalenie nerek czy pęcherza powinno być leczona antybiotykiem, aby nie rozprzestrzeniać się na narząd. Osoby, które często mają problem z zakażeniem dróg moczowych, powinny zgłosić się do lekarza i otrzymać właściwą profilaktykę. Pamiętajmy, że organizm nie może funkcjonować prawidłowo, jeżeli nie działa jego „oczyszczalnia”, czyli nerki.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.