Trwa ładowanie...

Ośrodek Broki – gdzie jest i za co odpowiada?

Avatar placeholder
16.05.2022 15:50
Ośrodek Broki odpowiada za generowanie mowy
Ośrodek Broki odpowiada za generowanie mowy (Adobe Stock)

Ośrodek Broki to część wieczkowa i trójkątna zakrętu czołowego dolnego zlokalizowana w mózgu. Struktura odpowiada za generowanie ruchów umożliwiających wytwarzanie mowy. To dlatego problemy w jej obrębie mogą mieć poważne konsekwencje i utrudniać wypowiadanie się oraz komunikację. Zaburzeniem generowania mowy, które wynika z uszkodzenia obszaru Broki, jest afazja Broki. Co warto wiedzieć?

spis treści

1. Co to jest ośrodek Broki?

Ośrodek Broki, nazywany również ośrodkiem Broca, to obszar w mózgu, który odpowiada za generowanie mowy, ściślej mówiąc łączenie głosek w wyrazy i zdania oraz formułowanie płynnych wypowiedzi. Jego wpływ na zdolność mówienia został zaobserwowany przez Paula Brocę, stąd nazwa.

Struktura zlokalizowana jest w lewej półkuli, w części wieczkowej (pars opercularis) i części trójkątnej (pars triangularis) zakrętu czołowego dolnego. Dokładniej w obszarze 44, zgodnie z teorią obszarów Brodmanna.

Zobacz film: "Mózg zapamiętuje, co nam smakuje"

Inną najbardziej znaną i kojarzoną z mową okolicą kory mózgu jest ośrodek Wernickego, czyli tylna część zakrętu skroniowego górnego. Struktura obejmuje mechanizmy rozumienia znaczenia poszczególnych słów.

2. Funkcje ośrodka Broki

Badania prowadzone metodą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI) dowiodły, że jeśli chodzi o tworzenie mowy, aktywne struktury w ośrodku Broki spełniają różne funkcje.

Przede wszystkim dzięki sprawnie działającemu ośrodkowi Broki możemy wypowiadać się i komunikować. To możliwe, ponieważ struktura odpowiada za:

  • werbalną produkcję zachowań, zarówno w zakresie mowy, jak i pisania,
  • regulację tonu głosu i rytmu mowy,
  • zarządzanie fonemami i słowami w celu skonstruowania gramatyki i morfologii,
  • koordynację narządów mowy w celu regulacji wymowy.

3. Ośrodki mowy w mózgu

Ludzki mózg zawiera dwa ośrodki kontrolujące mowę. To ośrodek Wernickego i ośrodek Broki. Ponieważ obydwa znajdują się wokół bruzdy bocznej, zwanej bruzdą Sylwiusza, określa się je jako okołosylwialna okolica mowy. Te dwa obszary są połączone wiązką neuronów zwaną pęczkiem łukowatym.

W wytwarzaniu mowy dużą rolę odgrywa również kora ruchowa, głównie jej obszary odpowiedzialne za ruchy jamy ustnej.

Struktury odpowiedzialne za mowę i jej poszczególne elementy są rozłożone w mózgu człowieka niesymetrycznie, a do prawidłowego wytwarzania i rozumienia mowy, ale też języka pisanego, niezbędna jest współpraca obu półkul mózgowych.

Większość struktur mózgu związanych z językiem znajduje się w lewej półkuli mózgu. Funkcje lewej półkuli:

  • kontrola mechanizmów umożliwiających wypowiadanie słów (ośrodek Broki),
  • rozumienie znaczenia poszczególnych słów (ośrodek Wernickego),
  • opracowywanie informacji w sposób analityczno-sekwencyjny, analiza poszczególnych jej elementów,
  • przestrzeganie właściwej struktury mowy (np. struktur gramatycznych).

Funkcje prawej półkuli:

  • właściwa interpretacja treści słownych,
  • rozumienie metafor, humoru, kontekstu,
  • nadawanie i rozumienie treści emocjonalnej nadawanej mowie poprzez akcenty i intonację,
  • formułowanie przewidywań dalszej akcji,
  • opracowywanie informacji w sposób całościowy,
  • zdolność do rozumienia tekstów słyszanych i pisanych,
  • wychwytywanie morału.

4. Czym jest afazja Broki?

Uszkodzenia struktur, które są odpowiedzialne za mowę skutkują zaburzeniami zwanymi afazjami. Uniemożliwiają bądź znacznie utrudniają wytwarzanie i rozumienie mowy. W zależności od lokalizacji uszkodzenia może wystąpić niezdolność do formułowania słów lub brak rozumienia mowy.

Utratę umiejętności posługiwania się językiem nazywa się afazją Broki. Afazja ruchowa to konsekwencja uszkodzenia obszaru Broki. Patologię obserwuje się, gdy pacjent rozumie mowę, ale ma trudności z wypowiadaniem się. W rezultacie używa pojedynczych słów, głównie rzeczowników, a jego wypowiedzi są krótkie. Co ważne, nie cechuje ich prawidłowa struktura gramatyczna. Pacjenci zwykle są świadomi występowania zaburzeń.

Afazja Wernickego (afazja czuciowa) to skutek uszkodzenia obszaru Wernickego. Mówi się o niej, gdy pacjent mówi płynnie, ale jego wypowiedź jest pozbawiona sensu (w części lub w całości). Zaburzona jest również zdolność rozumienia mowy, zarówno własnej, jak i innych osób. Pacjent nie zdaje sobie sprawy z defektów mowy.

Istnieje jeszcze afazja przewodzenia. Ta pojawia się, gdy doszło do przerwania pęczka łukowatego łączącego ośrodek Wernickego i ośrodek Broki. Jej objawem jest płynna mowa i trudności w powtarzaniu usłyszanych słów oraz w czytaniu na głos.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze