Pamięć mięśniowa – za co odpowiada i jak ją rozwijać?
Pamięć mięśniowa to sposób przechowywania i odtwarzania przez mięśnie informacji dotyczących różnych aktywności. Dzięki niej mięśnie, które są przyzwyczajone do wykonywania jakiegoś ruchu, korzystają z utworzonej ścieżki błyskawicznego użycia ich w konkretny sposób. Dzięki niej pamiętamy, jak się jeździ na nartach czy na rowerze, zapina guziki czy prowadzi samochód. Co warto wiedzieć?
1. Co to jest pamięć mięśniowa?
Pamięć mięśniowa, inaczej pamięć ciała bądź pamięć ruchowa, to jeden z mechanizmów, który odpowiada za adaptowanie ciała do mimowolnego wykonywania określonych ruchów. Określenie to odnosi się do nieświadomego rodzaju pamięci, który pozwala wykonywać różne czynności w sposób automatyczny lub spontaniczny, to jest bez udziału świadomości czy zastanawiania się nad procesem ruchu.
Pamięć ruchowa opiera się na prostym mechanizmie: mięśnie zapamiętują wzorce ruchowe, a ich powtarzanie prowadzi do ich automatyzacji. W praktyce oznacza to, że są w gotowości, by wznowić pracę, nawet mimo przerwy w podejmowaniu różnych aktywności, spadku kondycji bądź masy mięśniowej. Organizm, znając impuls, nie musi go na nowo interpretować, dzięki czemu oszczędza sporo energii i czasu. Inne określenie tego rodzaju pamięci to pamięć proceduralna i pamięć motoryczna.
2. Za co odpowiada pamięć mięśniowa?
Dzięki pamięci mięśniowej potrafimy jeździć na rowerze, deskorolce czy nartach, tańczyć i pływać (czynności wyuczone podczas treningów: świadomych i intencjonalnych). Ale to nie wszystko. Dzięki niej możemy wykonywać wiele różnych czynności życia codziennego, w domu czy w pracy. Mowa o wiązaniu sznurowadeł, prowadzeniu samochodu czy bezwzrokowym pisaniu na komputerze (czynności wyuczone poprzez doświadczenie).
Pamięć mięśniową to naturalny mechanizm, który adaptuje ciało do wykonywania określonych ruchów bez potrzeby analizy wykonywanej czynności, co przydaje się zarówno podczas uprawiania sportu, jak i życiu codziennym, także zawodowym. Praca w trybie automatycznym pozwala organizmowi na szybszą i bardziej efektywną pracę.
3. Mechanizm działania pamięci mięśniowej
Pamięć mięśniowa jest wynikiem:
- poprawy działania kory ruchowej,
- zwiększenia liczby naczyń krwionośnych,
- przyspieszenia pracy neuronów motorycznych,
- pojawienia się nowych synaps, to jest elementów stykowych komórek nerwowych.
Na czym polega mechanizm działania pamięci mięśniowej? Każdy ruch prowadzi do aktywizacji receptorów mięśniowych, nazywanych proprioceptorami, które do ośrodkowego układu nerwowego wysyłają sygnał. Ten informuje o położeniu ciała, napięciu poszczególnych mięśni oraz kolejności, w jakiej pracują. Mózg zapamiętuje tę sekwencję sygnałów i powiązuje z określonym ruchem. W rezultacie wykonując jakąś czynność po raz kolejny, działamy coraz szybciej, sprawniej, bardziej pewnie i efektywni.
Ponadto podczas aktywności fizycznej dochodzi do wzrostu jąder komórkowych. Istotą hiperplazji, bo o niej mowa, jest zwiększenie liczby dodatkowych jąder w komórce mięśniowej pod wpływem wysiłku. Co interesujące, powstałe jądro nie ulegnie degradacji. W rezultacie tkanka mięśniowa, nawet po dłuższej przerwie od aktywności fizycznej, lepiej zareaguje na powrót do treningu niż mięśnie osób, które nigdy danej czynności nie wytrenowały. To dowód na to, że mechanizm pamięci mięśniowej opiera się na szczególnie długiej żywotności jąder komórkowych, nabytych przez mięśnie w trakcie ćwiczeń i wzrostu.
4. Trening pamięci ciała
Dzięki pamięci mięśniowej mózg szybciej rozszyfrowuje impuls, jaki wysyłają mięśnie. Pozwala to na szybsze i bardziej efektywne wykonywanie różnych ćwiczeń, ale i czynności. Można powiedzieć, że pamięć mięśniowa jest podręczną pamięcią przechowywaną w mózgu, mającą zastosowanie podczas wykonywania różnych zadań przez mięśnie. To sprawia, że łatwiej jest powrócić do sportu, ale i żyć na co dzień. Z tego powodu pamięć mięśni warto usprawniać.
Jak ćwiczyć pamięć mięśniową? Jak wpływać na pamięć ciała? Co jest ważne? Zdecydowanie najważniejsza jest praktyka, czyli powtarzanie konkretnych ruchów. Nie mniej ważna jest systematyczność (określoną aktywność należy podejmować przez dłuższy czas) oraz koncentracja, czyli skupienie się na poprawnej technice podczas wykonywania różnych ćwiczeń czy zadań. To szalenie istotne. Warto pamiętać, że pamięć mięśni nie ma związku wyłącznie z nimi.
Proces nauki zachodzi w mózgu, w którym każdy z nas posiada wiązania neuronowe odpowiedzialne za skurcze mięśni w danej części ciała.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.