Pierwszy objaw cukrzycy. Mało kto łączy go z chorobą
Nieleczona cukrzyca może prowadzić do rozwoju miażdżycy i niewydolności nerek. Diabetycy są bardziej narażeni na zawały serca i udary mózgu. Jednym z możliwych powikłań jest też tzw. stopa cukrzycowa, która może doprowadzić do amputacji. Tymczasem eksperci szacują, że nawet jedna trzecia chorych (blisko milion Polaków) może być nieświadoma swojej choroby. Niepokojące objawy świadczące o wysokim poziomie cukru mogą się ujawnić na stopach.
1. Pieczenie i mrowienie stóp
Uczucie kłucia, mrowienie, pieczenie stóp - to objawy, który większość osób kojarzy z chorobami dermatologicznymi lub zrzuca na karb problemów z krążeniem. Tymczasem diabetolodzy alarmują, że to często pierwszy, mało specyficzny objaw cukrzycy, który świadczy o uszkodzeniu nerwów.
- Objawy polineuropatii cukrzycowej zwykle zaczynają się od dystalnych części kończyn, czyli od stóp. Pacjenci opisują te dolegliwości, jako uczucie prądu przechodzącego przez stopy albo wręcz uczucie dźgania nożem, parzenie podeszwy, wrażenie jakby po stopach chodziły mrówki. To nie trwa stale, ale z reguły pojawia się w określonych okolicznościach, np. podczas ciepłej kąpieli, po przykryciu stóp kołdrą, a u niektórych chorych - "na zmianę pogody" - mówi prof. Grzegorz Dzida z Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, hipertensjolog i diabetolog.
Lekarz przypomina, że cukrzyca typu 2 przez lata może nie dawać charakterystycznych objawów. To powoduje, że wielu pacjentów zostaje właściwie zdiagnozowanych dopiero wtedy, gdy choroba już odciśnie swoje piętno na organizmie.
- To, na co skarżą się chorzy, to uczucie stałego zmęczenie, senność, szczególnie po jedzeniu, która powoduje, że potrzebują drzemki.. Takim sygnałem ostrzegawczym może być też obniżony nastrój, złe samopoczucie. Cukrzyca i depresja to para schorzeń wzajemnie się napędzających. Ale są jeszcze inne - równie niepokojące objawy, choć mało specyficzne, np. trudno gojące się rany albo wykwity skórne, długo utrzymujący się trądzik. Poza tym pojawiają się objawy neuropatyczne związane z uszkodzeniem nerwów przez cukrzycę - tłumaczy diabetolog i przypomina, że te problemy mogą się pojawić już w stanie przedcukrzycowym.
- W przypadku mężczyzn takim objawem poprzedzającym może być nie tylko spadek libido, ale i sprawności seksualnej - dodaje ekspert.
2. Mogą stanąć na pinezce i tego nie czuć
Stopy diabetyków muszą być pod specjalną kontrolą. Prof. Dzida przyznaje, że w chwili rozpoznania choroby zawsze uczula pacjentów, by w sposób szczególny dbali o swoje stopy: uważnie je oglądali, unikali otarć naskórka, ciasnych butów, chodzenia boso. Cukrzyca zwiększa ryzyko infekcji grzybiczych. U diabetyków może dojść do rozwoju tzw. stopy atlety. Co to oznacza?
- Stopa atlety to skłonność do występowania infekcji grzybiczych. Stąd też przypominamy pacjentom, żeby nosili skarpety z naturalnych włókien, wygodne, luźniejsze buty i po umyciu bardzo dokładnie suszyli stopy, szczególnie te przestrzenie międzypalcowe. To jest podstawowa profilaktyka grzybicy stóp - zaznacza lekarz.
U ok. 15 proc. pacjentów z cukrzycą na podeszwie stóp pojawiają się trudno gojące rany i pęknięcia skóry, ale pacjenci w wyniku powikłań nie czują bólu, więc lekceważą problem.
- Cukrzyca niszczy nerwy i stopy tracą czucie bólu, temperatury i dotyku. Diabetycy mogą stanąć na pinezkę i tego nie czuć. Taki pacjent wkłada nogę do gorącej wody albo na stopę spada mu kilka kropli wrzątku podczas parzenia herbaty i wcale tego nie czuje. Może też za głęboko przyciąć paznokcie, a w tych miejscach powstają rany i to jest początek dużego problemu. Szczególnie niebezpiecznego, bo w cukrzycy w ciągu dosłownie kilku dni z tego owrzodzenia może rozwinąć się takie zapalenie, że jedynym ratunkiem jest amputacja palców, a nawet całej stopy. To postępuje w zastraszającym tempie. W ciągu kilku dni stan może się drastycznie pogorszyć - podkreśla specjalista hipertensjologii i diabetologii.
3. Palce mogą być dziwnie wykrzywione
Na skutek neuropatii stopy pacjentów z cukrzycą przestają się pocić. To powoduje, że naskórek szybko rogowacieje, powstają modzele, pęknięcia na piętach, które również mogą być źródłem infekcji. - Stopa u pacjenta z cukrzycą, mimo że jest ciepła, wydaje się dobrze ukrwiona, to jednak jest sucha, dlatego że gruczoły potowe przestają działać na skutek uszkodzenia nerwów - wyjaśnia prof. Dzida.
Choroba może też doprowadzić do zniekształcenia palców u stóp i to nawet na początkowym etapie choroby.
- To jest skutek uszkodzenia nerwów przez cukrzycę. W wyniku tych zaburzeń neurologicznych przewagę mają zginacze nad prostownikami. W związku z tym palce u stóp układają się tak, jakby były zgięte podeszwowo. Przybiera to postać tzw. palców młoteczkowych czy szponiastych, a na zgięciach tych palców bardzo łatwo dochodzi do otarć i odcisków - wyjaśnia ekspert. - Przebieg cukrzycy u każdego z pacjentów może być inny. U niektórych przebiega łagodniej, u niektórych choroba postępuje błyskawicznie. To jest bardzo osobnicze - podsumowuje prof. Dzida.
Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
