Pierwszy objaw raka trzustki. Najczęściej towarzyszy mu ból łydek
To jedna z najbardziej podstępnych chorób, trudna do wykrycia i ze złymi rokowaniami. Rak trzustki najczęściej jest diagnozowany dopiero na zaawansowanym etapie, kiedy ujawnią się charakterystyczne symptomy. Tymczasem pierwsze, nietypowe objawy mogą pojawić się nawet kilka lat wcześniej, problem w tym, że rzadko są kojarzone z nowotworem. Zakrzepica żył kończyn dolnych i depresja - to mogą być pierwsze sygnały raka. Szczególną czujność powinni też zachować pacjenci z nagle wykrytą cukrzycą.
1. Późne rozpoznanie i utrudniona diagnostyka
W Polsce co roku rak trzustki jest rozpoznawany u ok. 3600 nowych pacjentów. Palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, otyłość, zła higiena jamy ustnej - to główne czynniki wymieniane jako przyczyny choroby. W grupie ryzyka są też osoby, u których w najbliższej rodzinie występowały takie zachorowania (ok. 5-10 proc. przypadków).
Statystyki nie napawają optymizmem. Z danych przedstawionych podczas kongresu Europejskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ESMO) wynika, że w ciągu ostatnich lat (2014-2020 r.) pięcioletnia przeżywalność pacjentów z rakiem trzustki zwiększyła się z sześciu do 11 proc. - tak wyglądają światowe statystyki. To oznacza, że w ciągu pięciu lat od diagnozy umiera blisko 90 proc. chorych.
- To jeden z najgorzej rokujących nowotworów, gdzie średni czas przeżycia, nawet przy dosyć dobrym leczeniu, wynosi między sześć a 12 miesięcy. Rok to jest ta optymistyczna wersja - przyznaje gastroenterolog prof. Agnieszka Mądro z SPSK4 w Lublinie.
Eksperci wskazują, że w przypadku raka trzustki objawy najczęściej pojawiają się dopiero na zaawansowanym etapie choroby, kiedy pacjentom zostały dosłownie miesiące życia. Sytuację utrudnia też problem z diagnostyką.
- Rak trzustki jest bardzo trudnym przeciwnikiem, objawy są mało specyficzne. W dodatku nie mamy dobrych metod diagnostycznych, co chwilę nie możemy przecież powtarzać tomografii, a USG nie jest zbyt pomocne. W przypadku dolegliwości bólowych rutynowo wykonujemy pacjentom badania USG, ale w związku z tym, że trzustka leży dosyć głęboko i jeżeli dodatkowo są gazy w jelitach, można nie zauważyć tych zmian podczas tego badania. W związku z tym najlepszym badaniem diagnostycznym w raku trzustki jest tomografia komputerowa - tłumaczy w rozmowie z WP abcZdrowie dr n.med. Tadeusz Tacikowski, specjalista gastroenterologii i chorób wewnętrznych.
2. Tak "boli" rak trzustki. Dolegliwości często ujawniają się w nocy
10 najczęstszych objawów raka trzustki:
- ból brzucha,
- żółtaczka,
- swędzenie skóry,
- zakrzepica żył głębokich,
- nowo rozpoznana cukrzyca,
- nudności, wymioty,
- utrata apetytu, szybkie uczucie sytości,
- utrata masy ciała,
- osłabienie,
- bóle promieniujące do pleców lub łopatki.
Ból brzucha i żółtaczka to dwa najbardziej charakterystyczne objawy tego raka. Eksperci wskazują, że rodzaj dolegliwości zależy od lokalizacji guza. Przewrotnie można powiedzieć, że najwięcej "szczęścia" mają pacjenci, u których nowotwór będzie zlokalizowany w głowie trzustki, wtedy daje bardzo charakterystyczne dolegliwości.
- Jeżeli guz jest zlokalizowany blisko przewodów żółciowych, to pierwszym objawem może być żółtaczka. Przewód żółciowy przebiega przez głowę trzustki, więc jeżeli guz jest zlokalizowany w głowie trzustki, to może on zwężać przewód i wtedy pierwszym objawem będzie właśnie żółtaczka, która może być zupełnie bezbólowa. To jest o tyle korzystna sytuacja, że taki objaw trudno przeoczyć - wyjaśnia dr n. med. Tadeusz Tacikowski.
- Natomiast jeżeli guz będzie położony w trzonie lub bliżej ogona trzustki to może rosnąć, nie dając prawie żadnych objawów - w takiej sytuacji nie wystąpi żółtaczka. Wtedy najbardziej typowym objawem raka trzustki będzie ból w nadbrzuszu, nie przy lewych żebrach, jak zakładają pacjenci, ale w środkowym nadbrzuszu. To są bóle przypominający bóle wrzodowe, dosyć przenikliwe, nieustępujące po lekach przeciwwrzodowych. Dolegliwości często ujawniają się w nocy - dodaje lekarz.
3. U 30 proc. chorych najpierw pojawia się zakrzepica
Specjaliści zwracają uwagę na nietypowe objawy, które mogą być wczesnymi sygnałami wskazującymi niepokojące zmiany. Jednym z nich jest zakrzepowe zapalenie żył kończyn dolnych. Wczesne wykrycie daje pacjentom szansę na dłuższe życie.
- Uważa się, że jedna trzecia chorych na raka trzustki jako pierwszy ma właśnie ten objaw. Najczęściej wiąże się on z bólem łydek, to skłania pacjentów do wizyty u naczyniowców i oni na podstawie USG dopplerowskiego diagnozują zakrzepicę - tłumaczy prof. Mądro.
Pojawienie się zakrzepicy, zdaniem ekspertów, powinno skłonić pacjenta do zwiększonej czujności pod kątem schorzeń onkologicznych. Nowotwór może prowadzić do powstawania zakrzepów, co wynika z tendencji do nadmiernej koagulacji krwi.
- Innym nietypowym objawem może być też nagłe pojawienie się cukrzycy u pacjenta, który nie ma cech zespołu metabolicznego. Pojawienie się cukrzycy może o kilka lat wyprzedzać raka trzustki - dodaje prof. Mądro.
Eksperci zwracają uwagę na jeszcze jeden symptom, który coraz częściej jest wymieniany w kontekście raka trzustki - obniżony nastrój. - Ta zmiana występuje w sytuacji, kiedy pacjent jeszcze nie wie, że ma raka, nie ma problemów bólowych, tylko jest to dolegliwość poprzedzająca inne, bardziej charakterystyczne objawy - mówi prof. Mądro. Tak maskował się rak trzustki m.in. u aktorki Anny Przybylskiej.
Gastroenterolog dr hab. Wojciech Marlicz w rozmowie z WP abcZdrowie zauważa, że ponad połowa chorób przewodu pokarmowego przebiega razem z depresją. - Faktycznie - choroby przewlekłe, w tym choroby nowotworowe, często manifestują się depresją, tak więc u osób, które wcześniej tej depresji nie miały, jeśli pojawiła się nagle, z niewyjaśnionych przyczyn - powinna wzbudzić czujność. To jest oczywiście trudne do skojarzenia, ponieważ depresja jest bardzo powszechnym problemem, ale depresja może być maską i może poprzedzać występowanie chorób nowotworowych, czy im towarzyszyć - zauważa dr. hab. Wojciech Marlicz z Kliniki Gastroenterologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie.
Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
