"Podstępna trójca". Raki, które często dają nieoczywiste objawy
Niektóre nowotwory mogą siać spustoszenie w organizmie, długo nie dając o sobie znać. Chory bagatelizuje nieoczywiste sygnały, bo nie wie, z jak poważnym zagrożeniem ma do czynienia. Tak atakują trzej "podstępni zabójcy", czyli rak jelita grubego, rak trzustki oraz rak jajnika.
1. Zabijają po cichu
- Ludzie nie zdają sobie sprawy, jak częstym zjawiskiem są nowotwory. Pacjenci się nie badają, nie zwracają uwagi na nietypowe symptomy, bo nie są świadomi tego, jak bardzo prawdopodobne jest wykrycie nowotworu i przegapienie stadium, w którym choroba nadaje się do leczenia oraz tego, że trzeba unikać ekspozycji na czynniki ryzyka - wskazuje onkolog dr n. med. Paweł Potocki.
Nowotwór jelita grubego jest diagnozowany w Polsce u ponad 18 tys. osób, co według Krajowego Rejestru Nowotworów, stawia go w czołówce najczęściej wykrywanych chorób nowotworowych. W Polsce jest również drugim nowotworem pod względem częstości zgonów.
W 2023 r. Amerykańskie Towarzystwo Onkologiczne uznało raka trzustki za najgorzej rokującą chorobę nowotworową. Z raportu "Nowotwory złośliwe w Polsce w 2020 roku" wynika, że schorzenie znajduje się w 10 najczęściej diagnozowanych chorób nowotworowych wśród Polaków, a w ciągu ostatnich 30 lat zapadalność i śmiertelność na raka trzustki wzrosła ponad dwukrotnie.
Z kolei z rakiem jajnika - według Polskiego Towarzystwa Ginekologii Onkologicznej - musi zmierzyć się co roku nie mniej niż 3,5 tys. Polek. Często wykrywany w późnym stadium, gdy da już przerzuty na inne organy.
2. Kluczowe symptomy raka jelita grubego
- Czynnikiem ryzyka raka trzustki i nowotworów pokarmowych jest zespół metaboliczny. Znaczenie ma także to, co jemy, ponieważ niezdrowa żywność sprzyja pojawieniu się w organizmie stanów zapalnych. Palenie papierosów i alkohol także mają wpływ na rozwój tych chorób - wyjaśnia onkolog.
Ekspert zwraca uwagę na kluczowe objawy, które powinny zaniepokoić w przypadku nowotworów jelita grubego.
- Zmiana rytmu wypróżnień i obecność domieszek krwi w stolcu powinny skłonić do wizyty u lekarza. Czasami pacjenci skarżą się na ból brzucha i wcale nie podejrzewają, że ten sygnał ma związek z nowotworem - dodaje dr Potocki.
Przy nowotworze raka jelita grubego - według Bowel Cancer UK – nie można bagatelizować również częstszej potrzeby oddawania moczu, zaparć oraz bólu pleców, który może wskazywać na nowotwór, a chorzy rzadko łączą ten symptom z problemem ze strony układu pokarmowego.
3. Rak trzustki długo nie daje objawów
Nowotwory trzustki są trudne do wykrycia ze względu na lokalizację organu oraz fakt, że chorzy mogą nie mieć żadnych objawów, dopóki guz nie będzie bardzo duży lub choroba nie rozprzestrzeni się na inne narządy.
Rak trzustki stanowi jedno z największy wyzwań w diagnostyce i leczeniu. Nadal znacznie łatwiej wykryć inne choroby nowotworowe niż raka trzustki. Przypomina o tym również dr Potocki.
- Chorzy miewają niestrawność, bóle brzucha, przyzwyczajają się do nich i długo je ignorują. Symptomy alarmowe to gorączki bez przyczyny, nocne poty, utrata masy ciała bez wyraźnego powodu. Na te sygnały zareaguje każdy specjalista i rozpocznie diagnostykę w kierunku nowotworu trzustki - wyjaśnia ekspert.
Nowotwór trzustki, gdy się rozwinie, może także powodować bardziej charakterystyczne objawy, czyli żółtaczkę, trudności w połykaniu, wymioty.
4. Nowotwór jajnika ma specyficzne sygnały
- To, co obserwujemy w ostatnim czasie i jest niezwykle niepokojące, to fakt, że przybywa coraz więcej młodszych pacjentek oraz takich, u których rak jajnika ma wyjątkowo agresywny przebieg - zaznacza w rozmowie z WP abcZdrowie dr n. med. Maciej Jędrzejko z Kliniki Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego im. prof. Kornela Gibińskiego w Katowicach.
Nowotwór jajnika jest nazywany cichym zabójcą, ponieważ w początkowej fazie choroby, zazwyczaj nie daje żadnych objawów.
Specjalistka położnictwa i ginekologii dr n. med. Agnieszka Ledniowska wskazuje, że symptomy raka jajnika często wskazują na problem ze strony układu pokarmowego, czyli:
- wzdęcia,
- zaparcia,
- nudności,
- uczucie ciężkości w jamie brzusznej,
- parcie na pęcherz moczowy,
- ucisk w podbrzuszu,
- zwiększenie obwodu brzucha.
- Choć najczęściej atakuje kobiety dojrzałe, to około 15 proc. rozpoznań raka jajnika dotyczy kobiet poniżej 40. r.ż., a w przypadku 8 proc. rozpoznawany jest u pań poniżej 35. r.ż. - wyjaśnia lekarka.
Ginekolog Maciej Jędrzejko przypomina, że kobieta musi obserwować swoje ciało i jeśli pojawi się nowy symptom, nieuzasadniony zmianą diety czy nieustępujący przez kilka tygodni, to powinna udać się do ginekologa i sprawdzić, co się dzieje.
- Absolutnie nie czekać na ból, ponieważ gdy nowotwór jajnika wyraźnie boli, to często oznacza, że już jest bardzo późno. Nieleczony rak jajnika szybko nacieka na pozostałe narządy, blokując przepływ treści pokarmowej w jelitach i daje przerzuty do odległych narządów takich jak wątroba, płuca czy mózg - dodaje dr Jędrzejko.
5. Jak wykryć "podstępną trójcę"?
- Polacy często nie są świadomi, że mają wiele programów profilaktycznych, które istnieją po to, by odpowiednio wcześnie wykryć nowotwór - zaznacza dr Potocki.
W przypadku raka jelita grubego istnieje skuteczne badanie, które może wykryć nowotwór, czyli kolonoskopia. Narodowy Fundusz Zdrowia przypomina, że w kilkudziesięciu placówkach w całej Polsce można skorzystać z programu badań przesiewowych.
Program jest skierowany do pacjentów w wieku od 50 do 65 lat, a także dla osób od 40 do 49 lat, u których w najbliższej rodzinie występują przypadki nowotworu jelita grubego.
- Kolonoskopia jest skuteczniejszą metodą przesiewu, ale są również nowoczesne testy, które mogą wykryć krew w kale bez jej wykonywania. To świetna alternatywa dla osób, które nie są przekonane do badania - wskazuje onkolog.
Gorzej jest w przypadku wykrycia raka trzustki. Ale dr n. med. Paweł Potocki uczula, by zawsze obserwować swój organizm.
- Skriningu w przypadku raka trzustki nie ma, dlatego tak ważne jest zwracanie uwagi na niepokojące objawy. Dopiero przy podejrzeniu nowotworu, lekarz kieruje na szczegółowe badania obrazowe, a potem ewentualną biopsję - wyjaśnia.
- Zawsze kluczowe jest występowanie nowotworów w rodzinie. Uwagę powinno przykuć kilka diagnoz choroby nowotworowej wśród najbliższych, szczególnie u młodszych członków rodziny lub wielokrotnych zachorowań u jednego z nich. Wówczas pacjenci powinni być pod opieką poradni genetycznej - dodaje onkolog.
Istnieje również proste i bezbolesne badanie, które kobiety powinny robić raz w roku, by wykryć raka jajnika. Kluczowe dla rozpoznania tej choroby w stadium uleczalnym jest wykonywanie USG dopochwowego.
- Każda zmiana patologiczna w jajniku wymaga wykonania testu ROMA, czyli badania markerów nowotworowych (Ca125 oraz He4) z krwi. W XXI wieku nie ma badania ginekologicznego bez USG, a jeśli jakikolwiek ginekolog twierdzi, że świetnie wszystko wybada palcami, to trzeba uciekać, gdzie pieprz rośnie i szukać takiego, który robi USG na każdej wizycie - ostrzega dr Maciej Jędrzejko.
- Pacjentki często mówią: "Ale dlaczego mi nie wykryto raka jajnika, skoro miałam robioną cytologię?”. Proszę pamiętać, że badanie cytologiczne służy do wykrywania raka szyjki macicy, a nie raka jajnika - dodaje.
Patrycja Pupiec, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.