Polacy są nieświadomi zagrożenia. "Może potęgować gromadzenie szkodliwych gazów"
Tlenki azotu, tlenek węgla, benzen, formaldehyd, a nawet cząstki stałe przyczyniające się do powstania smogu - to substancje, które może emitować kuchenka na gaz, nawet wtedy, kiedy jest wyłączona. Badacze odkryli, że eliminacja gazu z kuchni mogłaby zmniejszyć zapadalność na groźną chorobę układu oddechowego.
1. Groźne niczym wdychanie dymu tytoniowego?
Nazywany błękitnym paliwem gaz, to mieszanina azotu, metanu, propanu, butanu, a podczas jego spalania emitowany jest m.in. jest m.in. tlenek i dwutlenek węgla oraz tlenki azotu. Badanie opublikowane w "International Journal of Environmental Research and Public Health" przynosi kolejne wnioski na temat wpływu tych związków na zdrowie.
Talor Gruenwald, analityk danych i główny autor badania obliczył, że w USA aż 650 tys. dzieci "cierpi na astmę, która inaczej by nie występowała, gdyby nie były narażone na działanie kuchenek gazowych".
Jego zdaniem posiadanie kuchenki gazowej w domu jest porównywalne z posiadaniem palacza tytoniu wśród członków rodziny i ryzykiem wynikającym z tzw. biernego palenia.
- To badanie pokazuje, że gdybyśmy pozbyli się kuchenek gazowych, zapobieglibyśmy 12,7 proc. przypadków astmy u dzieci, co jak sądzę, chciałoby zrobić większość ludzi – mówi cytowana przez "The Guardian" Brady Seals, kolejna autorka badań.
Podobne wnioski przyniosło już badanie z 2018 roku. Wówczas australijscy naukowcy przypisali aż 12,3 proc. zachorowań na astmę u dzieci z obecnością kuchenki gazowej w domu.
- Zastąpienie kuchni opalanych węglem czy drewnem na korzyść kuchenek gazowych było niewątpliwie postępem. To samo dotyczy wymiany tzw. kopciuchów na piece gazowe. W Azji czy w Afryce najczęstszą przyczyną POChP (przewlekłej obturacyjnej choroby płuc - przyp.red.) jest przygotowanie posiłków na kuchniach opalanych drewnem czy węglem. Kobiety, które nigdy nie paliły papierosów, w tych populacjach mają chorobę rozwiniętą w takim stopniu, jak osoby, które paliły po dwie paczki dziennie – tłumaczy w rozmowie z WP abcZdrowie pulmonolog z Warszawskiej Uniwersytetu Medycznego, dr. hab. n. med. Tadeusz Zielonka.
Ekspert dodaje, że należy jednak pamiętać, że gaz podobnie jak węgiel - należy do paliw kopalnych. O jego szkodliwości nie trzeba przekonywać, choć na pewno jest mniejsza niż w przypadku spalania węgla czy plastiku.
- Raporty WHO wskazują, że rocznie ok. siedem milionów osób umiera z powodu zanieczyszczeń powietrza. Ale tylko połowa z nich umiera z powodu zanieczyszczeń powietrza na zewnątrz. Druga połowa umiera z powodu narażenia na zanieczyszczenia powietrza wewnątrz domu – dodaje.
2. Tak gaz może wpływać na zdrowie
Eksperci z Harvard University przyznają, że gotowanie na kuchenkach gazowych to zwiększone ryzyko emisji dwutlenku azotu i cząsteczek znanych jako PM2,5, które podrażniają płuca. Z kolei eksperci z National Asthma Council Australia wskazują, że dwutlenek węgla (CO2) i azotu (NO2) mogą powodować zapalenia dróg oddechowych.
Amerykańska Agencja Ochrony Środowiska (U.S. Environmental Protection Agency) przypomina, że poziom zanieczyszczenia powietrza w domu może być nawet od dwóch do pięciu razy wyższy niż zanieczyszczenia na zewnątrz.
Dr n. med. Piotr Dąbrowiecki, alergolog i specjalista chorób wewnętrznych z Kliniki Chorób Infekcyjnych i Alergologii w Wojskowym Instytucie Medycznym, przewodniczący Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergie i POCHP tłumaczy, że niebezpieczeństwo w związku z kuchenkami - to skutek kilku czynników.
- Szczelność kuchenki z biegiem czasu może się zmieniać, nieodpowiednia wentylacja pomieszczenia może potęgować gromadzenie szkodliwych gazów i wreszcie, tak prozaiczna kwestia, jak dobranie garnka do wielkości palnika. To również może wpływać na wytwarzanie ponadnormatywnych ilości tlenku azotu i tlenku węgla - mówi w rozmowie z WP abcZdrowie ekspert.
- Oba są drażniące dla układu oddechowego osób z alergią nosa czy dolnych dróg oddechowych, czyli astmą i mogą powodować rozwój objawów choroby - dodaje.
Ekspert tłumaczy, że ponadnormatywne ilości tlenku azotu, które emitują nasze kuchenki gazowe "mogą też podrażniać górne drogi oddechowe, ale to dla astmatyków są szczególnie niebezpieczne".
Podobnie jak prof. Zielonka, dr Dąbrowiecki zwraca uwagę, że problem zanieczyszczeń wewnątrz naszych domów jest marginalizowany z uwagi na ogromny problem ze smogiem w Polsce. Niesłusznie, ponieważ wiele osób, chcąc uciec od zanieczyszczonego powietrza na zewnątrz, zamyka się przed nim w domu. To może potęgować stężenie szkodliwych gazów jak tlenek węgla czy tlenki azotu - wewnątrz mieszkania.
- To na pewno może być problemem dla osób z niestabilną astmą, dla osób, które biorą nieoptymalną liczbę leków na astmę albo też dla tych, którzy mają nierozpoznaną chorobę - mówi dr Dąbrowiecki.
Lekarz zwraca również uwagę, że problem ten może dotyczyć sporego odsetka Polaków.
- W Polsce mamy cztery miliony chorych na astmę, a tylko 2,2 mln są w rekordach NFZ. To oznacza, że około 1,8 mln jest prawdopodobnie niezdiagnozowanych. I w odniesieniu do tych osób nieodpowiednia kuchenka gazowa faktycznie może być dodatkowym czynnikiem zaostrzającym objawy - mówi.
- Podnosi się też kwestię tlenków azotu w odniesieniu do POChP, a biorąc pod uwagę, że w Polsce mamy około dwóch milionów chorych, kuchenki gazowe mogą być pewnym problemem. Cztery miliony osób z astmą i dwa miliony osób z POChP oznacza, że prawie jedna szósta Polaków może nadwrażliwie reagować na zanieczyszczenie spowodowane tym, co wydobywa się z ich kuchni - dodaje.
3. Narażony nie tylko układ oddechowy
Badanie przeprowadzone przez Harvard TH Chan School of Public Health i PSE Healthy Energy wykazało, że kuchenki i inne urządzenia gazowe jak piece, mogą emitować również takie toksyczne chemikalia: benzen, heksan i toluen, czyli lotne związki organiczne (LZO). Niektóre z nich mogą przyczyniać się do rozwoju nowotworów.
Wskazywano także, że stosunkowo niewielkie ilości dwutlenku azotu mogą zwiększać ryzyko chorób układu krążenia, cukrzycy typu 2, zaburzeń poznawczych czy wreszcie przedwczesnej śmierci.
Czy to znak, że kuchenki gazowe powinny zniknąć z naszych domów? Prof. Zielonka zaznacza, że stanowią one mniejsze ryzyko niż piece grzewcze na węgiel czy dawne kuchnie węglowe. Niemniej mówi się, że najlepszym źródłem energii są źródła odnawialne, które w Polsce nie są powszechne.
Z kolei dr Dąbrowiecki zwraca uwagę, że by poprawić jakość powietrza wewnątrz czterech ścian, nie trzeba przechodzić na kuchenkę wykorzystującą energię elektrycznę. Ekspert podkreśla, by upewnić się, że nie korzystamy ze "starej, rozkalibrowanej", a w jej miejsce wybrać kuchenkę gazową, ale "nowoczesną, monitorowaną i bezpieczną".
Karolina Rozmus, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
