Poranny wzrost ciśnienia tętniczego
Poranny wzrost ciśnienia tętniczego, w literaturze anglojęzycznej określany jako morning surge, jest zjawiskiem niezwykle istotnym. W toku wielu międzynarodowych badań udowodniono, że największy odsetek epizodów sercowo-naczyniowych ma miejsce właśnie w godzinach porannych. Morning surge określa się jako nadmierny wzrost ciśnienia o 50 mm Hg w okresie między czwartą a dziewiątą rano, w stosunku do najniższego ciśnienia w nocy.
Poranny wzrost ciśnienia tętniczego może wystąpić na skutek nagłej zmiany pozycji ciała.
W tym artykule:
W zasadzie chodzi nie tyle o porę dnia, co o reakcję układu naczyniowego na szybką zmianę pozycji leżącej na pionową oraz przejście ze stanu spoczynku do stanu równego nasilenia aktywności dziennej.
Zmiany te wiążą się ze wzrostem napięcia współczulnej części układu autonomicznego i uogólnionym skurczem naczyń krwionośnych. W licznych badaniach wykazano, że sama pobudka powoduje nieznaczny wzrost wydzielania katecholamin (np. adrenaliny), zaś zmiana pozycji z poziomej na pionową powoduje ich duży wyrzut.
Konsekwencją tych reakcji jest wzrost ciśnienia tętniczego. Jeśli z powodu współistniejących chorób (miażdżyca, cukrzyca, choroba niedokrwienna serca i inne), naczynia wieńcowe czy naczynia mózgowe są uszkodzone, poranne wzrosty ciśnienia stanowią dodatkowe obciążenie, które może okazać się krytyczne dla zdrowia i życia chorego.
Krótka drzemka obniża ciśnienie
Choroby układu sercowo-naczyniowego są najczęstszą przyczyną zgonów w naszym kraju. Najczęściej w godzinach porannych zdarzają się: zawał serca, arytmia, nagła śmierć sercowa, udar mózgu, zator płucny, ostre rozwarstwienie aorty i pęknięcie tętniaka aorty brzusznej.
Szacuje się, że na przewlekłą niewydolność serca choruje około jednego miliona Polaków, a w ciągu 5 lat trwania choroby umiera na nią 60% mężczyzn i 40% kobiet. Na zawał serca przed dojazdem do szpitala umiera około 20% chorych.
Kolejne 8% w ciągu pierwszych dni hospitalizacji. Częstość arytmii wzrasta wraz z wiekiem. Nagła śmierć sercowa zdarza się w ciągu roku u jednej osoby na tysiąc. Zatorowość płucna przytrafia się u 20 tysięcy osób rocznie, z czego 20% kończy się zgonem. Dlatego zrozumienie zjawiska morning surge i uwzględnienie go w leczeniu są niezwykle istotne.
Stwierdzenie wysokich wartości ciśnienia tętniczego w godzinach porannych u osoby przyjmującej leki hipotensyjne - nawet jeśli średnie wartości dobowe ciśnienia są zadowalające - jest wskazaniem do zwiększenia dawek przyjmowanych leków lub modyfikacji stosowanej dotychczas terapii.
Prawidłowe leczenie hipotensyjne powinno uwzględniać redukcję ciśnienia równomiernie w ciągu całej doby, ze szczególnym uwzględnieniem okresu porannego. Kilkukrotne stwierdzenie ciśnienia wyższego od 140/90 mm Hg w godzinach porannych, mimo stosowania leków hipotensyjnych, jest wskazaniem do natychmiastowej modyfikacji leczenia.
Również samo zachowanie chorego powinno być dostosowane do jego możliwości. Chory z silną tendencją do wzrostu ciśnienia w godzinach porannych powinien unikać wykonywania dużej aktywności fizycznej w tym okresie. Również przyjmowanie używek zwiększających ciśnienie krwi, na przykład takich jak kawa, powinno być zaniechane.
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
