Powikłania po grypie - niewydolność nerek
Pod pojęciem niewydolność nerek kryje się patologiczny stan, w którym nerki z różnych przyczyn przestają pełnić swoje funkcje: wydalnicze, regulacyjne, metaboliczne. W zależności od dynamiki objawów oraz gwałtowności pojawienia się ich, wyróżniamy dwa odrębne rodzaje niewydolności nerek: ostra niewydolność nerek (ONN) i przewlekła niewydolność nerek (PNN). Schorzenie to może się pojawić jako jeden z charakterystycznych objawów powikłania po grypie i mieć poważne konsekwencje zdrowotne.
1. Ostra niewydolność nerek
Ostra niewydolność nerek polega na nagłym upośledzeniu funkcji nerek – głównie przesączania kłębuszkowego, w wyniku którego, produkowany jest mocz pierwotny. Przyjmuje się, że w ostrej niewydolności nerek dochodzi do 25-50% wzrost stężenia kreatyniny we krwi – jest to substancja, która pochodzi głównie z mięśni, z których jest uwalniana do krwi i usuwana przez nerki do moczu, a jej poziom pozwala monitorować funkcje nerek (stężenie kreatyniny może także wzrosnąć w wyniku dużego jej uwolnienia z mięśni, np. w wyniku urazu). Ostrej niewydolności nerek może towarzyszyć zmniejszona objętość wydalanego moczu.
2. Rodzaje niewydolności nerek
W zależności od mechanizmu powstania ONN wyróżniamy trzy jej rodzaje (w każdym postępowanie lekarskie jest w zasadzie odmienne):
- przednerkowa ONN wynikająca z upośledzonej perfuzji (zaburzeń ukrwienia). W tym typie choroby do nerek dopływa niewystarczająca ilość krwi, w związku z czym nie może ona być w dostatecznej ilości filtrowana. Do stanu takiego może dojść w wyniku krwotoku, niewydolności serca (mały „rzut” serca), zaburzeń napięcia naczyń nerkowych (np. w sepsie), zaburzeń autoregulacji naczyń nerkowych (np. pod wpływem leków takich jak niesterydowe leki przeciwzapalne – większość popularnych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, czy inhibitory konwertazy angiotensyny – grupa leków na nadciśnienie) czy wyniku niedrożności naczyń nerkowych (np. Zator),
- nerkowa – miąższowa ONN wynikająca z uszkodzenia struktury nerek. Do stanu takiego mogą doprowadzić choroby kłębuszków nerkowych, toksyny, czy krystalizacja wewnątrznerkowa substancji występujących w moczu (rzadko),
- zanerkowa ONN wynikająca z istnienia przeszkody w odpływie moczu, co wtórnie doprowadza do uszkodzenia funkcji nerek. Stan taki najczęściej jest spowodowany niedrożnością dróg moczowych w przebiegu kamicy nerkowej. Do innych przyczyn należą: guzy nowotworowe uciskające drogi moczowe, choroby cewki moczowej oraz prostaty powodujące zaburzenia dopływu moczu.
3. Objawy ostrej niewydolności nerek
Do pierwszych objawów (oprócz zaburzeń ilości oddawanego moczu) należą ogólne osłabienie, utrata łaknienia, wymioty. Następnie, jeżeli nie zostanie wdrożone skuteczne leczenie dochodzi do postępującego zatrucia organizmu, ze wszelkiego rodzaju konsekwencjami takimi jak:
encefalopatia (zaburzenia funkcji mózgu) z objawami splątania, powolnej utraty świadomości,
mocznicowe zapalenie otrzewnej,
zaburzenia rytmu w wyniku zaburzeń elektrolitowych (zaburzenia stężeń sodu i potasu we krwi).
4. Diagnostyka ostrej niewydolności nerek
Bardzo pomocne w diagnostyce są badania laboratoryjne. Można w nich zauważyć następujące zmiany:
wzrost stężenia mocznika i kreatyniny we krwi,
hiperkaliemia - wzrost stężenia potasu we krwi
hiperurykemia – wzrost stężenia kwasu moczowego we krwi,
kwasica metaboliczna – obniżenie pH surowicy.
5. Leczenie ostrej niewydolności nerek
Leczenie powinno być w pierwszej kolejności skupione na próbie usunięcia przyczyny ONN. W zależności od typu choroby polega ono na nawodnieniu chorego, leczeniu wstrząsu, leczeniu podstawowej choroby nerek czy usunięciu zalegającego i blokującego odpływ moczu złogu. Dodatkowo w leczeniu ostrej niewydolności nerek bardzo ważne jest monitorowanie parametrów laboratoryjnych wspomnianych wcześniej oraz kontrolowanie diurezy (ilości produkowanego moczu). W niektórych przypadkach konieczne może okazać się zastosowanie leczenia nerkozastępczego, czyli tak zwanych dializ.
6. Przewlekła niewydolność nerek
Przewlekła niewydolność nerek jest zespołem chorobowym o mniejszej dynamice od wyżej opisanego, rozwijającym się w następstwie postępującego i nieodwracalnego (w przeciwieństwie do ostrej niewydolności nerek) upośledzenia funkcji nerek, głównie przesączania kłębuszkowego w wyniku którego powstaje mocz pierwotny. Do najczęstszych przyczyn powodujących uszkodzenie nerek, które w konsekwencji objawia się ich przewlekłą niewydolności zaliczamy:
- nefropatię (patologię dotyczącą nerek) cukrzycową,
- nefropatię nadciśnieniową,
- kłębuszkowe zapalenie nerek,
- cewkowo- śródmiąższowe choroby nerek,
- wielotorbielowate zwyrodnienie nerek.
7. Objawy zapalenia nerek
Objawy jakie towarzyszą przewlekłej niewydolności nerek są zależne od stopnia jej zaawansowania- ma podstawie poziomu przesączania kłębuszkowego, który spada wraz z postępem choroby, wyróżniamy pięć stopni PNN. Do podstawowych symptomów zaliczamy:
- objawy ogólne: osłabienie, męczliwość, utratę łaknienia,obniżenie odporności,
- objawy skórne: bladość, suchość, świąd,
- objawy ze strony przewodu pokarmowego: zapalenie błon śluzowych żołądka/ jelit, krwawienia z przewodu pokarmowego,
- objawy ze strony układu krążenia: nadciśnienie tętnicze, przerost serca, zaburzenia rytmu pracy serca,
- zaburzenia czynności układu nerwowego: zaburzenia koncentracji, pamięci, funkcji poznawczych, zespół niespokojnych nóg,
- zaburzenia funkcji układu rozrodczego,
- zaburzenia układu kostnego,
- zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej.
Bardzo charakterystyczne są także zmiany obserwowane w badaniach laboratoryjnych krwi oraz moczu. Do zmian obrazu krwi zaliczamy niedokrwistość, wzrost stężenia kreatyniny oraz mocznika, kwasu moczowego, potasu, cholesterolu i trójglicerydów. Natomiast badając mocz można wykazać spadek gęstości moczu, białkomocz, krwinkomocz, krwiomocz, obecność leukocytów (białe krwinki).
8. Powikłania po grypie
Leczenie przewlekłej niewydolności nerek w pierwszej kolejności powinno być skierowane na leczenie choroby podstawowej, leżącej u podstaw niewydolności. Dodatkowo stosuje się leki z grupy ACEI i ARB (działają protekcyjnie na nerki), leki kontrolujące gospodarkę lipidową oraz zmniejszające zaburzenia wynikające z choroby nerek, takie jak niedokrwistość, zaburzenia elektrolitowe, czy nieprawidłowości w gospodarce wapniowo- fosforanowej. Duże znaczenie w leczenieu niewydolności nerek ma również leczenie żywieniowe mające na celu między innymi dostarczenie dostatecznej podaży energii. W przypadku dużego zaawansowania choroby, czyli w stadium 4 i 5, najczęściej wprowadza się leczenie nerkozastępcze, czyli dializy oraz rozważa przeszczep nerki (najlepiej przed wdrożeniem dializ).
Ostra niewydolność nerek może pojawić się jako jedno z powikłań pogrypowych, obok takich schorzeń jak zapalenie osierdzia, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie spojówek, zapalenie mięśni czy zapalenie ucha środkowego.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.