Prawdopodobieństwo ciąży - stosunek przerywany, dni niepłodne, okres, karmienie piersią, ryzyko ciąży, gdy...
Prawdopodobieństwo zajścia w ciążę przy stosowaniu danej metody antykoncepcyjnej określa tzw. indeks Pearla. Indeks Pearla to ilość ciąż na 100 kobiet w ciągu roku. Przeciętny cykl menstruacyjny trwa 28 dni. Oznacza to, że w ciągu roku u jednej kobiety następuje 13 cykli, a u 100 kobiet – 1300 cykli. Wskaźnik Pearla, który wynosi 5, oznacza zatem 5 ciąż na 1300 cykli. Dzieląc wskaźnik Pearla przez 1300, obliczysz prawdopodobieństwo ciąży w jednym cyklu u jednej kobiety. Indeks Pearla nie jest wskaźnikiem doskonałym, umożliwia jednak orientacyjne oszacowanie ryzyka zapłodnienia.
- 1. Stosunek przerywany i prawdopodobieństwo poczęcia dziecka
- 2. Dni niepłodne
- 2.1. Kobieca intuicja
- 2.2. Kalendarzyk, czyli metody statystyczne
- 2.3. Obserwacja śluzu bez pomiaru temperatury (metoda Billingsów)
- 2.4. Metoda objawowo-termiczna
- 3. Okres i ciąża
- 4. Prawdopodobieństwo ciąży czy z karmieniem piersią
- 5. Ryzyko ciąży
1. Stosunek przerywany i prawdopodobieństwo poczęcia dziecka
Wskaźnik Pearla dla stosunku przerywanego zależy od techniki jego zastosowania i waha się od 4 przy użyciu perfekcyjnym do 28 przy niezbyt dokładnym. Oznacza to, że średnie prawdopodobieństwo poczęcia dziecka u jednej kobiety w jednym cyklu wynosi od 4:1300 (0,33 proc.) do 28:1300, czyli (2,32 proc.). Ryzyko ciąży przy stosunku przerywanym jest o wiele mniejsze niż przy pełnym stosunku z wytryskiem w najbardziej płodnym dniu cyklu (około 30 proc.). Mimo to przedwczesny wytrysk nie jest zalecany jako metoda antykoncepcyjna, ponieważ:
- wiąże się z ryzykiem wytrysku w pochwie, co drastycznie zwiększa ryzyko nieplanowanej ciąży;
- zakłóca rytm współżycia, przez co może doprowadzić do zaburzeń seksualnych zarówno u kobiety, jak i u mężczyzny;
- stosowany przez cały rok, zwiększa prawdopodobieństwo ciąży nawet do 28 proc.
Jeśli podejmujesz współżycie seksualne, zabezpiecz się. Wstydzisz się iść do ginekologa albo poprosić w aptece o prezerwatywę? Pomyśl, że zajście w nieplanowaną ciążę będzie dużo większym wstydem.
PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT
Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:
- Czy jest jakieś prawdopodobieństwo, że urodzę bliźniaki? - odpowiada lek. Aleksandra Witkowska
- W jaki sposób odczytuje się wyniki BHCG? - odpowiada lek. Aleksandra Witkowska
- Jak wygląda pierwsza wizyta u ginekologa z podejrzeniem ciąży? - odpowiada lek. Katarzyna Szymczak
2. Dni niepłodne
Prawdopodobieństwo zajścia w ciążę w czasie dni niepłodnych zależy od tego, na jakiej podstawie dni te zostały uznane za niepłodne.
2.1. Kobieca intuicja
Część kobiet, zwłaszcza bardzo młodych, kieruje się subiektywną oceną swojego kalendarzyka dni płodnych. Często na podstawie pobieżnych obserwacji i własnej ich interpretacji, niezgodnej z metodologią naturalnych technik wyznaczania okresów płodności (np. „bolał mnie 3 dni temu jajnik, więc miałam owulację, czyli już są dni niepłodne”; „mam powiększone piersi, czyli zbliża się miesiączka” itp.). W takim przypadku prawdopodobieństwo ciąży jest duże. Przy jednorazowym stosunku nie przekracza 30 proc.
30 proc. to maksymalne prawdopodobieństwo zajścia w ciążę przez płodną parę w najbardziej płodnym dniu cyklu, czyli dniu owulacji. Dzień ten jest znany wyłącznie przy monitoringu owulacji poprzez codzienne USG. Dniem owulacji nie musi być ani 14. dzień cyklu, ani dzień najbardziej intensywnego wydzielania śluzu płodnego, ani skoku temperatury, ani bólu jajnika, ani żaden inny dzień wyznaczony w jakikolwiek inny sposób niż monitoring USG. Obserwacja cyklu umożliwia wyznaczenie jedynie początku i końca okresu największej płodności.
2.2. Kalendarzyk, czyli metody statystyczne
W Internecie znajdziesz wiele stron, na których dni płodne obliczane są w niewłaściwy sposób. Również na wielu forach internetowych kobiety przekazują nieprawdziwe informacje na temat tego jak prowadzić kalendarzyk małżeński (że owulacja występuje zawsze w połowie cyklu, na 14 dni przed kolejną miesiączką, na 14 dni po miesiączce itp.). Jeśli dni płodne obliczałaś w sposób inny niż podany poniżej, ryzyko ciąży jest duże (ale nie większe niż 30 proc.).
Wyznaczanie początku okresu płodnego (metoda 20/21): długość najkrótszego cyklu spośród ostatnich 12 cykli minus 20 dni albo długość najkrótszego cyklu spośród ostatnich 6 cykli minus 21 dni. Warunek: żaden cykl nie był krótszy niż 26 dni. Jeśli choć jeden był krótszy, okres płodny rozpoczyna się z pierwszym dniem miesiączki, a wyznaczyć można tylko jego koniec.
Wyznaczanie końca okresu płodnego (metoda Ogino): długość najdłuższego cyklu spośród ostatnich 12 cykli minus 11 dni.
Jeśli najkrótszy z twoich 12 cykli liczył 26 dni, a najdłuższy 31 dni, to okres płodności obliczasz następująco:
26 - 20 = 6
31 - 11 = 20
W takim przypadku okres płodny rozpoczyna się 6. dnia cyklu, a kończy 20. dnia cyklu. Pierwszym dniem cyklu jest pierwszy dzień miesiączki.
Jeśli najkrótszy z twoich 6 cykli liczył 28 dni, a najdłuższy 34 dni, to okres płodności obliczasz następująco:
28 - 21 = 7
34 - 11 = 23
Okres płodny zaczyna się wówczas 7. dnia cyklu, a kończy 23. dnia cyklu.
Okres płodności jest długi, chociaż plemniki żyją 5 dni, a komórka jajowa jest zdolna do zapłodnienia tylko 24 godziny. Nie wiadomo jednak, czy ten cykl będzie podobny do najkrótszego czy najdłuższego, dlatego trzeba założyć najbardziej niekorzystny wariant.
2.3. Obserwacja śluzu bez pomiaru temperatury (metoda Billingsów)
Wnioskowanie o dniach płodnych na podstawie samej obserwacji śluzu wymaga przestrzegania ściśle określonych reguł. Nie jest tak, że płodne są tylko dni ze śluzem przypominającym białko kurzego jaja, ponieważ:
- plemniki są zdolne do zapłodnienia nawet 5 dni. Tymczasem od momentu pojawienia się śluzu „płodnego” do owulacji może minąć np. 2-5 dni (albo dłużej, ale to właśnie krótka „ścieżka śluzowa” wiąże się z dużym prawdopodobieństwem ciąży w przypadku stosowania tej metody);
- zanik śluzu płodnego nie potwierdza odbycia owulacji. Nawet jeśli w cyklu miewasz zwykle tylko jeden kilkudniowy epizod śluzu „płodnego”, to w tym cyklu podejście do owulacji mogło nie zakończyć się uwolnieniem jajeczka wskutek działania czynników zakłócających;
- owulacja może nastąpić za kilka dni, w czasie obecności śluzu „niepłodnego”. Podejście do owulacji („ścieżka śluzowa”) może wystąpić kilkakrotnie, zwłaszcza w długich cyklach.
Jeśli współżyliście bez zabezpieczenia w dni ze śluzem „płodnym”, ryzyko ciąży jest wysokie. Jeśli współżyliście w dniu ze śluzem „niepłodnym”, to prawdopodobieństwo ciąży zależy od tego, czy były to dni przed pojawieniem się śluzu „płodnego” (ryzyko ciąży w tym cyklu wynosi 0,73 proc.), czy co najmniej 4 dni po zaniku śluzu „płodnego” (ryzyko ciąży jest niewielkie, chyba że miewasz długie lub nieregularne cykle z więcej niż jedną ścieżką śluzową albo wystąpiły w tym cyklu czynniki zakłócające, które mogły spowodować pierwsze nieudane podejście do jajeczkowania).
Metoda Billingsów nie jest polecana jako metoda antykoncepcyjna. Jeśli chcesz stosować naturalne metody antykoncepcji, wybierz metodę objawowo-termiczną albo prowadź równocześnie obserwację szyjki macicy (twarda/miękka, uniesiona/opuszczona, otwarta/zamknięta).
2.4. Metoda objawowo-termiczna
W rzeczywistości nie istnieje coś takiego jak „metoda objawowo-termiczna”, ale kilka pokrewnych metod, spośród których najważniejsze, to: Roetzera, Kippleyów i angielska. Różnią się one zasadami interpretacji, dlatego stosowanie samych pomiarów temperatury i obserwacji śluzu bez znajomości reguł wyznaczania niepłodności przedowulacyjnej i poowulacyjnej nie jest stosowaniem metody objawowo-termicznej.
Jeśli prowadzisz pełną obserwację cyklu (codzienne pomiary temperatury i obserwacja śluzu), to prawdopodobieństwo ciąży zależy od tego, czy była to faza niepłodności względnej czy bezwzględnej. Jeśli przestrzegałaś wszystkich reguł i podjęłaś współżycie w fazie niepłodności względnej, prawdopodobieństwo ciąży wynosi od 0,2:1300, czyli (0,017 proc.). Jeśli współżyliście od czwartego dnia wyższych temperatur liczonych po zaniku śluzu płodnego, ryzyko ciąży jest bliskie 0.
3. Okres i ciąża
Prawdopodobieństwo zajścia w ciążę podczas miesiączki jest znikome, pod warunkiem, że:
- twoje cykle nie są krótsze niż 26 dni. W cyklach krótszych niż 26 dni nie wyznacza się fazy niepłodności względnej (przedowulacyjnej), ponieważ ryzyko wczesnej owulacji jest zbyt duże;
- była to miesiączka, a nie krwawienie śródcykliczne. Nie każde krwawienie z pochwy jest miesiączką. Miesiączka to krwawienie występujące 10-16 dni po owulacji. Objawem potwierdzającym owulację jest wzrost podstawowej temperatury ciała mierzonej codziennie o tej samej porze i w tym samym miejscu, zapisywanej z dokładnością do 0,05 stopnia Celsjusza.
Jeśli prowadzisz pełną obserwację cyklu (metoda objawowo-termiczna), to za miesiączkę (początek nowego cyklu) możesz przyjąć krwawienie poprzedzone co najmniej trzydniową fazą niezakłóconych wyższych temperatur, a okres niepłodny możesz wyznaczyć na podstawie reguły klinicznej, reguły 20/21, reguły ostatniego dnia suchego lub reguły Doeringa.
Jeśli nie prowadzisz obserwacji cyklu, ale znasz długość 12 ostatnich cykli i żaden z nich nie był krótszy niż 26 dni, możesz przyjąć 6 pierwszych dni od miesiączki jako niepłodne. Ryzyko zapłodnienia wynosi wówczas 0,2:1300 (0,017 proc.). Jeśli nie znasz długości ostatnich 12 ostatnich cykli, czas krwawienia powinnaś uważać za potencjalnie płodny. Prawdopodobieństwo ciąży trudno jednak oszacować.
4. Prawdopodobieństwo ciąży czy z karmieniem piersią
Karmienie piersią zapobiega ciąży pod warunkiem przestrzegania wszystkich poniższych warunków:
- od porodu upłynęło nie więcej niż 12 tygodni (po upływie 12. tygodnia należy zacząć prowadzić obserwację śluzu i pomiar temperatury);
- dziecko jest karmione wyłącznie piersią (nie jest dokarmiane), a ilość karmień wynosi minimum 6 na dobę;
- sumaryczny dobowy czas karmienia piersią jest nie krótszy niż 100 minut;
- najdłuższa przerwa między karmieniami wynosi maksymalnie 6 godzin;
- dziecko nie jest niczym dopajane (przy karmieniu wyłącznie piersią nie ma takiej potrzeby);
- dziecko jest uspokajane wyłącznie piersią (nie podajemy w ogóle smoczka);
- nie powróciła miesiączka.
Według niektórych autorów okres niepłodności laktacyjnej wydłuża się do 6 miesięcy przy zachowaniu wszystkich powyższych warunków z PI=2.
Rozwiąż nasze testy i dowiedz się:
5. Ryzyko ciąży
- spadła/pękła prezerwatywa przed wytryskiem - oznacza to, że odbyliście stosunek przerywany (patrz „stosunek przerywany”);
- wytrysk był w czasie pettingu, członek umyto, potem stosunek bez wytrysku lub petting z kontaktem genitalnym - prawdopodobieństwo zajścia w ciążę zależy od tego, czy mężczyzna oddał mocz, ponieważ po wytrysku w cewce moczowej mogły pozostać resztki spermy, które przedostały się do preejakulatu. Jeśli mocz oddał, ryzyko ciąży jest znikome. Jeśli moczu nie oddał, ryzyko ciąży rośnie, szczególnie jeśli mężczyzna produkuje dużo preejakulatu (jest to cecha zmienna osobniczo, objętość wydzielanego preejakulatu wynosi 0-5 ml). Jeśli po umyciu członka nie odbyto pełnego stosunku, a jedynie uprawiano petting z kontaktem genitalnym, ryzyko ciąży jest niewielkie;
- wytrysk był w czasie pettingu, petting palcami poplamionymi spermą - jeśli ręce umyto, ryzyko ciąży jest zerowe. Jeśli nie umyto, prawdopodobieństwo ciąży jest takie, jak w wyniku stosunku (patrz: „kalendarzyk”);
- wytrysk był w czasie pettingu, ręce umyto, petting palcami - prawdopodobieństwo ciąży jest znikome;
- petting palcami z ewentualnym preejakulatem - prawdopodobieństwo ciąży jest znikome;
- sperma w basenie/na sedesie/prześcieradle itp. - prawdopodobieństwo ciąży jest zerowe, o ile kobieta nie usiadła nagimi narządami płciowymi na kałużę spermy. W takiej sytuacji prawdopodobieństwo ciąży jest takie, jak w wyniku stosunku (patrz „kalendarzyk”);
- kontakt genitalny przez odzież obojga stron bez wytrysku lub wytrysk w męskich majtkach - prawdopodobieństwo ciąży jest zerowe;
- bezpośredni kontakt nagiej pochwy z odzieżą mokrą od spermy - prawdopodobieństwo ciąży jest takie, jak w wyniku stosunku (patrz: „kalendarzyk”).
Istnieje wiele metod antykoncepcyjnych: od naturalnych przez chemiczne i mechaniczne. Wybór metody antykoncepcyjnej zależy od każdego indywidualnie. W zależności od zastosowanej antykoncepcji ryzyko prawdopodobieństwa ciąży się zmienia. Obserwacja cyklu owulacyjnego i dni płodnych może być zawodna. Dobrze byłoby więc uzupełnić metody naturalne np. o użycie prezerwatywy.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.