Preluksacja - kiedy i po co wykonuje się badania bioderek u niemowląt?
Preluksacja obejmuje działania medyczne, celem których jest wykrycie ewentualnych wad wrodzonych stawów biodrowych u niemowląt. Zarówno badanie ortopedyczne, jak i ultrasonograficzne pozwalają na wczesne oraz szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia. Kiedy przeprowadza się badanie preluksacyjne?
1. Co to jest preluksacja?
Preluksacja to działania medyczne, celem których jest zapobieganie następstwom wad wrodzonych i rozwojowych bioder noworodków i niemowląt. Jej filarem są badania kliniczne i ultrasonograficzne.
Badanie preluksacyjne składa się z dwóch etapów:
- badania ortopedycznego, czyli wzrokowo-dotykowej oceny układu kostno-stawowego dziecka,
- USG bioderek, które pozwala ortopedzie ocenić ich budowę i wykryć ewentualne skostnienia. Ponieważ jest ono szczegółowe, pozwala wykryć także te nieprawidłowości, których nie można zdiagnozować podczas zwykłego badania.
Badanie ortopedyczne oraz USG bioderek, które pozwala ocenić, czy ich budowa jest prawidłowa, mają na celu wykrycie dysplazji stawów biodrowych u dziecka - jak najwcześniej, w pierwszych tygodniach życia. Wykrycie jakichkolwiek nieprawidłowości skutkuje skierowaniem dziecka na dodatkową obserwację lub leczenie.
2. Kiedy przeprowadza się badania preluksacyjne?
Pierwszy raz stawy biodrowe noworodka są badane przez neonatologa w niedługim czasie po narodzinach, jeszcze szpitalu. Jeśli lekarz wykryje nieprawidłowości, kieruje noworodka do obserwacji. Jeśli nie, zleca wykonanie obowiązkowego USG bioderek i wizytę w poradni preluksacyjnej w ciągu najbliższych tygodni.
Kolejne badania należy wykonywać regularnie, nawet jeśli pierwsze nie wykaże żadnych nieprawidłowości. Dlaczego? Okazuje się, że patologie w obrębie bioder mogą mieć nie tylko charakter wrodzony, ale i nabyty. Mogą pojawić się wskutek nieodpowiedniej pielęgnacji (nieprawidłowy sposób przewijania czy noszenia dziecka).
W pierwszym roku życia dziecka zaleca się trzykrotne wykonanie USG bioderek:
do 8 tygodnia życia (czasem istnieją wskazania do wykonania badania szybciej),
do około 3 miesiąca życia,
* kiedy dziecko zaczyna chodzić.
Ostatecznie o częstotliwości wykonania badania USG preluksacyjnego zadecyduje lekarz.
3. Na czym polega USG bioderek?
Badanie USG bioderek noworodka to jedno z najważniejszych badań, jakie przeprowadza się w pierwszych tygodniach życia dziecka. Jest istotne, ponieważ powala na wczesne wykrycie nieprawidłowości, co daje szansę na ich wyleczenie.
USG bioderek noworodka jest badaniem nieinwazyjnym i bezbolesnym. Nie wymaga specjalnego przygotowania, choć warto zadbać, by dziecko było najedzone i przewinięte. Dzięki temu będzie spokojniejsze w gabinecie.
Przed badaniem trzeba zdjąć dziecku pieluszkę i odsłonić brzuszek. Następnie położyć malucha na specjalnym stole, na plechach lub na boku. Na czym polega USG? W okolicach biodra dziecka lekarz rozprowadza żel, a do ciała przykłada urządzenie wytwarzające fale dźwiękowe. Te, odbite od tkanek, docierają do głowicy, a po przetworzeniu trafiają na ekran monitora w postaci obrazu o różnym natężeniu szarości. Obrazują tkanki obecne na badanym obszarze.
Procedura trwa kilkanaście minut. Wynik badania (opis i zdjęcie) otrzymuje się po wykonanym USG, przed wyjściem z gabinetu. Zazwyczaj podczas wizyty ortopeda ustala termin kolejnego spotkania.
USG bioder u dziecka wykonuje się w poradni preluksacyjnej współpracującej z NFZ. Można je też wykonać prywatnie (by skorzystać z refundacji potrzebne jest skierowanie).
4. Wskazania do preluksacji
USG bioderek wykonuje się wszystkich dzieci, by wykluczyć deformacje stawów biodrowych. Patologia może pojawić się w ciąży, w czasie porodu lub już po urodzeniu. Preluksacja obejmuje działania profilaktyczne. Istnieją jednak wskazania do wykonania USG bioder. To:
- nienaturalne lub niesymetryczne ułożenie nóżek,
- opór podczas poruszania nogą,
- objaw Barlowa, inaczej wyważenie stawu,
- objaw Ortolaniego, inaczej przeskakiwanie bioderka,
- niesymetryczne fałdki między pośladkami a udami,
- różnice w długości nóżek dziecka.
5. Dlaczego preluksacja jest ważna?
Preluksacja jest bardzo ważna, ponieważ wczesne wykrycie wad stawów biodrowych pozwala je wyleczyć. Niewykryte lub zbagatelizowane nieprawidłowości wrodzone oraz rozwojowe w obrębie stawu biodrowego mogą skutkować problemami z nauką chodzenia, a nawet trwałym kalectwem dziecka. Mają ogromny wpływ na sprawność fizyczną w późniejszym okresie. Rzutują na rozwój fizyczny, ale i sprzyjają zespołom bólowym nie tylko bioder, ale i kręgosłupa lędźwiowego czy stawów kolanowych.
Dysplazję stawu biodrowego w większości sytuacji można skutecznie leczyć metodami nieoperacyjnymi, ale warunkiem jest wczesne rozpoznanie problemu i wczesne rozpoczęcia jego leczenia.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.