Próchnica ukryta – przyczyny, objawy i leczenie
Próchnica ukryta jest chorobą, która rozwija się pod szkliwem, czyli wewnątrz zęba. Ponieważ ten wygląda na zdrowy, jej wykrycie jest trudne. Najczęściej jej objawy są widoczne w badaniu RTG. Jak przebiega leczenie ubytków tego typu i jak zapobiegać ich powstawaniu?
1. Co to jest próchnica ukryta?
Próchnica ukryta to szczególny rodzaj próchnicy, bakteryjnej choroby tkanek zęba, która jest bardzo powszechna. Schorzenie polega na demineralizacji i stopniowej degradacji zębów. Ma niejednorodny i postępujący charakter: zróżnicowany przebieg, obraz kliniczny, natężenie objawów oraz umiejscowienie zmian.
Jakie są rodzaje próchnicy? Ze względu na lokalizację, wyróżnia się próchnicę szkliwa (nazywana też wczesną), próchnicę zębiny i próchnicę korzenia. Z uwagi na przebieg choroby chorobę dzieli się próchnicę ostrą (nazywaną też wilgotną), próchnicę przewlekłą (tzw. sucha) i próchnicę zatrzymaną, nieaktywną.
Gdy kryterium stanowi obraz kliniczny, wyróżnia się próchnicę wtórną, atypową, okrężną, kwitnącą, butelkową i ukrytą, czyli zlokalizowaną pod pozornie zdrowym szkliwem.
2. Przyczyny próchnicy ukrytej
Przyczyny próchnicy ukrytej są różne. Zwykle proces chorobowy rozpoczyna się w niedostępnych przestrzeniach międzyzębowych, na powierzchniach stycznych dwóch sąsiadujących ze sobą zębów. Ponieważ trudno do nich dotrzeć, oczyszczenie ich jest trudne.
Niewidoczna próchnica to najczęściej skutek gromadzenia się jedzenia między zębami. Pozostające między nimi resztki pokarmowe stanowią pożywkę dla bakterii jamy ustnej.
Zwykle próchnica zębów pojawia się w wyniku utworzenia kolonii bakterii z gatunku Streptococcus mutans i Streptococcus sobrinus. Gromadzące się w tych miejscach patogeny w procesie metabolicznym wytwarzają kwasy (do jej rozwoju dochodzi poprzez rozkład cukrów), które rozpoczynają proces niszczenia zębów: niszczą najpierw szkliwo zęba, a następnie zębinę (warstwę wewnętrzną).
Rekomendowane przez naszych ekspertów
3. Objawy próchnicy ukrytej
Typowo próchnicy towarzyszą takie objawy jak ubytki w zębach, ból zęba, tkliwość przy szczotkowaniu i żuciu, wrażliwość na ciepło, zimno oraz słodki i kwaśny smak, przykry zapach z ust, nieświeży oddech czy przebarwienia. W przypadku próchnicy ukrytej zwykle tak nie jest.
Próchnica ukryta to szczególny i podstępny typ choroby. W odróżnieniu od innych nie daje o sobie znać przez dłuższy czas. Ponieważ szkliwo zęba nie jest naruszone, objawów nie można dostrzec gołym okiem.
Ząb wygląda na zdrowy, gdyż procesem chorobowym objęte są jego głębsze tkanki. Gdy pojawią się symptomy próchnicy, czyli ból, choroba jest zwykle w zaawansowanym stadium. Dzieje się tak, ponieważ ukryta, nieleczona próchnica postępuje i niszczy tkanki zęba, ostatecznie uwidaczniając się na jego powierzchni.
W przypadku bardzo zaawansowanych zmian zdarza się, że dochodzi do pęknięcia i odłamania się fragmentu korony zęba.
4. Leczenie próchnicy ukrytej
Jedyną pewną metodą diagnozowania próchnicy ukrytej jest prześwietlenie rentgenowskie (zdjęcie pantomograficzne), na którym dostrzegalne są obszary o zmienionej przepuszczalności dla promieni RTG lub tomografia zęba. Zdiagnozowanie jej podczas standardowego przeglądu stomatologicznego jest trudne.
Jak leczyć próchnicę ukrytą? Koniecznie jest usunięcie zmiany próchnicowej i uzupełnienie ubytku tkanek zęba u stomatologa. Należy zrobić to jak najszybciej, dopóki zmiana jest nieduża. Dzięki szybkiej interwencji możliwe jest ograniczenie destrukcji tkanek zębowych.
Gdy zmiany są mało zaawansowane, dentysta może zaproponować leczenie bez konieczności borowania. To możliwe dzięki wytrawieniu powierzchni zęba z ubytkiem oraz jej wypełnieniu przy użyciu specjalnej żywicy. Czasem próchnicę można leczyć przy pomocy lasera.
W przypadku dużego ubytku niezbędna może być aplikacja wkładu lub nakładu wykonanego w pracowni protetycznej, po pobraniu wycisku.
5. Jak zapobiegać próchnicy?
Próchnicy można i trzeba zapobiegać. Kluczowe jest regularne i dokładne mycie zębów, przynajmniej 2 razy dziennie. Ponieważ włosie tradycyjnej szczoteczki do zębów zwykle nie usuwa tego, co pozostaje w wąskich szczelinach między zębami, bardzo ważne jest również czyszczenie przestrzeni międzyzębowych za pomocą nici dentystycznych. Przeciągnięcie jej w wąskiej przestrzeni między dwoma sąsiadującymi zębami ogranicza gromadzenie się płytki nazębnej i minimalizuje ryzyko ubytków próchniczych na powierzchniach stycznych zębów.
Bardzo ważne są także kontrole stomatologiczne, jak i ograniczenie spożycia produktów zawierających duże ilości cukrów.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.