Progenia (wysunięta żuchwa) – charakterystyka, przyczyny, leczenie
Progenia to wada kostna zgryzu, która charakteryzuje się nieprawidłowym rozwojem żuchwy w stosunku do szczęki. Wada powinna być rozpoznana i leczona jak najszybciej, ponieważ może prowadzić do nieprawidłowej pracy stawów skroniowo-żuchwowych oraz innych powikłań. Czym dokładnie charakteryzuje się progenia? Jakie są jej najczęstsze przyczyny? Jak leczyć progenię?
1. Progenia – czym jest przodożuchwie morfologiczne?
Progenia (przodożuchwie morfologiczne), nazywana też prognacją żuchwy, to wrodzona wada zgryzu, która charakteryzuje się przerostem żuchwy. Objawia się ona najczęściej asymetrią rysów twarzy.
Nadmierne wydłużenie trzonu i gałęzi żuchwy sprawia, że broda oraz dolna warga wystają. Z kolei wysunięte do przodu zęby dolne zachodzą na górne. Przez co wada określana bywa czasem także potocznie jako warga habsburska.
Nieleczona progenia wraz z wiekiem pogłębia się. Choć pozornie wydaje się być tylko problemem natury estetycznej, to jednak może prowadzić do różnorodnych zaburzeń i poważnych powikłań.
Progenia a inne wady zgryzu związane z żuchwą
Progenia nie jest jedynym zaburzeniem, w którym obserwuje się nieprawidłowe położenie żuchwy. Duże problemy wizualne, ale i zdrowotne mogą powodować też inne wady zgryzu, związane np. z małą żuchwą, niedorozwojem szczęki.
Równie poważną wadą, jak progenia jest retrogenia, czyli tyłożuchwie morfologiczne. Jest to wada zgryzu, która polega na zahamowaniu doprzedniego wzrostu żuchwy, przez co następuje wysunięcie górnej szczęki. U pacjentów obserwuje się często spłaszczenie i cofnięcie bródki.
Retrogenii czasem towarzyszy zgryz głęboki, wysunięcie górnych zębów do przodu. W przypadku tej wady często aparat ortodontyczny zmienia niewiele, przez co konieczna jest operacja retrogenii.
2. Progenia i jej wpływ na wymowę
Progenia zaliczana jest do przodozgryzów (doprzednich wad zgryzu). Wysunięta dolna szczęka u większości pacjentów może przyczyniać się do występowania wad wymowy. Przodożuchwie morfologiczne może bowiem zaburzać prawidłowe ułożenie języka przy wymawianiu.
Na skutek tej wady zgryzu dochodzi czasem do nieprawidłowości artykulacyjnych wielu głosek, zwłaszcza dentalizowanych. U pacjentów z progenią mogą być one wymawiane międzyzębowo lub przyzębowo.
3. Przyczyny progenii
Wystająca żuchwa bardzo często występuje rodzinnie. Oznacza to, że jedną z jej głównych przyczyn są uwarunkowania genetyczne. Do wystającej szczęki mogą przyczynić się także pewne nieprawidłowości w pielęgnacji oraz w zachowaniach dziecka w okresie wczesnego dzieciństwa.
Wśród nich wymienić można:
- nieodpowiednie karmienie,
- częste ssanie smoczka,
- źle dopasowany, miękki smoczek,
- późne wprowadzanie stałych pokarmów, przez co zgryz nie może się prawidłowo rozwinąć,
- oddychanie przez usta,
- ssanie palca,
- obgryzanie paznokci lub przyborów do pisania,
- zagryzanie warg.
Wady zgryzu pojawiać się mogą także na skutek niedoborów witaminy D lub urazów.
4. Diagnostyka progenii
Diagnostyka progenii opiera się przede wszystkim na szczegółowym wywiadzie i analizie rysów twarzy. Stomatolog lub ortodonta bada stan uzębienia pacjenta poprzez wykonanie modeli wycisków, zdjęć rentgenowskich, czy cefalometrii. W niektórych przypadkach konieczne może być także wykonanie tomografii komputerowej.
Dopiero po analizie zebranych wyników badań, specjalista może potwierdzić, czy dany pacjent rzeczywiście zmaga się z tą wadą zgryzu.
5. Progenia – leczenie
Leczenie wysuniętej szczęki wpływa nie tylko na atrakcyjny wygląd i ładny uśmiech. Dzięki niemu można wyeliminować też bóle głowy, czy szum w uszach. Jeżeli leczenie podjęte jest odpowiednio wcześnie, możliwe jest zapobieganie chorobom stawów skroniowo-żuchwowych, próchnicy, czy też chorobom przyzębia.
Czy możliwe jest leczenie progenii bez operacji?
Metoda leczenia wysuniętej brody uzależniona jest przede wszystkim od wieku pacjenta oraz stopnia zaawansowania problemu. Plan terapeutyczny ustalany jest dla każdego indywidualnie. Rozpoznana i wcześnie leczona wysunięta dolna szczęka u dziecka może być leczona zachowawczo z pomocą ortodonty.
Zwykle jednak leczenie wymaga połączenia ortodoncji i chirurgii szczękowej. A założenie na zęby pacjenta aparatu ma na celu głównie przygotowanie uzębienia do zabiegu. Leczenie progenii aparatem ortodontycznym przy wysuniętej dolnej szczęce bywa niewystarczające, bowiem nie prowadzi do istotnej poprawy rysów twarzy.
Rzeczywistą poprawę oraz całkowite przywrócenie właściwego stosunku anatomicznego między szczęką a żuchwą, uzyskać można jedynie poprzez operację.
Zobacz także:
6. Ile trwa leczenie progenii?
Czas leczenia wysuniętej do przodu dolnej szczęki zależny jest przede wszystkim od tego, na jakim etapie wada została rozpoznana. Zwykle jednak leczenie jest dość długie i wymaga od pacjenta cierpliwości oraz chęci do współpracy.
Leczenie ortodontyczne trwa najczęściej od pół roku do dwóch lat. Jest ono jednak zwykle tylko wstępem do operacji. Pozwala na ustawienie uzębienia w odpowiedniej pozycji przed zabiegiem. Przez okres leczenia konieczne są więc regularne kontrole nie tylko u ortodonty, ale także konsultacje z chirurgiem szczękowym.
7. Operacja progenii – czy warto operować wysuniętą żuchwę?
Kiedy kości żuchwy są bardzo przerośnięte, metody chirurgiczne są często jedyną skuteczną metodą na całkowite wyleczenie progenii. W zależności od postępu zmian zabieg operacyjny może objąć zarówno żuchwę, jak i szczękę. Zabieg taki polega na skróceniu trzonu żuchwy oraz prawidłowym ustawieniu szczęki do żuchwy.
Celem operacji przodozgryzu jest ustawienie zębów w prawidłowy zgryz i wyeliminowanie nieprawidłowości. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym. Zwykle trwa ok. 2-5 godzin, w zależności od problemu pacjenta.
Wśród głównych korzyści operacji progenii warto wymienić:
- prawidłowe ustawienie zębów,
- poprawę wyglądu twarzy,
- eliminację bólu głowy i szumu w uszach,
- prawidłową pracę stawów skroniowo-żuchwowych,
- zapobieganie rozwojowi chorób oraz wadom wymowy.
Ile kosztuje operacja progenii?
Cena leczenia operacyjnego progenii uzależniona jest przede wszystkim od wybranego gabinetu oraz miasta. Średnio koszty kształtują się między 8500-16000 zł.
Obecnie operacja progenii jest także refundowana przez NFZ. Natomiast leczenie ortodontyczne, które jest często konieczne przed zabiegiem, nie jest refundowane. Zwykle jednak czas oczekiwania na operację progenii NFZ jest dość długi.
7.1. Skutki nieleczonej progenii
Progenia, która jest wadą zgryzu, może prowadzić do częstszych stanów zapalnych i chorób przyzębia. Tego typu dolegliwości mogą prowadzić do zaniku kości i utraty zębów. Ponadto progenia może przyczyniać się do przeciążenia mięśni twarzy, szyi, a także stawów szczękowo-skroniowych. Objawami takiego stanu rzeczy są bóle głowy, zaburzenia równowagi, a także zaburzenia słuchu.
Tego rodzaju wada zgryzu może się pogłębiać. Zaawansowana progenia w dorosłym życiu w znaczny sposób wpływa na rysy twarzy, co u niektórych osób może skutkować niską samooceną i problemami z samoakceptacją.
Ponadto krzywe, nachodzące na siebie zęby sprawiają, że nie można ich dokładnie wyczyścić. W miejscach trudno dostępnych gromadzą się bakterie, a co za tym idzie, pojawia się też próchnica.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
