Przyczyny tymczasowego i przewlekłego nietrzymania moczu

Nietrzymanie moczu jest dla mężczyzn dolegliwością dość wstydliwą, co przyczynia się do jej wieloletniego ukrywania i nieleczenia. Tymczasem wizyta u specjalisty może skutecznie pomóc w przywróceniu dawnego komfortu. Najczęściej potrzebne są odpowiednie ćwiczenia oraz zmiana stylu życia.

1. Przyczyny tymczasowego nietrzymania moczu

Czy wiek jest czynnikiem ryzyka nietrzymania moczu?

Uciążliwą i wstydliwą przypadłość, jaką jest nietrzymanie moczu, przypisuje się najczęściej osobom starszym....

zobacz galerię

Krótkotrwałe nietrzymanie moczu może być wynikiem spożywania niektórych produktów spożywczych, napojów lub przyjmowania leków. Jak wpływają one na organizm?

• Alkohol pobudza pęcherz i ma działanie moczopędne, dlatego powoduje nagłą, silną potrzebę oddania moczu.
• Kofeina wykazuje działanie zbliżone do alkoholu – jest diuretykiem i pobudza pęcherz moczowy.
• Napoje gazowane, herbata, kawa, słodziki, a także produkty i napoje zawierające dużo kwasu, cukru oraz przypraw mogą podrażniać pęcherz moczowy, zwiększając ryzyko niekontrolowanych wycieków moczu.
• Spożywanie nadmiernej ilości płynów zwiększa znacząco ilość moczu znajdującą się w pęcherzu.
• Leki stosowane w leczeniu chorób serca, środki obniżające ciśnienie krwi, leki uspokajające oraz środki rozluźniające mięśnie mogą przyczyniać się do problemów z kontrolowaniem pęcherza moczowego.

Za nietrzymanie moczu odpowiedzialne mogą być również niektóre choroby:

• infekcje dróg moczowych – zakażenia mogą podrażniać pęcherz, wywołując silne parcie. Nagląca potrzeba oddania moczu może powodować mimowolne wycieki moczu;
• zaparcia – odbyt znajduje się w pobliżu pęcherza i dzieli z nim wiele nerwów. Zalegający w odbycie stolec przyczynia się do nadreaktywności nerwów i zwiększenia częstotliwości oddawania moczu. Zagęszczony stolec może zakłócać opróżnienie pęcherza, powodując nietrzymanie moczu z przepełnienia.

2. Przyczyny przewlekłego nietrzymania moczu

Inkontynencja u niektórych osób jest przewlekłą przypadłością – ma to związek ze zmianami lub problemami fizycznymi. Najczęściej są to:

• Ciąża i poród – ciężarne kobiety mogą doświadczać wysiłkowego nietrzymania moczu z powodu zmian hormonalnych i zwiększonej wagi powiększającej się macicy. Ponadto w wyniku porodu naturalnego może dojść do osłabienia mięśni pęcherza moczowego. Zmiany zachodzące podczas porodu mogą również spowodować uszkodzenie nerwów i tkanki podtrzymującej, czego wynikiem jest opadanie dna miednicy. Wówczas pęcherz, macica, odbyt i jelito cienkie są przesunięte w stronę pochwy, co może prowadzić do inkontynencji.
• Zmiany związane ze starzeniem – z wiekiem mięśnie pęcherza ulegają osłabieniu, a zdolność pęcherza do przechowywania moczu zmniejsza się. Naturalnym następstwem tego procesu są objawy pęcherza nadreaktywnego. Ryzyko wystąpienia tej przypadłości jest większe w przypadku choroby naczyń krwionośnych, dlatego tak ważny jest zdrowy tryb życia (m.in. rzucenie palenia, leczenie nadciśnienia, utrzymywanie prawidłowej wagi).
• Menopauza – po menopauzie organizm kobiety wytwarza mniej estrogenu – hormonu, który ma wpływ na stan nabłonka pęcherza i cewki moczowej. Mniejsze ilości estrogenu zwiększają ryzyko uszkodzeń nabłonka i nasilenia objawów inkontynencji.
• Histerektomia – usunięcie macicy może uszkodzić mięśnie dna miednicy, prowadząc do wystąpienia nietrzymania moczu.
• Choroby prostaty – inkontynencja może być wynikiem łagodnego przerostu prostaty, leczenia raka prostaty lub braku podjęcia leczenia nowotworu gruczołu krokowego.
• Zaburzenia neurologiczne (np. stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona, udar, guz mózgu, uraz rdzenia kręgowego) mogą zakłócać sygnały nerwowe kluczowe dla kontroli pęcherza moczowego.
• Kamienie w pęcherzu moczowym lub rak pęcherza – choroby te objawiają się inkontynencją, naglącym parciem i pieczeniem podczas oddawania moczu.
• Śródmiąższowe zapalenie pęcherza – przewlekła choroba, która powoduje częstomocz i ból w trakcie oddawania moczu. Stosunkowo rzadkim jej objawem jest nietrzymanie moczu.
• Guz w obrębie dróg moczowych – może blokować przepływ moczu i powodować inkontynencję.

Nietrzymanie moczu ma wiele przyczyn. Niektóre z nich są stosunkowo błahe i można im zaradzić we własnym zakresie. Inne wymagają podjęcia specjalistycznego leczenia.

3. Przyczyny nietrzymania moczu u mężczyzn

Nietrzymanie moczu może mieć wiele przyczyn, a częstotliwość występowania zwiększa się wraz z wiekiem. Dolegliwość jest wywoływana m.in. z powodu:

• zmian wielkości prostaty,
• zakażenia układu moczowego,
• stosowania niektórych leków, np. moczopędnych,
• neuropatii (cukrzycowej, mocznicowej),
• chorób metabolicznych (cukrzycy),
• zaburzeń układu nerwowego,
• nadwagi,
• nowotworów.

Ponieważ przyczyn nietrzymania moczu może być wiele, ważna jest właściwa diagnostyka. Lekarz ustali nie tylko przyczynę, ale przede wszystkim typ dolegliwości i mechanizm jej powstawania.

4. Typy nietrzymania moczu

Zasadniczo wyróżnia się 2 główne typy nietrzymania moczu:

1. Naglące (określane również "nadreaktywnym pęcherzem moczowym") – nietrzymanie moczu jest mimowolne przy jednoczesnej, silnej potrzebie jego oddania. Przyczyn tej dolegliwości może być wiele, ale najczęściej odpowiadają za nią mimowolne skurcze mięśni, które siłą woli są kontrolowane w zwieraczu. Skurcze te z kolei wysyłają do mózgu informację sprawiającą, że pojawia się niechciana konieczność oddania moczu. Innymi słowy, potrzeba udania się do toalety jest tak nagląca, że nie można utrzymać moczu w drodze do niej. Często kilkakrotna potrzeba oddania moczu pojawia się również w nocy. Typ naglący dolegliwości może być efektem infekcji pęcherza, obecności kamieni nerkowych bądź komplikacji chorób mózgu lub układu nerwowego.
2. Wysiłkowe – związany z wysiłkiem pęcherza (podczas kaszlu, kichania, podnoszenia ciężkich przedmiotów czy śmiania się). Za tego typu dolegliwość odpowiadają zbyt słabe mięśnie dna miednicy, zwieracza, bądź więzadeł będących podparciem pęcherza. W efekcie mocz nie jest przytrzymywany. Schorzenie dotyka przede wszystkim kobiety, ale u ok. jednego proc. mężczyzn może wystąpić po operacji prostaty.

Ponadto u mężczyzn wskazuje się również na nietrzymanie moczu:

1. Kropelkowe – gdy kilka kropel moczu pojawia się już po skorzystaniu z toalety. Dodatkowo w kropelkowym nietrzymaniu moczu rozróżniamy jeszcze "kropelkowe wyciekanie moczu po mikcji" oraz "kropelkowe wyciekanie moczu". W pierwszym przypadku podczas oddawania moczu pęcherz nie opróżnia się w całości, a mocz gromadzi się w cewce. Przyczyną jest zwykle powiększona prostata bądź osłabione mięśnie dna miednicy.
2. Z przepełnienia – najczęściej wiąże się z zakłóceniami przepływu moczu.

5. Co sprawia, że mężczyźni bagatelizują dolegliwość?

Mężczyźni dość często wstydzą się odczuwanej dolegliwości, a schorzenie nie wywołuje bólu. Jeśli więc nie boli, wydaje się, że nie trzeba nic z tym robić. Ważna jest wtedy świadomość, że nietrzymanie moczu dotyka mężczyzn dość często – szacuje się, że jednego na czterech mężczyzn po 40 roku życia.

Dolegliwość może przebiegać różnie, począwszy od kilku kropelek moczu co jakiś czas, po większe strużki. Komfort poprawi wtedy sięgnięcie po produkty chłonne przeznaczone dla mężczyzn, np. TENA Men.

Jednak bez względu na typ nietrzymania moczu, mężczyźni mogą być spokojni. Dostępne sposoby i pomoc pozwalają bowiem na zachowanie kontroli i przywrócenie lepszego samopoczucia. Zaleca się przede wszystkim ćwiczenia dna miednicy oraz zmianę stylu życia. Najważniejsza jest jednak konsultacja lekarska.