Rak jądra - przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie
Rak jądra zdarza się dość rzadko. Mimo iż stanowi tylko 1% spośród wszystkich nowotworów u mężczyzn, jest najczęściej występującym nowotworem u mężczyzn pomiędzy 20. a 34. rokiem życia. Rak jąder jest jedną z najłatwiej uleczalnych form raka, jeżeli zostanie wykryty odpowiednio wcześnie.
1. Rodzaje raka jąder
O raku jądra mówi się w Polsce stosunkowo rzadko. Szacuje się, że średnio na ten typ nowotworu zapada 1200 mężczyzn rocznie. Zachorowalność na raka piersi u kobiet jest ponad 10-krotnie wyższa.
Nie oznacza to oczywiście, że raka jąder można bagatelizować. Wręcz przeciwnie – w przypadku późnej diagnozy może – jak każdy inny nowotwór złośliwy - doprowadzić do przerzutów, a w konsekwencji do śmierci.
Nowotwór jądra pojawia się najczęściej u mężczyzn do 35. roku życia. Panowie w takim wieku nie myślą o chorobie, dlatego też często lekceważą pierwsze jej objawy.
Rak jąder występuje w dwóch rodzajach. Wyróżniamy nasieniaki i nienasieniaki. Te pierwsze wyrastają w komórkach nasiennych, w których produkowana jest sperma.
Nasieniaki rosną powoli. Dotyczą najczęściej mężczyzn w wieku 30-40 lat i zazwyczaj ograniczają się tylko do jąder. Przerzuty występują rzadko, jeżeli już to pojawiają się w węzłach chłonnych.. Nienasieniaki rozrastają się dużo szybciej, są też bardziej powszechne. Guzy te składają się z kilku typów komórek.
2. Przyczyny raka jądra
Przyczyna występowania nowotworu jądra nie jest do końca znana. Z pewnością duże znaczenie ma dziedziczenie. Wystąpieniu nowotworu sprzyja:
- niezstąpienie jądra do moszny (jeśli w życiu płodowym chłopca jądro z jamy brzusznej przedostaje się do moszny i po pewnym czasie zatrzymuje się w miejscu; wówczas jądro należy sprowadzić, zanim dziecko skończy 2 lata);
- powtarzające się infekcje (do zapalenia jąder lub najądrza może dojść, gdy bakterie lub wirusy dotrą do nich wraz z krwią z innego ogniska zapalnego; inna droga wiedzie przez nasieniowód, a przyczyną w tym przypadku są infekcje układu moczowego; u młodych mężczyzn zapalenie jądra jest częstym powikłaniem po śwince);
- operacja przepukliny pachwinowej (w tym przypadku ryzyko zachorowania wzrasta 3 razy);
- nietypowy przebieg ciąży u matki (chłopcu może szkodzić nadmiar estrogenów u matki w momencie kształtowania się u niego jąder, czyli ok. 7 tygodnia życia płodowego dziecka);
- zanieczyszczenie środowiska;
- siedzący tryb życia;
- niska waga urodzonego noworodka.
3. Objawy raka jądra
Symptomem, który pojawia się na samym początku jest powiększenie jądra. Nie powoduje ono bólu, ale może mu towarzyszyć zaczerwienienie moszny. Zaniepokoić powinna nie dające się oddzielić od jądra masa, guzek niejako do niego przyczepiony. Właśnie ten brak możliwości oddzielenia narośli od jądra odróżnia nowotwór od zapalenia najądrza.
"Mężczyźni, u których rozwija się nowotwór jądra zauważają uczucie ciężaru w mosznie" – czytamy na stronie kampanii społecznej Movebember, kierowanej do młodych mężczyzn i poruszającej temat zachorowań na raka jąder.
Innym objawem jest zbieranie się płynu w mosznie płynu i jej powiększenie. Gruntownie przebadać się powinni także panowie, którzy odczuwają ból lub dyskomfort w okolicach moszny.
Rak jądra to nowotwór, który bardzo szybko daje przerzuty do innych części ciała. U takiej osoby w zaawansowanym stadium choroby występują silne bóle brzucha. Są one spowodowane powiększaniem węzłów chłonnych zaotrzewnowych.
Chorzy często skarżą się także na duszności, nawracający kaszel, w drastycznych przypadkach także plucie krwią (przy przerzutach do płuc). Jeśli natomiast rak da przerzuty do kości – występują bóle w kościach i stawach. Z kolei w przypadku przerzutów do mózgu – guz będzie zaburzał funkcje neurologiczne.
Objawem nowotworu może być także nagłe zwiększenie owłosienia skóry, powiększenie mięśni. Według danych, u 7 proc. chorych mężczyzn zauważa się powiększenie gruczołów piersiowych.
4. Diagnostyka i leczenie raka jądra
Badanie lekarskie w zdiagnozowaniu raka jądra jest konieczne. Drugim, niezwykle ważnym krokiem jest poddanie moszny badaniu ultrasonograficznemu (USG). To nieinwazyjne, niebolesne badanie obu jąder oraz jamy brzusznej, które wstępnie ocenia stan narządów wewnętrznych.
Doświadczony lekarz może z dużym prawdopodobieństwem rozpoznać nowotwór jądra w czasie badania palpacyjnego (poprzez dotyk). Potwierdzeniem diagnostyki jest poziom markerów nowotworowych AFP, beta-hCG i LDH w surowicy krwi. Czasami zleca się tomografię komputerową jamy brzusznej, m.in. podczas przerzutów.
Chirurgiczne usunięcie dotkniętego chorobą jądra jest pierwszym krokiem w leczeniu. Czasami całe leczenie sprowadza się do operacji. Dalsze postępowanie zależy od rodzaju raka jąder i stadium choroby. W bardzo zaawansowanych przypadkach konieczna może być chemioterapia i naświetlanie.
Rak jądra są całkowicie wyleczone, zwłaszcza jeśli zostaną wcześniej rozpoznane. W nowoczesnych ośrodkach onkologicznych dostępne są metody leczenia łączące leczenie operacyjne z chemioterapią i radioterapią. Usunięcie jednego jądra nie wpływa istotnie na płodność mężczyzny, a jedynym widocznym efektem zabiegu jest brak jąder.
To też warto wiedzieć
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.