Rak szyjki macicy - przyczyny, objawy, profilaktyka i leczenie
Rak szyjki macicy spowodowany jest głównie przez wirus HPV – wirus brodawczaka ludzkiego. Nowotwór szyjki macicy (ang. cervical cancer) należy do nowotworów złośliwych. Rak szyjki macicy rozpoczyna się zwykle wewnątrznabłonkową neoplazją szyjki macicy, dawniej określaną jako rak przedinwazyjny albo dysplazja szyjki macicy. Rak szyjki macicy to drugi po nowotworze piersi postrach wśród kobiet. Rozpoznanie raka szyjki macicy w stadium „zero” (przedinwazyjnym) daje 100 proc. szanse na wyleczenie go, dlatego ważna jest profilaktyka i wykonywanie badań cytologicznych.
Zobacz film: "Piękna bo Zdrowa - akcja profilaktyki raka szyjki macicy"
- 1. Przyczyny raka szyjki macicy
- 2. Objawy raka szyjki macicy
- 3. Leczenie raka szyjki macicy
- 4. Dlaczego ważna jest profilaktyka raka szyjki macicy?
- 4.1. Badania profilaktyczne
1. Przyczyny raka szyjki macicy
Rak szyjki macicy może ujawnić się w każdym wieku i należy do najniebezpieczniejszych nowotworów układu rozrodczego u kobiet. Głównym winowajcą zachorowania na raka szyjki macicy jest wirus HPV (głównie typy: 16, 18, 31, 33, 35). Do czynników ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy zalicza się:
- wczesne rozpoczęcie współżycia seksualnego,
- częste zmienianie partnerów seksualnych,
- współżycie z partnerami mającymi wiele partnerek,
- dużą aktywność seksualną kobiety, seks grupowy,
- prostytucję,
- niski poziom higieny osobistej,
- palenie papierosów,
- stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej,
- zachorowanie na opryszczkę narządów płciowych (wirus HSV2),
- przewlekłe infekcje pochwy,
- zarażenie chlamydiami,
- niedobór witamin A i C,
- liczne ciąże i porody,
- niski poziom wykształcenia i niski status społeczno-ekonomiczny,
- zaburzony system immunologiczny.
Przypuszcza się, że tłuszczowa wydzielina gruczołów napletka (tzw. łój napletkowy) może także wywierać działanie rakotwórcze w okolicy ujścia i szyjki macicy, dlatego w kulturach, w których dokonuje się obrzezania mężczyzn, notuje się niższe wskaźniki zachorowania na raka szyjki macicy przez kobiety.
2. Objawy raka szyjki macicy
Początkowo rak szyjki macicy nie daje żadnych objawów. Brak dolegliwości wydłuża perspektywę wizyty u ginekologa.
Późna interwencja powoduje, że zaawansowane stadium raka szyjki macicy redukuje szanse na wyleczenie i przeżycie. Kiedy pojawią się przerzuty, kobiety nie można już praktycznie uratować. Objawy raka szyjki macicy są niespecyficzne i mogą towarzyszyć innym dolegliwościom okolic intymnych. Do symptomów raka szyjki macicy można zaliczyć:
- nieregularne miesiączki,
- krwawienia międzymiesiączkowe,
- upławy o nieprzyjemnym zapachu,
- dyskomfort w dole brzucha,
- bóle okolicy krzyżowo-lędźwiowej,
- krwawienia w trakcie i po stosunku seksualnym.
3. Leczenie raka szyjki macicy
W Polsce notuje się najwyższy wskaźnik zachorowalności na raka szyjki macicy wśród wszystkich państw europejskich (choruje około 15 kobiet na 100 tysięcy). Okazuje się, że 60 proc. kobiet, u których wykryto raka szyjki macicy, nie miało nigdy w życiu robionego badania cytologicznego!
Tymczasem tylko regularne badania ginekologiczne i badania cytologiczne (co roku) chronią przed rakiem szyjki macicy. Nowotwór szyjki macicy wykryty w stadium przedinwazyjnym jest całkowicie wyleczalny, ale już w stadium II daje tylko 50 proc. szanse przeżycia. Średni wiek kobiet ze stanami przednowotworowymi wynosi 34 lata – większość z nich planuje jeszcze macierzyństwo.
PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT
Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:
- Dlaczego wystąpił rak złośliwy jajnika po usunięciu macicy? - odpowiada lek. Zbigniew Żurawski
- Jakie rokowania przy raku drobnokomórkowym? - odpowiada lek. Aleksandra Witkowska
- Czy zaawansowany rak szyjki macicy powinien być widoczny w badaniu fizykalnym? - odpowiada lek. Katarzyna Szymczak
W zależności od zaawansowania raka szyjki macicy stosuje się operację, radioterapię i/lub chemioterapię. Najczęściej chirurgicznie wycina się zmienione nowotworowo organy (macicę, sąsiadujące węzły chłonne, jajniki, jajowody). Kiedy kobieta pragnie urodzić dziecko, a stadium raka szyjki macicy nie jest zaawansowane, wykonuje się konizację – zabieg chirurgiczny w znieczuleniu ogólnym, podczas którego usuwa się stożkowy fragment szyjki macicy.
We wczesnym etapie raka szyjki macicy skuteczna jest również radioterapia. Zaburzone zostają jednak funkcje jajników i wówczas trzeba stosować zastępczą terapię hormonalną. Czasami pacjentki poddaje się chemioterapii, polegającej na przyjmowaniu leków cytostatycznych.
4. Dlaczego ważna jest profilaktyka raka szyjki macicy?
Co roku około 3500 Polek słyszy diagnozę – nowotwór szyjki macicy. Aż połowa z tych kobiet umiera, bo pomoc lekarska nadeszła zbyt późno… Warto więc zatrzymać się na chwilę i już teraz pomyśleć, jak można uchronić się przed „cichym zabójcą”.
Rak szyjki macicy w pierwszym okresie rozwoju przebiega bezobjawowo! A więc fakt, że czujesz się dobrze i nie zauważasz żadnych niepokojących objawów nie oznacza, że jesteś zdrowa. Nie łudź się również, że skoro nikt wcześniej w Twojej rodzinie nie chorował, to Ty także będziesz zdrowa i nie jesteś obciążona ryzykiem zachorowania, bowiem każda kobieta, niezależnie od wieku, jest narażona na zakażenie się wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV).
W miarę postępowania choroby mogą pojawić się takie objawy, jak krwawienia (pomiędzy regularnymi miesiączkami, po stosunku, po menopauzie), obfite upławy, ból w podbrzuszu.
Każda kobieta powinna wiedzieć, kiedy i co należy zrobić, by w razie zachorowania mieć jak największą szansę na wyleczenie. Słowem kluczem jest tu PROFILAKTYKA – ta pierwotna i ta wtórna. Ta pierwsza to nic innego, jak szczepienie przeciwko wirusowi HPV, wywołującemu raka szyjki macicy.
Najlepszym sposobem zabezpieczenia przed zakażeniem wirusem HPV jest podanie szczepionki przed inicjacją seksualną. Zaszczepienie dziewczynek tą szczepionką powoduje wytworzenie odporności w organizmie i w momencie dostania się wirusa HPV do organizmu zostanie on zniszczony. Szacuje się, że to szczepienie zmniejsza ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy o około 70 proc.
4.1. Badania profilaktyczne
Kolejnym działaniem profilaktycznym jest badanie cytologiczne. Polega ono na mikroskopowej ocenie komórek pobranych specjalną szczoteczką z szyjki macicy. Dzięki badaniu cytologicznemu można wykryć zmiany przedrakowe i raka we wczesnym stadium choroby - uleczalnym. Badania naukowe dowodzą, iż 1,5 proc. - 2 proc. rozmazów cytologicznych jest nieprawidłowych i wymaga dalszej diagnostyki.
Warto zapamiętać, że żadna kobieta nie może czuć się bezpiecznie przed ryzykiem zachorowania na raka szyjki macicy. W natłoku codziennych spraw należy pamiętać o podstawowych działaniach profilaktycznych wymienionych powyżej, ponieważ istnieje szereg czynników ryzyka, wśród których wymienić należy:
- liczni partnerzy seksualni (czym większa liczba partnerów seksualnych, tym większe ryzyko zakażenia HPV),
- wcześnie rozpoczęte współżycie seksualne (wczesne rozpoczęcie ryzyka związane jest z większym prawdopodobieństwem zakażenia HPV),
- obecność innych zakażeń oraz chorób przenoszonych drogą płciową (zakażenia chlamydiami, HIV, CMV, EBV, kiłą, rzeżączką zwiększają ryzyko zakażenia HPV),
- obniżona odporność (większość kobiet zakażonych wirusem HPV nie choruje na raka szyjki macicy. Kobiety, które są zakażone wirusem HPV oraz mają osłabiony układ odpornościowy częściej rozwijają raka szyjki macicy),
- palenie papierosów (badania wskazują na zwiększone ryzyko rozwoju zakażenia HPV wśród kobiet nałogowo palących papierosy).
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
