Reakcja alergiczna - objawy i zapobieganie
Reakcja alergiczna najczęściej objawia się poprzez kaszel, katar czy wysypkę. Mogą pojawić się także zróżnicowane dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Alergia oznacza nadmierną reakcję organizmu przy kontakcie z alergenem (np. bakteriami, wirusami, środkami chemicznymi itp.). Wśród różnych rodzajów alergii wyróżnia się m.in. alergię pokarmową, alergię na leki czy kosmetyki. Poniżej znajdują się najczęstsze schorzenia, u podstawy których leży reakcja alergiczna.
Reakcja alergiczna
Objawy alergii
Alergiczny katar (katar sienny, alergiczny nieżyt nosa, Allergic rhinitis) wywołują pyłki roślin – drzew, traw, ziół. Objawy kataru siennego to: swędzenie w nosie, kichanie i wodnisty katar, zaczerwienienie i puchnięcie oczu, łzawienie, ból głowy, uczucie rozbicia. Symptomy choroby nasilają się w okresie kwitnienia roślin – od lutego do sierpnia. Alergiczny nieżyt nosa może występować również w postaci kataru niesezonowego. Jego objawy są podobne do kataru siennego, jednak występują przez cały rok. Katar sienny należy leczyć – jeśli zaniedba się to, nasili się, a najgroźniejszą konsekwencją jest rozwój astmy.
Niektóre typy pokrzywki - na skórze pojawiają się bąble pokrzywkowe (efekt wydzielania histaminy), którym często towarzyszy uporczywy świąd.
Wstrząs anafilaktyczny pojawia się już po kilku sekundach po zetknięciu organizmu z alergenem – najczęściej po pozajelitowym podaniu leku lub wstrzyknięciu kontrastu wykorzystywanego przy badaniach radiologicznych. Może wystąpić także w wyniku spożycia pewnych pokarmów, po zażyciu leków czy zastosowaniu środków znieczulających, przy kontakcie z lateksem, po ukąszeniu owadów czy podczas procesu odczulania. Jest to reakcja nadwrażliwości na alergen, który indukuje wytwarzanie przeciwciał IgE. W wyniku tego w organizmie dochodzi do nadmiernego wydzielania związków, takich jak histamina, prostaglandyny, leukotrieny, kwas arachidonowy i inne. Wówczas gwałtownie spada ciśnienie, przyspiesza akcja serca, blednie skóra, dochodzi do utraty przytomności, mogą pojawić się drgawki, niekontrolowane oddawanie moczu i kału, pokrzywka na skórze. W takim wypadku należy położyć chorego tak, aby nogi były wyżej niż głowa, usunąć źródło alergenu i natychmiast wezwać pogotowie, ponieważ wstrząs stanowi realne zagrożenie życia.
Alergia. Fakty i mity
Alergia pokarmowa najczęściej spotykana jest u dzieci, może jednak wystąpić i znacznie później. Najczęściej wywołuje ją uczulenie na białko mleka krowiego, a dokładnie jego składniki – kazeinę, laktoglobulinę, laktobetaglobulinę. Alergia pokarmowa często ustępuje samoistnie. Dopóki jednak to nie nastąpi, należy wyeliminować z diety czynniki ją wywołujące. Łagodne objawy to wzdęcia, wymioty, biegunka. W ostrzejszych może przypominać zatrucie pokarmowe.
Zapobieganie reakcjom alergicznym
Gdy chory zaobserwuje u siebie podejrzane objawy, powinien zgłosić się do lekarza. Specjalista najpierw zbierze niezbędne informacje o stanie zdrowia pacjenta podczas wywiadu, następnie przeprowadzi testy alergiczne. Najczęściej wykonywane są testy skórne – lekarz nanosi na skórę chorego tzw. wzorcowe antygeny. Jeżeli po 15 minutach pojawi się w tym miejscu zaczerwienienie bądź opuchlizna, świadczy to o reakcji alergicznej organizmu. Określeniu alergenu służą także próby ekspozycyjne, podczas których badana osoba wdycha alergen, po czym bada się reakcję oskrzeli.
Aby nie dochodziło do reakcji alergicznej, należy przede wszystkim unikać kontaktu z alergenem, czyli np. w przypadku alergii pokarmowej na białko chory nie powinien spożywać pokarmów zawierających ten składnik. Niekiedy jednak konieczne jest zastosowanie leczenia farmakologicznego bądź immunoterapii swoistej.
Leczenie farmakologiczne polega na podawaniu pacjentowi leków przeciwhistaminowych, które nie dopuszczają do powstania reakcji alergicznej. Immunoterapia swoista sprawia, że pacjent przestaje reagować alergicznie na dany alergen. W przypadku immunoterapii podaje się choremu antygen drogą dożylną. Szczepionki działają odczulająco. Dzięki nim objawy towarzyszące alergii zmniejszają się bądź całkowicie ustępują. Skuteczność terapii zależy od właściwego rozpoznania alergenu. Odczulanie zazwyczaj trwa od 3 do 5 lat. Jeżeli jednak dochodzi do reakcji alergicznej, należy jak najszybciej usunąć alergen z otoczenia chorego. Następnie podaje się alergikowi domięśniowo lub podskórnie adrenalinę (epinefrynę), następnie pozajelitowo środki przeciwhistaminowe. Podawane są także glikokortykosterydy, aby zapobiec nawrotom reakcji alergicznej. W przypadku, gdy dochodzi do wstrząsu anafilaktycznego, należy podać adrenalinę we wlewie dożylnym.
Źródła
- Church M., Holgate M., Lichtenstein M., Alergia, Czelej, Lublin 2004, ISBN 83-89309-18-1
- Boznański A. (red.), Choroby alergiczne wieku rozwojowego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003, ISBN 83-200-2769-1
- Panaszek B. (red.), Ilustrowany podręcznik chorób alergicznych, Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-087-0
- Obłutowicz K., Alergologia praktyczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001, ISBN 978-83-200-4233-7
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
