Ropień wątroby – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Ropień wątroby to choroba narządu, która jest wywołana przez bakterie ropotwórcze. Zmiana może pojawiać się zarówno pojedynczo, częściej spotyka się jednak ropnie mnogie. Leczenie zależy od wielkości i umiejscowienia patologii. Mnogie ropnie wymagają intensywnej antybiotykoterapii, zaś duże – interwencji chirurgicznej. Jakie są przyczyny i objawy choroby?

1. Co to jest ropień wątroby?

Ropień wątroby (łac. abscessus hepatis) to ograniczona przestrzeń w wątrobie, która jest wypełniona treścią ropną. Powstaje najczęściej w wyniku infekcji bakteryjnej, rzadziej amebowej i sporadycznie grzybiczej. Najczęściej odpowiedzialne są bakterie: Klebsiella, Streptococcus, Psudomonas i Eschericha coli.

Jakie są przyczyny ropnia wątroby? Ta ogniskowa zmiana wątroby powstaje wskutek zakażenia bakteryjnego. Dochodzi do niego:

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Dlaczego warto robić screening?"

• drogą wstępującą z dróg żółciowych,
• drogą wrotną bądź przez tętnicę wątrobową, z okolicznych narządów,
• w wyniku urazu,
• na podłożu o nieustalonej przyczynie.

Niegdyś ropnie wątroby bardzo często występowały na podłożu zapalenia wyrostka robaczkowego, zapalenia uchyłków czy też innych zakażeń jamy brzusznej. Obecnie najczęstsze przyczyny ropni wątroby to:

• zakażenia krwiopochodne, na przykład bakteryjne zapalenie wsierdzia,
• zapalenia dróg żółciowych spowodowane niedrożnością dróg żółciowych, zarówno w przebiegu nowotworu złośliwego, jak i chorób nienowotworowych, takich jak kamica dróg żółciowych czy choroby wrodzone,
• steny w drogach żółciowych, wykonywanie zabiegów na drogach żółciowych (zakażenie jatrogenne),
• urazowe uszkodzenie wątroby, zakażony krwiak lub zbiornik żółci,
• krwiak wątroby.

W wielu przypadkach nie udaje się ustalić przyczyny pojawienia się ropnia. Zalicza się je do tzw. kryptogennych ropni wątroby. Źródła zakażenia nie udaje się ustalić u około 15% pacjentów z ropniem wątrobowym.

Zaobserwowano, że zmiany tego typu częściej dotykają osoby z zaburzeniami odporności i chorych na cukrzycę, a także pacjentów którzy przebyli w przeszłości operację na jelitach lub nadużywają alkoholu.

2. Objawy ropni wątroby

Ropnie mogą być zmianami pojedynczymi lub mnogimi. Zwykle są mnogie. Gdy są pojedyncze, lokalizują się zwykle w prawym płacie wątroby. Pojawienie się ropnia wątroby początkowo nie daje żadnych objawów lub są one niecharakterystyczne. Symptomy mogą pojawić się w ciągu kilku dni lub tygodni. To:

• bóle mięśni i stawów
• wysoka gorączka (39-40 stopni Celsjusza),
• bóle głowy,
• osłabienie,
• utrata apetytu, jadłowstręt,
• dreszcze,
• ból brzucha (zazwyczaj w prawym górnym kwadrancie, choć dolegliwości mogą promieniować na cały brzuch),
• nudności, wymioty,
• nocne poty,
• spadek masy ciała,
• stan podżółtaczkowy.

Nie wszystkie symptomy muszą być obecne. Wiele z nich zależy od rozmiarów i umiejscowienia ropnia.

3. Diagnostyka ropni wątroby

Kluczową rolę w rozpoznawaniu ropnia wątroby mają objawy podmiotowe i przedmiotowe (może wykazać powiększenie wątroby i bolesność w prawym górnym kwadrancie brzucha).

Niezbędne są również badania laboratoryjne. Obserwuje się w nich podwyższoną liczbę krwinek białych, zwiększone stężenie białka C-reaktywnego (CRP), niedokrwistość, przyspieszone opadanie krwinek, hipoalbuminemię, zwiększoną aktywność enzymów cholestatycznych oraz mierny wzrost stężenia bilirubiny.

Zleca się również posiew krwi. Ten wskazuje obecność takich patogenów jak bakterie gram ujemne (E. coli, K. pneumonia) i bakterie gram dodatnie (S. milleri, Enterococcus sp.).

Ropień uwidacznia badanie USG. Ten początkowo jest słabo odgraniczony, w bardziej zaawansowanym stadium choroby widać wyraźną torebkę. Można również wykonać tomografię komputerową ze środkiem cieniującym lub rezonans magnetyczny.

4. Leczenie ropnia wątroby

Leczenie ropnia wątroby polega na:

• drenażu treści ropnej (drenaż przezskórny pod kontrolą USG lub TK). W przypadku niepowodzenia rozważa się leczenie chirurgiczne (drenaż ropnia, wycięcie fragmentu wątroby),
• dożylnym podaniu antybiotyków i to jeszcze przed uzyskaniem wyników posiewu krwi. W niektórych przypadkach możliwe jest wyleczenie przy zastosowaniu wyłącznie antybiotykoterapii podawanej dożylnie,
• leczeniu choroby podstawowej, która była przyczyną ropni.

Nieleczone ropnie wątroby lub leczenie wprowadzone zbyt późno jest niebezpieczne, ponieważ może prowadzić do rozwoju wstrząsu septycznego. Jeszcze do niedawna zmiany prowadziły do śmierci pacjenta. Dziś ryzyko zgonu wynosi od 5 do 30%.

Powikłaniem ropni wątroby jest perforacja z przedostaniem się treści ropnej do jamy otrzewnej, jamy opłucnej lub worka osierdziowego (ropniaki), a także zakrzepica żyły wrotnej lub śledzionowej z rozwojem nadciśnienia wrotnego.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.