Rzadkie powikłanie po szczepionce Pfizera. U niektórych pacjentów rozwinął się półpasiec
Jednym ze skutków ubocznych szczepionki przeciw COVID-19 firmy Pfizer może być wystąpienie półpaśca. Do takich wniosków doszli naukowcy podczas badań klinicznych. Jak podkreślają, takie powikłania są skrajnie rzadkie i dotyczą konkretnej grupy osób. - Półpasiec może wystąpić po podaniu każdej szczepionki - komentuje dr Bartosz Fiałek.
1. Przypadki półpaśca po szczepionkach na COVID-19
Badanie przeprowadził zespół naukowców z Centrum Medycznego Tel Awiw we współpracy z Carmel Medical Center w Hajfie.
Zdaniem badaczy, osoby z określonymi schorzeniami są narażone na wystąpienie wysypki skórnej po przyjęciu szczepionki przeciw COVID-19 firmy Pfizer.
- Można powiedzieć, że w przypadku niektórych pacjentów szczepionka może działać jako wyzwalacz - mówi dr Victoria Furer, reumatolog zaangażowana w badanie.
Do takich wniosków naukowcy doszli po przebadaniu 590 pacjentów, którzy otrzymali szczepionkę Pfizera. 491 z tych pacjentów miało zdiagnozowane takie choroby autoimmunologiczne, jak reumatoidalne zapalenie stawów, twardzina układowa oraz mieszana choroba tkanki łącznej. Wszystkie te schorzenia powodują, że układ odpornościowy omyłkowo atakuje kości, stawy, mięśnie lub narządy.
Pozostałe 99 osób, które wzięły udział w badaniu, nie cierpiało na żadną chorobę autoimmunologiczną. Uznano je za grupę kontrolną.
Po przeanalizowaniu danych okazało się, że u sześciu pacjentów po podaniu szczepionki przeciw COVID-19 rozwinął się półpasiec. U pięciu osób zmiany skórne wystąpiły już po pierwszej dawce szczepionki, a u jednej osoby - po drugiej. Wszyscy pacjenci mieli choroby autoimmunologiczne oraz obniżoną odporność.
2. "Półpasiec może wystąpić po podaniu każdej szczepionki"
Jak tłumaczy prof. Anna Boroń-Kaczmarska, specjalistka chorób zakaźnych, półpaśca wywołuje ten sam wirus, który jest odpowiedzialny za wystąpienie ospy wietrznej.
- Należy on do rodziny wirusów Herpes. Jeśli te wirusy zainfekują ludzki organizm, już nigdy go nie opuszczają - mówi prof. Boroń-Kaczmarska. Innymi słowy, wirus pozostaje w uśpieniu i czeka na dogodne warunki, aby się uaktywnić. - Każde obniżenie odporności może prowadzić do rozwoju półpaśca - dodaje ekspertka.
- Takie pogorszenie odporności może spowodować proces zapalny wywołany przez przewlekle choroby autoimmunologiczne albo podanie leków immunosupresyjnych, które ograniczają pracę układu odpornościowego - tłumaczy reumatolog dr Bartosz Fiałek, przewodniczący regionu kujawsko-pomorskiego OZZL. - W momencie kiedy pacjent obciążony takimi chorobami otrzymuje szczepienie, jego układ immunologiczny zaczyna pracować inaczej, ponieważ skupia się na produkowaniu przeciwciał. Wówczas istnieje prawdopodobieństwo, że dojdzie do aktywacji uśpionego wirusa - wyjaśnia dr Fiałek.
Lekarz podkreśla, że ryzyko rozwoju półpaśca istnieje przy podaniu wszystkich szczepionek, nie tylko tych przeciw COVID-19.
- Obserowaliśmy takie reakcje po podaniu różnych preparatów. Więc nie jest też to kwestia konkretnego rodzaju szczepionki, a tym bardziej Pfizera. Prawdopodobnie w badaniach uwzględniono tylko tę szczepionkę, ponieważ jest ona dominującą w Izraelu - komentuje dr Fiałek. - Półpasiec może wystąpić po podaniu każdej szczepionki. Należy jednak rozumieć, że do takich powikłań dochodzi ekstremalnie rzadko, a samą chorobę wywołuje nie szczepionka, tylko chwilowe obniżenie odporności - mówi dr Fiałek.
3. Szczepienie przed szczepieniem na COVID-19
Jak podkreśla dr Fiałek, marginalne ryzyko wystąpienia półpaśca nie powinno wpływać na decyzję o zaszczepieniu się przeciw COVID-19. Podobnego zdania są również autorzy badania.
Zdaniem izraelskich naukowców, jeśli te wyniki zostaną potwierdzone w kolejnych badaniach, należy rozważyć zalecenie, aby osoby z obniżoną odpornością przed szczepieniem na COVID-19 były najpierw szczepione przeciwko półpaścowi.
- Oczywiście, warto się szczepić i wszystkie szczepienia ochronne są dobre w przypadku pacjentów z niedoborami odporności. Ciągle powtarzamy, że należy się szczepić przynajmniej przeciwko pneumokokom oraz grypie. Jednak na tym etapie nie widzę wskazań, aby zalecać pacjentom najpierw wykonanie szczepienia przeciw półpaścowi, a dopiero potem na COVID-19 - uważa dr Fiałek.
Według eksperta, pacjenci powinni zwrócić uwagę, że między podaniem różnych szczepionek powinien być zachowany odstęp czasowy. Przykładowo, jeśli przyjęliśmy szczepionkę żywą, zalecana jest 6- lub 8-tygodniowa przerwa przed podaniem szczepionki przeciw COVID-19. Ważne jest więc, aby decyzja o dodatkowym szczepieniu nie zaważyła na tym, że przepadnie nam szczepienie przeciw COVID-19, które teraz powinno mieć preoritet - podkreśla dr Fiałek.
4. Objawy półpaśca
Objawy półpaśca to przede wszystkim zmiany skórne. Zanim się jednak pojawią, chory może odczuwać dolegliwości typowe dla przeziębienia, czyli ból gardła i głowy, a także może mieć gorączkę i złe samopoczucie.
Wysypka pojawia się wzdłuż linii jednego z nerwów czuciowych, tworząc charakterystyczny pas po jednej stronie ciała. Najpierw pojawia się przeczulenie skóry, mrowienie i ostry ból dotykający połowy tułowia lub twarzy. Później rumień ze zmianami pęcherzykowatymi, przechodzącymi w strupy i nadżerki. Przy mocno rozwiniętej chorobie mogą pojawić się zmiany krwotoczne i martwica.
Zazwyczaj zmiany skórne goją się po kilkunastu dniach, nie pozostawiając blizn. Półpaścowi towarzyszy neuralgia popółpaścowa, czyli nerwoból, który mimo zagojenia się wykwitów dokucza pacjentom jeszcze przez długi czas. W najgorszych przypadkach nawet kilka lat.
Zobacz także: Szczepienia na COVID-19 a choroby autoimmunologiczne. Wyjaśnia immunolog prof. Jacek Witkowski
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.