Trwa ładowanie...

Saturacja krwi – pomiar, norma i wartość krytyczna

Avatar placeholder
08.04.2022 15:01
Saturacja krwi to zawartość tlenu we krwi.
Saturacja krwi to zawartość tlenu we krwi. (adobestock)

Saturacja krwi, czyli jej natlenienie, jest parametrem określającym zawartość tlenu we krwi i jego dostarczanie do tkanek. To wskaźnik dotlenienia organizmu. Ocenę saturacji przeprowadza się najczęściej w warunkach szpitalnych, ale i domowych. Wskazaniem do badania są bowiem bardzo różne sytuacje. Jaka jest norma saturacji? Jakie są przyczyny i objawy niedotlenienia? Co robić, by nie doszło do komplikacji?

spis treści

1. Co to jest saturacja krwi?

Saturacja krwi, czyli nasycenie krwi tlenem, określa ilość hemoglobiny związanej z tlenem do hemoglobiny niezwiązanej. Obok pulsu, temperatury ciała, ciśnienia krwi i częstotliwości oddechu jest traktowana jako piąty parametr życiowy. Wskaźnik ten obrazuje poziom dotlenienia organizmu.

2. Na czym polega pomiar saturacji?

Saturację krwi mierzy się metodą pulsoksymetrii, a pomiary wykonuje się za pomocą specjalnego urządzenia. Pulsoksymetr, bo o nim mowa, mierzy procent związania hemoglobiny z tlenem we krwi.

Saturację za pomocą pulsoksymetru u osób dorosłych mierzy się najczęściej na opuszku palca, zaś u noworodków na nadgarstku lub stopie. Pulsoksymetr napalcowy, który jest zbudowany w formie rozchylanej klamry, można także nakładać na małżowinę ucha, a nawet czubek nosa.

Zobacz film: "Wiedza i świadomość pacjentów w dobie Internetu"

Pomiar saturacji tym sposobem jest bezbolesny, nieinwazyjny i miarodajny. Zasada działania pulsoksymetru opiera się na pochłanianiu promieniowania przez krwinki czerwone światła czerwonego oraz podczerwonego.

Erytrocyt przenoszący tlen ma inną barwę niż erytrocyt bez tlenu. Wynik kalibrowany jest w urządzeniu, a poziom saturacji podawany jest w procentach oraz oznaczany jest symbolem SpO2 (lub SaO2).

Wskazaniem do pomiaru poziomu saturacji są różne sytuacje, zarówno choroby przewlekłe, jak i szczególne okoliczności, w których może dojść do niedotlenienia organizmu.

To przykład planowe lub nieplanowane operacje i zabiegi, znieczulenie ogólne, badanie endoskopowe układu pokarmowego, poród oraz stany przedporodowe, a także śpiączka farmakologiczna.

Pomiary saturacji krwi za pomocą pulsoksymetru są też ważne dla sportowców, pilotów i skoczków spadochronowych oraz wspinaczy wysokogórskich. Jest jednym ze sposobów skontrolowania tego, czy układ oddechowy funkcjonuje prawidłowo i czy organizm jest odpowiednio dotleniony.

3. Normy saturacji

W organizmie człowieka jedynie niewielka ilość hemoglobiny z krwi nie przepływa przez płuca w celu natlenowania. Jakie jest więc prawidłowe nasycenie hemoglobiny tlenem?

Norma SpO2 (saturacja norma) u dorosłego mieści się w granicach 95-100%. Oznacza to, że każdy poziom poniżej prawidłowego oznacza, że narządy, tkanki i komórki nie otrzymują wystarczającej ilości tlenu, którego potrzebują do prawidłowego funkcjonowania.

Wartość saturacji poniżej 95% wiąże się z ryzykiem hipoksji. Z uwagi na to, że krew nie dostarcza wystarczającej ilości tlenu do tkanek, organizm jest niedotleniony.

Ponieważ patologia może odnosić się zarówno do jednego organu, jak i całego organizmu, objawy niedotlenienia, ale i jego konsekwencje mogą być różne. Zależy to od stopnia prężności tlenu, możliwości rekompensowania niedoboru tlenu i tempa powstawania niedotlenienia.

Wartości saturacji mniejszej niż 70% to saturacja zagrażająca życiu (wartość krytyczna). Przewlekłe niedotlenienie organizmu, czyli utrzymujące się niskie wartości natleniowania krwi prowadzą do zaburzeń percepcji bodźców, ciężkich uszkodzeń narządów oraz zgonu wywołanego niedotlenieniem mózgu.

4. Niska saturacja – przyczyny

Niska saturacja może być spowodowana:

  • wadami oraz dysfunkcją narządów,
  • chorobami układu oddechowego. To astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), infekcje wirusowe lub bakteryjne układu oddechowego,
  • patologiami, takimi jak wady serca, malformacje naczyniowe, przecieki płucne,
  • zatruciem gazami: tlenkiem węgla czy związkami azotowymi,
  • budową krwinek: na przykład sierpowaty kształt krwinki przy anemii sierpowatej,
  • warunkami geograficznymi (strefy położone na wysokości powyżej 2500 metrów nad poziomem morza, czyli tereny z obniżonym ciśnieniem atmosferycznym).

5. Niska saturacja – objawy

Często niedotlenienie jest niewidoczne, pacjent nie wykazuje żadnych objawów, niemniej jest to stan zagrażający życiu. Typowe objawy hipoksji to:

  • problemy z oddychaniem, duszność, oddech typu Cheyne’a-Stokesa, wzrost częstości i głębokości oddychania,
  • zaburzenia koordynacji ruchowej,
  • zawroty głowy, ból głowy,
  • niewyraźna mowa, niewyraźne widzenie,
  • nadmierna senność,
  • tachykardia,
  • utrata przytomności,
  • sinica, cechująca się charakterystycznym, błękitnym zabarwieniem tkanek, skóry i błon śluzowych.

6. Niska saturacja - co robić?

Objawy niedotlenienia oraz potwierdzona badaniem niska saturacja wymagają wezwania lekarza. To konieczne, by nie doszło do niedotlenienia organizmu.

Saturacja poniżej 90% jest bezwzględnym wskazaniem do podłączenia do tlenu. Konieczna jest nie tylko natychmiastowa pomoc, ale i szczegółowa diagnostyka umożliwiająca włączenia odpowiedniego leczenia.

Jak zwiększyć ilość tlenu we krwi? Istnieje kilka domowych sposobów. Pomóc może:

  • oddychanie wargami,
  • oddychanie przeponą,
  • wietrzenie pomieszczenia, utrzymywanie odpowiedniej temperatury i wilgotności powietrza w mieszkaniu,
  • ćwiczenia aerobowe: chodzenie pływanie, bieganie,
  • zmiana diety. Ta powinna być lekkostrawna i bogata w przeciwutleniacze, które poprawiają przyswajanie tlenu w trakcie trawienia oraz nienasycone kwasy tłuszczowe. Należy także wyeliminować sól, która wpływa na zmniejszenia utlenowania organizmu przez nerki oraz krew,
  • optymalne nawadnianie organizmu.

Zobacz też:

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze