Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Dr n. med. Krzysztof Jach

Skąd się biorą bóle przełykowe?

Avatar placeholder
01.12.2018 23:12
Bóle w przełyku mogą świadczyć o bardzo poważnych chorobach
Bóle w przełyku mogą świadczyć o bardzo poważnych chorobach (Zdjęcie kobiety / Shutterstock)

Dla niektórych osób jedzenie czy chociażby przełykanie śliny to czynność bolesna. Bóle przełykowe fachowo nazywa się odynofagią (z j. greckiego: odyno – ból i phagein – jeść). Objaw ten sam w sobie nie jest chorobą, może natomiast świadczyć o problemach zdrowotnych. Jakich konkretnie?

1. Angina ropna

Angina, potocznie zwana zapaleniem gardła, to ropne zapalenie migdałków podniebiennych i błony śluzowej gardła. Chorobę wywołują bakterie paciorkowce β-hemolizujące z grupy A. Angina jest jednym z najczęściej występujących ostrych schorzeń zapalnych, które dotyczą górnych dróg oddechowych. W chorobie ma miejsce ogólna toksemia (zjawisko krążenia we krwi toksyn bakteryjnych). Charakterystycznymi objawami są: zmiany na migdałkach, bardzo wysoka gorączka, poczucie rozbicia i spadek samopoczucia, bóle kostno-stawowe, a u małych dzieci również wymioty. Zmiany na migdałkach utrudniają przełykanie, a nawet mówienie. Są zaczerwienione, mają ropne naloty. Angina to choroba zakaźna, przenosi się drogą kropelkową.

2. Angina Ludwiga

Zwana jest również ropowicą dna jamy ustnej. Pod tymi nazwami kryje się zapalenie ropowicze tkanek miękkich dna jamy ustnej. Zapalenie ma ciężki przebieg – może być powikłaniem procesów patologicznych w jamie ustnej i gardle. Chorobę wywołują bakterie Gram-ujemne, beztlenowce oraz bakterie fizjologicznie występujące jako flora jamy ustnej. Podłoże zapalenia może być też grzybicze. Początek anginy Ludwiga jest zwykle nagły. Dochodzi do gwałtownego wzrostu temperatury. Pojawiają się dreszcze i bóle głowy. Podczas badania laryngologicznego (oprócz bólu podczas przełykania) stwierdza się m.in. twardy obrzęk dna jamy ustnej, ślinotok, szczękościsk, zaczerwienienie i napięcie skóry w okolicy podbródka, trudności z mówieniem, narastającą duszność, a także zaburzenia ruchomości języka (może on być też wypchnięty ku górze).

3. Refluks

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czy warto wykonywać badania profilaktyczne?"

Choroba refluksowa przełyku oznacza nieprawidłowe cofanie się treści żołądka do przełyku, do którego trafia nie tylko spożyty wcześniej pokarm, ale także produkowany w żołądku kwas solny oraz enzymy trawienne. Dlatego refluks powoduje przykre dolegliwości. Dla choroby refluksowej typowa jest zgaga, czyli uczucie palenia za mostkiem. Dodatkowo silne działanie drażniące kwasu oraz enzymów trawiennych może spowodować zapalenie przełyku. To wszystko wiąże się z bolesnym przełykaniem. Długotrwały stan zapalny może nawet doprowadzić do zwężenia przełyku, a także owrzodzeń, krwawień i tzw. przełyku Barretta. Chorobę leczy się medykamentami oraz zmianą stylu życia (normalizacja wagi, rzucenie papierosów). Niekiedy wskazane jest leczenie chirurgiczne.

4. Ropień

Bóle przełykowe mogą być też spowodowane przez: ropień języka, ropień okołomigdałkowy albo ropień nagłośni.

Ropień języka oznacza nagromadzenie ropy w tkankach głębokich języka. Schorzenie najczęściej wywołane jest przez bakterie (rzadziej grzyby). Może się rozwinąć wskutek m.in. rany, zapalenia języka czy zropiałej torbieli dna jamy ustnej bądź środkowej szyi. Ropień języka może towarzyszyć niektórym schorzeniom ogólnoustrojowym (cukrzycy, awitaminozie, chorobom układu krwiotwórczego). Występuje ślinotok, gorączka, ból języka połączony z ograniczeniem jego ruchomości i asymetrią, bolesne zgrubienie na języku oraz bolesny obrzęk węzłów chłonnych okolicy podbródkowej oraz podżuchwowej. W leczeniu usuwa się treść ropną, zwykle podaje się również antybiotyki. Schorzenie to częściej występuje u kobiet.

Ropień okołomigdałkowy stwierdza się na podstawie nagromadzenia treści ropnej w przestrzeni pomiędzy torebką migdałka a powięzią, która pokrywa mięśnie bocznej ściany gardła. To najczęstsze powikłanie anginy. Typowe objawy, oprócz odynofagii, to intensywny ból gardła, gorączka, problemy z przełykaniem pokarmu, ból ucha, przykry zapach z ust, nadmierne ślinienie, szczękościsk, gorsze samopoczucie i rozbicie, a niekiedy również zaburzenia oddychania i zmiana głosu. Może pojawić się nalot na języku. Nieleczony ropień okołomigdałkowy może powodować groźne powikłania. Leczenie: antybiotyki, płukanie jamy ustnej, punkcja połączona z drenażem ropnia, wycięcie migdałków (tonsillektomia).

Nagłośnia to nieparzysty fałd zamykający wejście krtani, położny od tyłu nasady języka, pokryty tkanką miękką, więzadeł i mięśni. Ropień nagłośni może być niebezpiecznym powikłaniem ostrego zapalenia nagłośni albo ostrego zapalenia krtani.

5. Rak

Odynofagii nie wolno lekceważyć, ponieważ objaw ten może świadczyć o raku – krtani, gardła, przełyku.

Nowotwory złośliwe krtani to najczęstsze nowotwory występujące w obrębie głowy i szyi. W ok. 90 proc. przypadków mamy do czynienia z rakiem płaskonabłonkowym. Nowotwór może umiejscowić się w nagłośni, głośni i podgłośni. Bóle przełykowe są charakterystyczne zwłaszcza dla raka nagłośni. Inne jego objawy to: ból gardła, przykry zapach z ust, chrypka, krwioplucie, duszność. Często występuje guz na szyi. Objawy są dość typowe dla nieżytu gardła. Raka krtani rozpoznaje się na podstawie badania laryngoskopowego (pośredniego i bezpośredniego), badania palpacyjnego szyi, USG szyi, prześwietlenia klatki piersiowej oraz tomografii komputerowej. Rokowanie zależy od stopnia zaawansowania choroby.

Bóle przełykowe mogą być związane z rakiem gardła – środkowego albo dolnego. Główne przyczyny występowania choroby to nałogowe palenie papierosów oraz nadużywanie alkoholu. Chorobie sprzyja także niewłaściwa dieta oraz narażenie na kontakt z chemikaliami. Również w tym przypadku najczęstszym typem jest rak płaskonabłonkowy.

Odynofagia może świadczyć o raku przełyku. Rozpoznanie stawia się na podstawie badania wycinków pobranych podczas endoskopii. Do czynników ryzyka należą: palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, otyłość, refluks, niski status społeczny, spożywanie gorących napojów, stan po radioterapii śródpiersia, kontakt z chemikaliami. Typowym objawem raka przełyku jest też spadek wagi. Rzadziej występują: kaszel, chrypka, czkawka, duszność, ból zamostkowy promieniujący do pleców. Rokowanie choroby jest złe.

6. Inne przyczyny

Czasem bóle przełykowe są spowodowane po prostu suchością w jamie ustnej. Możliwe, że w gardle albo przełyku znajduje się ciało obce – to też może powodować odynofagię. Inne przyczyny bólu podczas przełykania to: przedłużony wyrostek rylcowaty (chodzi o element kostny powierzchni dolnej części skalistej kości skroniowej), achalazja przełyku (podwyższone spoczynkowe ciśnienie i upośledzony rozkurcz dolnego zwieracza przełyku oraz brak perystaltyki pozostałych odcinków przełyku), grzybica przełyku, uchyłki przełyku, polekowe uszkodzenie przełyku, choroba Chagasa (trypanosomoza amerykańska; tropikalna pasożytnicza choroba człowieka i zwierząt), stany zapalne oraz owrzodzenia przełyku bądź choroba Leśniowskiego-Crohna – zapalna choroba jelita zaliczana do grupy nieswoistych zapaleń jelit (IBD). Oznacza ona przewlekły, nieswoisty proces zapalny ściany przewodu pokarmowego; może dotyczyć każdego jego odcinka, najczęściej jednak lokalizuje się w końcowej części jelita cienkiego oraz początkowej części jelita grubego. Leczenie przyczynowe choroby Leśniowskiego-Crohna nie jest znane.

Często boli cię gardło? Sprawdź jak z nim walczyć i podziel się swoimi metodami na naszym forum.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze