Skala MRC – kiedy i po co się ją stosuje?

Skala MRC, to jest skala nasilenia duszności, jest stosowana przez lekarzy w sytuacji, gdy istnieje potrzeba określenia stopnia duszności. Wykorzystuje się ją do oceny zaawansowania, ale i skuteczności leczenia chorób płuc. Jak wygląda i na co wskazuje narzędzie? Czy istnieją inne opcje diagnostyczne?

1. Co to jest skala MRC?

Skala MRC (Medical Research Council), czyli skala nasilenia duszności, jest narzędziem, które pozwala określić, przy jakiej intensywności wysiłku pojawia się u chorego duszność i jakie jest jej nasilenie. Wykorzystuje się ją u pacjentów z zaawansowaną chorobą płuc.

Duszność jest subiektywną dolegliwością odczuwaną jako nadmierny, nieproporcjonalny do wykonywanej pracy wysiłek oddechowy. Zwykle pojawia się wskutek nieprawidłowej pracy układu krwionośnego lub oddechowego. Może powstać na drodze różnych mechanizmów. Patologie dzieli się na duszności spoczynkowe i wysiłkowe.

Zobacz film: "Ta choroba jest problemem. Wiele osób o niej nie wie"

Uczucie duszności powstaje w czuciowych ośrodkach kory mózgowej integrujących informacje pochodzące z ośrodków oddechowych rdzenia przedłużonego, ruchowych ośrodków kory oraz mechanoreceptorów i chemoreceptorów rozmieszczonych w drogach oddechowych, miąższu płuc i ścianie klatki piersiowej.

Objawem duszności jest przyspieszony i spłycony oddech, świst pojawiający się przy oddychaniu (zarówno podczas wdechu, jak i wydechu), stridor (szmer krtaniowy), uczucie ucisku w klatce piersiowej, a także silny ból za mostkiem (co wskazuje na zaawansowaną chorobę układu oddechowego albo krążeniowego). Obserwuje się ruchomość skrzydełek nosa oraz pracę zaangażowanych dodatkowych mięśni oddechowych.

2. Kiedy stosuje się skalę MRC?

Skalę MRC (także mMRC, modified Medical Research Council) stosuje się zwykle u osób zmagających się z chorobami płuc, takimi jak astma, zatorowość płucna, odma, rak płuc czy zapalenie płuc, ale także choroba wieńcowa (niedokrwienna serca) czy wysiękowe zapalenie osierdzia.

Najczęściej wykorzystuje się ją jednak u pacjentów, u których została zdiagnozowana przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCHP). To wieloczynnikowa, ogólnoustrojowa choroba zapalna. Według danych WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) na świecie choruje na nią około 80 mln osób, a schorzenie dotyczy nawet 10% populacji powyżej 45.

3. Jak wygląda skala MRC?

Skala MRC jest skalą, która wyróżnia 5 stopni nasilenia duszności, które są określane na podstawie czynności, które wywołują dyskomfort (od 0 do 4). Co oznaczają wyniki?

• 0 - duszność występuje tylko przy dużym wysiłku fizycznym.
• 1 - duszność występuje przy wchodzeniu na niewielkie wzniesienie lub przy szybkim marszu.
• 2 - z powodu duszności chory chodzi wolniej niż rówieśnicy lub idąc we własnym tempie po płaskim terenie musi się zatrzymywać dla nabrania tchu.
• 3 - chory zatrzymuje się z powodu duszności po przejściu około 100 m lub po kilku minutach marszu po płaskim terenie. Nie może przejść 100 m po płaskim terenie bez zatrzymania się celem nabrania oddechu.
• 4 - z powodu duszności chory nie opuszcza domu lub odczuwa duszność przy ubieraniu się lub rozbieraniu. Duszność spoczynkowa uniemożliwia choremu samodzielność i mobilność.

Co to oznacza? Uzyskanie 0 lub 1 punktu w skali MRC pozwala lekarzowi sklasyfikować pacjenta jako osobę o stosunkowo niewielkim nasileniu duszności. Z kolei liczba punktów od 2 do 4 wskazuje na duże natężenie duszności i małą rezerwę, jeśli chodzi o wydolność wysiłkową. Wynik pozwala nie tylko ocenić stan pacjenta, ale i włączyć optymalne leczenie.

Inne skale nasilenia duszności

Stopień nasilenia dolegliwości, w szczególności duszności, może być określany przy wykorzystaniu różnego rodzaju skali, nie tylko MRC. Inne narzędzia to:

• Zmodyfikowana skala Borga, zawierająca się w granicach od 0 do 10 punktów, w której do poszczególnych stopni nasilenia duszności przypisano odpowiednie przymiotniki opisujące odczuwaną przez chorego duszność.
• Skala Visual Analog Scale (VAS), podstawę której stanowi pozioma linia o długości 10 cm, na której punkt 0 oznacza brak duszności, a punkt 10 najsilniejszą wyobrażalną duszność.
• Skala Cancer Dyspnea Scale (CDS), podstawę której stanowi kwestionariusz zawierający 12 pytań. Te dotyczą 3 różnych doznań odgrywających rolę w odczuwaniu duszności. Odpowiedź na każde pytanie jest punktowana liczbą od 1 do 5.

U każdego chorego, który odczuwa duszność, należy przeprowadzić odpowiednie postępowanie diagnostyczne, mające na celu wyjaśnienie podłoża i mechanizmu patologii. Trzeba pamiętać, że duszność może być wywołana kilkoma różnymi czynnikami.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.